Czym jest woda w kolanie?

Wysięk w stawie kolanowym jest potocznie określany jako woda w kolanie. Stan ten ma związek z aktywnością kaletek, czyli struktur znajdujących się pomiędzy rzepką a spodnią warstwą skóry. Są one odpowiedzialne za prawidłowe smarowanie powierzchni stawowych, co zmniejsza tarcie. Wytwarzają one specjalny płyn (maź) w niewielkiej ilości, która zapewnia odpowiednie funkcjonowanie kolan. Może dojść jednak do nadprodukcji mazi, co prowadzi do jej agregacji w stawie i uczuciu wody w kolanie [1].

Jakie są najczęstsze przyczyny wody w kolanie?

Zdecydowanie najczęściej wysięk w stawie kolanowym pojawia się wskutek przeciążenia lub urazu. Zdarza się jednak, że występuje on jako jeden z objawów różnych chorób.

Może to być jeden z objawów takich schorzeń jak np.:

• zapalenie kości czy stawów – może powodować ból w obrębie stawów;
• dna moczanowa – dochodzi do krystalizacji kwasu moczowego, co utrudnia ruchomość stawów m.in. kolanowego, skokowego, czy palców rąk;
• borelioza – bóle stawowe mogą być jej objawem u niektórych pacjentów;
• zapalenie kaletki maziowej – najczęstsza przyczyna powstania wysięku w kolanie;
• torbiel Bakera – jest przyczyną bólów w obrębie torebek stawowych;
• toczeń – obrzęki towarzyszące bólowi stawów mogą pojawiać się także w innych miejscach;
• guzy w obrębie kolana – nowotwory co prawda są rzadką przyczyną bólów stawowych, ale nie powinno się całkowicie wykluczać takiej możliwości [1,2].

Do przeciążenia stawu kolanowego najczęściej dochodzi u osób z nadwagą lub uprawiających sporty obciążające stawy kolanowe, takie jak bieganie, piłka nożna, narty czy tenis albo u osób wykonujących pracę w pozycji klęczącej np. płytkarze, parkieciarze, czy ogrodnicy [3].

Woda w kolanie — jak rozpoznać?

Najłatwiej rozpoznać dolegliwość na podstawie objawów:

• obrzęk stawu kolanowego;
• powiększenie i ból stawu kolanowego w czasie ruchu;
• ból może się z czasem nasilić do takiego stopnia, że uniemożliwia normalne funkcjonować;
• występują problemy ze zgięciem i wyprostowaniem nogi;
• w miejscu zapalenia występuje uczucie gorąca i zaczerwienienie;
• może wystąpić zasinienie, jeżeli wysięk powstał w następstwie urazu mechanicznego;
• z reguły objawy utrzymują się w przez kilka lub kilkanaście dni (w przypadkach, kiedy spowodował je uraz), albo przewlekłe (mogą też nawracać co jakiś czas), jeżeli są spowodowane czynnikami przewlekle występującymi [1,4].

Jak zdiagnozować wodę w kolanie?

Lekarz stawia diagnozę na podstawie wywiadu lekarskiego i przeprowadzonego badania fizykalnego. Może zlecić także dodatkowe badania laboratoryjne, które mają na celu wykluczenie groźniejszych chorób, mogących być przyczyną tych dolegliwości.

Ortopeda na podstawie zdjęć RTG i wyników badań stawu kolanowego zaordynuje odpowiednie leczenie. Warto wykonać rezonans magnetyczny kolana, w szczególności jeśli dolegliwość jest wynikiem urazu mechanicznego. Pozwoli to ocenić, czy nie zostały naruszone więzadła [2,3].

Czy woda w kolanie jest niebezpieczna?

Nieleczona woda w kolanie znacznie utrudnia pracę struktur stawu, co utrudnia poruszanie się i normalne funkcjonowanie. Dolegliwość powinna być niezwłocznie skonsultowana z lekarzem, aby wykluczyć groźniejsze choroby, które mogą być jej przyczyną. Co ważne, nie powinno się przeciążać stawu kolanowego, bo może to znacznie utrudnić leczenie i rehabilitację [3,4].

Woda w kolanie — leczenie

Ściąganie wody z kolana

Leczenie wody w kolanie nie obędzie się bez wizyty u lekarza, aby wykonać ściąganie wody z kolana. Lekarz wykona bezbolesną punkcję (w znieczuleniu miejscowym) polegającą na odciągnięciu nadmiaru płynu za pomocą strzykawki z igłą.

To bardzo ważne z dwóch powodów. Po pierwsze przyniesie pacjentowi zdecydowaną ulgę i da możliwość w miarę normalnego funkcjonowania. Po drugie, odciągnięty płyn zostanie przebadany w laboratorium, co pozwoli ocenić przyczynę zbierania się płynu w kolanie oraz pozwoli zaordynować odpowiednie leczenie.

Należy jednak pamiętać, że mechaniczne ściąganie wody z kolana, jest tylko działaniem doraźnym. Bez względu na przyczynę dolegliwości należy zdecydowanie ograniczyć uprawianie sportów i przeciążanie kolana podczas leczenia.

Leki bez recepty na wodę w kolanie

Dolegliwość jest z reguły bardzo bolesna, dlatego z bólem można doraźnie sobie poradzić, stosując niesteroidowe leki przeciwzapalne dostępne bez recepty, zawierające dla przykładu ibuprofen np. Ibuprom czy Nurofen. Pomagają również zimne okłady, np. dostępne w aptece np. Nexcare Coldhot. Pomóc może również bandaż elastyczny lub specjalna opaska uciskowa na kolano. Ważne jest, aby kolano było odpowiednio ułożone i znajdowało się nad stawem biodrowym.

Warto zastosować odpowiednią dietę, aby nie przybrać na wadze, a osoby z nadwagą powinny starać się zrzucić nadmiarowe kilogramy. Dodatkowo, w szczególności jeżeli przyczyną wody w kolanie był uraz mechaniczny, lekarz często zaleca odpowiednią rehabilitację czy fizykoterapię [1].

Czy istnieje maść na wodę w kolanie?

W przypadkach, kiedy przyczyną jest uraz, pomocne mogą być maści czy żele zawierające niesteroidowy lek przeciwzapalny. Mogą być to np. preparaty zawierające ibuprofen, takie jak Ibuprom Sport żel czy diklofenak np. Olfen żel [1,2].

Podsumowanie

Pomimo że woda w kolanie nie jest stanem zagrożenia życia, to pod żadnym pozorem nie wolno jej lekceważyć. Zaniedbanie leczenia tego schorzenia może doprowadzić do powstania poważnych problemów z poruszaniem się. Często wysięk w kolanie jest spowodowany urazem mechanicznym, ale nie zawsze. Dlatego warto zadbać o odpowiednią diagnostykę. Leczenie polega na punkcji i odciągnięciu płynu z kolana. Ważne jest również oszczędzanie kolana i stosowanie odpowiedniej rehabilitacji.