Ostre zakażenie górnych dróg oddechowych

Ostre zakażenie górnych dróg oddechowych to zakaźna infekcja górnych dróg oddechowych obejmujących nos, gardło, krtań, tchawicę i oskrzela. Do tego typu zakażenia zalicza się również przeziębienie. Infekcja ta może być wywołana zarówno przez wirusy, jak i przez bakterie, wśród których wymienia się rinowirusy, adenowirusy, wirus syncytialny układu oddechowego, paciorkowce czy Chlamydia pneumoniae.

Jedną z popularniejszych przyczyn infekcji górnych dróg oddechowych są wirusy. Najczęściej za powstanie chorobowych objawów odpowiada rinowirus, ale na pogorszenie naszego samopoczucia wpływ mają też koronawirusy, adenowirusy, metapneumowirusy oraz wirus RSV. Czynniki ryzyka to: niska odporność organizmu, narażenie na zimno, kontakt z osobą zakażoną.

Główne objawy ostrego zakażenia górnych dróg oddechowych to: katar, ból gardła, kaszel, podwyższona temperatura, ogólne osłabienie. Początkowo katar jest wodnisty, a kaszel suchy. Po upływie kilku dni katar staje się gęstszy, a kaszel mokry. Temperatura zwykle nie przekracza 39 stopni Celsjusza.

Oprócz pytania o objawy zapalenia górnych dróg oddechowych lekarz podczas wizyty przeprowadza zazwyczaj badanie przedmiotowe oraz zleca badania laboratoryjne. Tym, co na pierwszy rzut oka różni infekcję bakteryjną od wirusowej jest mocno zaczerwienione, obrzęknięte gardło i migdałki, na których występuje nalot. Dodatkowo kolor i konsystencja wydzieliny spływającej po tylnej ścianie gardła mogą podpowiedzieć lekarzowi etiologię choroby.

Gdy postawienie właściwego rozpoznania nie jest takie oczywiste (np. u pacjentów, którzy nie mają typowych objawów) i nastręcza lekarzowi wątpliwości, powinien zlecić wykonanie badań laboratoryjnych. Podwyższona wartość leukocytów (białych krwinek), CRP (białka C-reaktywnego), PCT (prokalcytoniny), ASO (odczyn antystreptolizynowy w zakażeniach Streptococcus pyogenes) w surowicy krwi świadczą o infekcji bakteryjnej.

Dodatkowo należy pobrać wymaz z gardła, nosa lub ropnej plwociny i zrobić posiew. Wynik posiewu daję odpowiedź na pytanie o szczep bakterii, który odpowiedzialny jest z infekcję. Następnie warto wykonać antybiogram – badanie wskazujące antybiotyk, który będzie najskuteczniejszy wobec danej bakterii.

W terapii wirusowych infekcji górnych dróg oddechowych stosujemy tzw. leczenie zachowawcze, objawowe, czyli nie wdrażamy antybiotykoterapii i staramy się ograniczyć zasięg zapalenia oraz dalszy rozwój choroby. W tym celu podajemy choremu leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe (zawierające paracetamol), a także przeciwzapalne (z ibuprofenem lub naproksenem). Leki obkurczające śluzówkę jamy nosowej (pseudoefedryna, efedryna, ksylometazolina) ułatwiają oddychanie i pozbycie się wycieku z nosa. Istnieją także skuteczne leki na wirusy, które ograniczają rozwój infekcji i zmniejszają dokuczliwe objawy choroby. Większość infekcji bakteryjnych leczy się pochodnymi penicyliny, jednakże o wyborze najbardziej skutecznego antybiotyku powinien decydować wynik antybiogramu. Właściwa antybiotykoterapia trwa 10 dni, a w wyjątkowych sytuacjach 5.

O odporność organizmu należy dbać regularnie, a w szczególności w trakcie trwania choroby, a także po jej ustąpieniu. Kluczowe znaczenie ma właściwa dieta, częsta aktywność fizyczna na świeżym powietrzu oraz prawidłowe nawadnianie organizmu.