Czym jest gruczoł krokowy?

Gruczoł krokowy, zwany również prostatą, jest elementem męskiego układu moczowo-płciowego. Rozmiarem i kształtem przypomina kasztana oraz znajduje się u podstawy pęcherza moczowego. Co ważne, przez prostatę przechodzi cewka moczowa i przewody wytryskowe stanowiące część dróg nasiennych. Prostata jest odpowiedzialna m.in. za odpowiednią jakość nasienia. Zapalenie prostaty może mieć postać przewlekłą lub ostrą i dotyczy mężczyzn w różnym wieku [1].

Jakie są przyczyny zapalenia prostaty?

• infekcja bakteryjna, najczęściej pałeczką okrężnicy Escherichia coli lub infekcja wirusowa;
• zapalenie pęcherza moczowego;
• rzeżączka;
• kamienie sterczowe utrudniające odpływ moczu;
• cewnik w cewce moczowej po zabiegach urologicznych przez dłuższy okres czasu;
• ostre zapalenie prostaty w przypadku nieodpowiedniego leczenia może przejść w postać przewlekłą;
• może być powikłaniem niektórych chorób np. gruźlicy;
• niebakteryjne zapalenie prostaty może być spowodowane przez np. zaburzenia w regulacji nerwowej, napięcia mięśni prostaty czy cewki moczowej [1,2].

Ostre zapalenie prostaty występuje u ok. 20-25 mężczyzn na 100 000. Z drugiej strony, przewlekłe zapalenie prostaty może spotkać nawet co drugiego mężczyznę między 35 a 50 rokiem życia. Większość tych przypadków jest niebakteryjna i są  one nazywane zespołem przewlekłego zapalenia stercza [2].

Jakie są objawy zapalenia prostaty?

Ostre zapalenie prostaty

• bolesny częstomocz, ale także może dojść do zatrzymania moczu z powodu obrzęku gruczołu i ucisku na cewkę moczową;
• ból w okolicy krocza (szczególnie podczas siedzenia), pachwin, prącia, odbytu czy części krzyżowej kręgosłupa;
• gorączka;
• pieczenie i możliwy ropny wyciek z cewki moczowej [1,3].

Przewlekłe zapalenie prostaty

• objawy są mniej nasilone niż w przypadku postaci ostrej;
• ból podczas oddawania moczu i współżycia;
• okresowy ból okolic krocza;
• zaburzenia erekcji;
• uczucie parcia na pęcherz [2,3].

Co zrobić w przypadku wystąpienia objawów stanu zapalnego prostaty?

• w przypadku ostrego zapalenia gruczołu krokowego należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza;
• samodzielnie zastosowanie leków przeciwbólowych dostępnych bez recepty, jak paracetamol czy ibuprofen, może chwilowo złagodzić objawy, ale nie pomoże na przyczynę, jednocześnie może przedłużyć czas leczenie i zwiększyć szansę potencjalnych powikłań;
• jest to poważny stan, którego nie należy lekceważyć, w niektórych przypadkach może być konieczna nawet hospitalizacja.
• w przypadku powstania ropnia gruczołu może być konieczne nawet leczenie chirurgiczne.
• w przewlekłych stanach zapalnych prostaty ważne jest unikanie ucisku na krocze (np. podczas jazdy rowerem), rzucenie palenia oraz ograniczenie ilości wypijanego alkoholu, kawy czy napojów gazowanych [1,3].

Jak wyleczyć zapalenie prostaty?

W zależności od typu zapalenia prostaty jest ono leczone w różny sposób. Ostre bakteryjne zapalenie prostaty jest najczęściej leczone z wykorzystaniem antybiotyków. Taka kuracja z reguły trwa co najmniej 2 tygodnie. Jednak infekcje mają tendencję do nawracania. Dlatego przewlekłe bakteryjne zapalenie prostaty leczy się przy pomocy antybiotykoterapii, przez znacznie dłuższy czas, dochodzący nawet do pół roku. Jaki jest najskuteczniejszy antybiotyk na zapalenie prostaty? Lekarze z reguły przepisują chemioterapeutyki z grupy chinolonów lub antybiotyki, takie jak cefalosporyny. W przypadku uczulenia na te antybiotyki stosowane mogą być również trimetoprim lub kotrimoksazol.

Zespół przewlekłego bólu miednicy mniejszej może być zarówno leczony antybiotykami, ale w wielu przypadkach stosuje się również leki rozluźniające mięśnie w okolicy gruczołu krokowego i pęcherza moczowego. W szczególności u starszych mężczyzn lekarze często przepisują także leki na receptę poprawiające odpływ moczu z pęcherza moczowego, takie jak np. doksazosyna, tamsulozyna czy alfuzosyna lub leki zmniejszające wielkość gruczołu krokowego, takie jak np. finasteryd. Lekarze często przepisują również leki przeciwzapalne i przeciwbólowe zawierające np. naproksen lub ibuprofen. W niektórych przypadkach konieczny może być zabieg chirurgiczny przezcewkowej resekcji stercza. Może on być konieczny, jeżeli badania wykażą obecność kamieni sterczowych (drobnych uwapnionych złogów w kanalikach gruczołów stercza) będących rezerwuarem bakterii lub jeżeli zapalenie powraca pomimo długotrwałych terapii antybiotykami [1-3].

Zapalenie prostaty – leki bez recepty

Zioła na zapalenie prostaty są rzadko stosowane, czasami mogą być pomocne, w przypadku jednoczesnego łagodnego przerostu prostaty. W tym schorzeniu stosować można preparaty bez recepty na łagodny przerost prostaty. Są to m.in. wyciąg z owoców boczni piłkowanej, np. Prostamol Uno, wyciąg z owoców palmy sabalowej np. Prostaceum, wyciąg z ziela wierzbownicy np. Wierzbownica drobnokwiatowa tabletki czy likopen np. Solgar Saw Palmetto likopen. Jeżeli chodzi o pozostałe leki bez recepty, to stosowane są również wspomniane wcześniej leki przeciwbólowe takie jak ibuprofen np. Ibuprom [1,2].

Czy zapalenie prostaty jest wyleczalne?

Jeżeli zapalenie gruczołu krokowego jest spowodowane przez bakterie, to trwałe wyleczenie uzyskuje się nawet u około połowy leczonych mężczyzn. U pozostałych pacjentów choroba z reguły  nawraca po jakimś czasie. Dużo trudniejsze jest całkowite wyleczenie w zespole przewlekłego bólu w miednicy, jednak i w tej postaci opisuje się wiele trwałych wyleczeń, dlatego w przypadku tych chorób bardzo ważne  jest podjęcie leczenie jak najszybciej oraz stosowanie się do zaleceń lekarza [1,3].

Podsumowanie

Zapalenie gruczołu krokowego najczęściej jest spowodowane przez bakterie i z tego względu do  jego leczenia wykorzystuje się antybiotykoterapię. Nie jest to jednak takie proste jak w przypadku zwykłych infekcji bakteryjnych. W zależności czy zapalenie prostaty ma postać ostrą, czy przewlekłą to leczenie trwa krócej lub dłużej. Ze względu na problemy z penetracją antybiotyku do gruczołu krokowego leczenie trwa z reguły wiele tygodni. Niestety nie zawsze udaje się wyleczyć w całości tę dolegliwość i zapalenie często nawraca. Z tego względu należy rozpocząć leczenie jak najszybciej i zawsze stosować się do zaleceń lekarza.