Co to jest zastój pokarmu?

Zastój pokarmu w piersiach jest najczęściej spowodowany zatkaniem kanalików mlecznych lub przewodu wyprowadzającego na brodawce piersiowej  u matek karmiących. Objawy zastoju pokarmu są bardzo podobne do zapalenia piersi i często mogą być ze sobą mylone. W praktyce zastój pokarmu może prowadzić do zapalenia piersi, ale nim nie jest [1].

Jakie są objawy zatkanego kanalika mlecznego?

W jaki sposób można rozpoznać zatkane kanaliki mleczne? Z reguły, jeżeli dojdzie do zatkania ujścia kanalika, to na czubku brodawki sutkowej można zauważyć biały lub żółty pęcherzyk. Trzeba jednak pamiętać, że kanalik nie musiał się zatkać na swoim końcu, dlatego czasami może mieć postać guzka lub obrzęku piersi. Przez to, że kanalik nie jest drożny, dochodzi do zatoru i w konsekwencji gromadzenia się pokarmu [1].

• gruczoł piersiowy jest znacznie wrażliwszy na różne bodźce;
• odczuwalny ból (uczucie kłucia najczęściej w jednym miejscu) na początku karmienia;
• uczucie gorąca w miejscu zgrubienia;
• zaczerwienienie w miejscu zatkania kanalika;
• ból i dyskomfort mogą zanikać po zakończeniu karmienia;
• utrudniony, często znacznie spowolniony przepływ pokarmu, co może powodować płacz lub dyskomfort u dziecka [1,2].

Dlaczego dochodzi do zatkania kanalików mlecznych?

• jednymi z najczęstszych przyczyn zatkania kanalików mlecznych są urazy mechaniczne, takie jak otarcia czy zgniecenia brodawki;
• tego typu urazy mogą być spowodowane przez ucisk np. przez źle dobraną lub niewygodną odzież czy noszenie dziecka w nosidełku;
• wskutek uszkodzenia skóry brodawki może dojść do tworzenia się strupków, co sprzyja zakażeniu przewodów mlecznych i w konsekwencji nawet zapalenia piersi;
• błędy popełnianie przez mamy w trakcie karmienia, np. pomijanie nocnego karmienia, nieprawidłowa pozycji do karmienia czy karmienie jedną piersią;
• nagłe odstawienie dziecka od karmienia piersią lub naprzemienne stosowanie karmienia piersią i mleka modyfikowanego, co może powodować zastój mleka;
• na zatkanie kanalików mlecznych wpływ może mieć również zła dieta, stres czy zmęczenie karmiącej mamy [1,2].

Jak długo trwa zastój pokarmu i jakie może mieć powikłania?

Zazwyczaj zastój pokarmu trwa kilka dni. Zależy to jednak od podjętych działań zaradczych i okoliczności jego wystąpienia. Stosując opisane w kolejnym rozdziale techniki, można ten czas znacznie skrócić. Dlatego w przypadku zastoju pokarmu piersi należy jak najszybciej podjąć kroki zaradcze. W innym przypadku może dojść do licznych powikłań, takich jak np. zapalenie piersi lub sutka, zmniejszenia poziomu laktacji czy pojawienie się ropnia w piersi [2].

Co zrobić z zastojem pokarmu?

W pierwszym etapie należy zdiagnozować problem i upewnić się, że dyskomfort jest spowodowany przez zalegający pokarm. Następnie należy zastosować opisane poniżej domowe sposoby na zatkany kanaliki mleczne. W razie wątpliwości warto udać się po poradę do doradcy laktacyjnego. W przypadku, jeżeli problem będzie się przedłużał, należy udać się do lekarza, żeby wykluczyć poważniejsze dolegliwości i uniknąć powikłań wynikających z długotrwałego zastoju pokarmu [1,2].

Domowe sposoby na zatkany kanał mleczny

Do domowych metod leczenia zastoju pokarmu zalicza się:

• karmienie dziecka jak najczęściej, aby zapewnić lepszy przepływ mleka;
• kluczem jest prawidłowe odciąganie nadmiaru pokarmu, dlatego karmienie dziecka warto zacząć od piersi, w której odczuwalne są dolegliwości;
• warto zastosować masaż piersi (szczególnie warto delikatnie rolować brodawkę przed karmieniem) i letni prysznic;
• kluczowa może się okazać zmiana pozycji karmienia piersią oraz niewielkie odstępy pomiędzy sesjami karmienia dziecka (8-12 razy na dobę);
• na zastój pokarmu pomóc może odciąganie ręczne nadmiaru mleka laktatorem po każdorazowym karmieniu dziecka [1,2].

Maść na zatkany kanał mleczny

W przypadku tego typu dolegliwości nie jest konieczne sięganie po żadne preparaty, czasami jednak warto je zastosować. W większości przypadków zatkanych kanalików mlecznych wystarczy regularne karmienie dziecka, czasami pomocne mogą być pewnego typu kosmetyki jak np. Bepanthen Baby. Służy on do pielęgnacji brodawek sutkowych, a jego cienką warstwę można zastosować po każdym karmieniu [3].

Altacet na zastój pokarmu — czy to dobry pomysł?

W internecie można znaleźć informacje, że na ból spowodowany zastojem pokarmu warto stosować Altacet. Do informacji w internecie pochodzących z niesprawdzonych źródeł należy podchodzić z dużą dozą nieufności. Znalezione w ten sposób informacje warto zweryfikować, chociażby w ulotce danego leku, w portalach branżowych (jak leki.pl) lub pytając lekarza, czy farmaceutę.

W tym przypadku w ulotce można znaleźć jednoznaczne informacje, że „kobiety karmiące piersią nie powinny stosować leku Altacet do okładów na piersi, gdyż może to spowodować szkodliwe działanie na organizm niemowlęcia” [4].

Podsumowanie

Zastój pokarmu i związane z tym zatkanie kanalików mlecznych, zdarza się bardzo często karmiącym mamom. Na szczęście nie jest to poważna dolegliwość, której należy się szczególnie obawiać. Z drugiej strony nie wolno jej jednak lekceważyć. Warto stosować zalecane w artykule metody, regularnie karmić dziecko, masować piersi czy odciągać nadmiar pokarmu laktatorem.