Opryszczkowe zapalenie dziąseł i jamy ustnej oraz gardła i migdałków

Opryszczkowe zapalenie dziąseł i jamy ustnej oraz gardła i migdałków to najczęstsza postać pierwotnego zakażenia wirusem opryszczki HSV 1 u dzieci. To typ 1 wirusa opryszczki zwykłej (Herpes simplex virus type 1, HSV-1). Zakażenie nim jest powszechne. Szacuje się, że dotyczy 80% populacji. Najczęściej jest to wynik zakażenia pierwotnego, czyli pierwszego w życiu kontaktu z wirusem.

Do zakażenia dochodzi, ponieważ wirus przedostaje się do organizmu:
– drogą kropelkową – wystarczy kichnięcie lub kaszel, aby wirus się rozprzestrzenił;
– poprzez bezpośredni kontakt z osobą zakażoną wirusem opryszczki – dotyk, pocałunek;
– poprzez kontakt pośredni, np. styczność z przedmiotami, na których znajduje się wirus.
Do zakażenia wirusem opryszczki w przypadku dzieci często dochodzi podczas zabawy tymi samymi zabawkami, z których korzystają inne dzieci. Zakażenie dzieci niekiedy następuje już podczas życia płodowego, kiedy matka jest nosicielką wirusa.

Objawy opryszczkowego zapalenia jamy ustnej i gardła początkowo przypominają zwykłe przeziębienie i mogą mieć różne nasilenie, co w dużej mierze zależy od indywidualnych predyspozycji oraz odporności. Dzieci lub dorośli zwykle w pierwszej kolejności odczuwają:
– ogólne osłabienie;
– bóle mięśni i stawów;
– może pojawić się podniesiona temperatura ciała, niekiedy z towarzyszącymi dreszczami, a nawet wysoka gorączka (40 stopni).

Kolejno rozwija się ból gardła, który również może mieć różną postać. Najczęściej jednak ból gardła związany z wirusem opryszczki określa się jako:
– piekący, wręcz palący;
– kłujący, często utrudnia przełykanie;
– drapiący, dający uczucie ogólnego dyskomfortu w jamie ustnej i gardle.

Najczęściej w ciągu kilku dni (2-3) od pojawienia się pierwszych symptomów choroby dochodzą bardziej charakterystyczne objawy opryszczkowego zapalenia gardła, takie jak np.:
– pęcherze wypełnione przejrzystym płynem – mogą występować na podniebieniu, migdałkach, a także tylnej ścianie gardła;
– kolejno pęcherzyki pękają, uwalniając znajdujący się w nich płyn, a w ich miejscu powstaje ubytek w błonie śluzowej. Drobne ranki są bardzo bolesne i utrudniają przyjmowanie płynów i pokarmów. Opryszczkowe zapalenie gardła u dzieci często jest powodem znacznej utraty apetytu, nieprzyjemnego zapachu z ust oraz nadmiernego wydzielania śliny w przypadku małych dzieci.

Zazwyczaj rozpoznanie opryszczkowego zapalenia dziąseł i jamy ustnej oraz gardła i migdałków stawiane jest na podstawie stwierdzonych u chorego dolegliwości – obecność pęcherzyków w jamie ustnej jest na tyle charakterystyczna dla tej infekcji, że najczęściej do potwierdzenia diagnozy nie muszą być zlecane żadne dodatkowe badania.

Dla chorych na opryszczkowe zapalenie gardła zwykle zaleca się leczenie polegające na przyjmowaniu środków o działaniu przeciwwirusowym oraz preparatów o działaniu miejscowym, które łagodzą objawy. Najczęściej opryszczkowe zapalenie gardła mija samoistnie, jednak nie należy lekceważyć choroby, zwłaszcza w przypadku małych dzieci, u których brak apetytu oraz wysoka gorączka stwarzają poważne zagrożenie. Przy wysokiej gorączce stosować można leki przeciwgorączkowe, takie jak np. paracetamol czy ibuprofen. Łagodzić ból gardła można zaś przy użyciu rozmaitych preparatów na tę dolegliwość, dostępnych czy to w postaci tabletek do ssania, czy też różnych sprayów.

Istotne są również domowe sposoby na ból gardła. Pacjenta – szczególnie dziecko – należy nakłaniać do przyjmowania płynów. Nie tylko zapobiegnie to odwodnieniu, ale i może zmniejszyć intensywność bólu gardła (przesuszenie błony śluzowej sprzyja jej podrażnieniu i może nasilać ból).

Niezbędny jest również i zwyczajny odpoczynek w łóżku. Warto, na okres choroby, zmienić również dietę – wskazane są potrawy lekkostrawne, łatwe do przełknięcia, należy zaś unikać dań z ostrymi przyprawami oraz mocno podgrzanych.

Ryzyka opryszczkowego zapalenia gardła nie da się zupełnie zniwelować, są jednak pewne sposoby na to, aby zmniejszyć ryzyko zachorowania. W tym celu w okresie infekcyjnym (przede wszystkim jesienią oraz wczesną wiosną) w miarę możliwości warto unikać większych skupisk ludzi, a także bardziej niż na co dzień dbać o higienę osobistą (cenne jest zwyczajne mycie rąk po każdym powrocie do domu).

Pomagać może także i prowadzenie po prostu zdrowego trybu życia – zbilansowana, dostarczająca wszystkich składników odżywczych dieta, regularne podejmowanie aktywności fizycznej oraz regularne redukowanie doświadczanych napięć i stresu.