Dlaczego seniorzy powinni brać witaminę D3?

Grupą osób, która jest najbardziej narażona na niedobór witaminy D3, są seniorzy. Problem jest szczególnie istotny w okresie zmniejszonej ekspozycji na działanie promieni słonecznych, a więc w jesienno-zimowej porze. Wynika to ze zmniejszonej skuteczności jej syntezy u osób po 65. roku życia. Ponadto w grupie seniorów powyżej 75. roku życia, obserwuje się spadek absorpcji witaminy D3 z przewodu pokarmowego, a także jej zmieniony metabolizm. W związku z powyższym suplementacja cholekalcyferolu, szczególnie w grupie seniorów jest niemal obowiązkowa [1], [2].

Jak działa witamina D3?

Witamina D3 oddziałuje na nasze kości, jelita, nerki oraz gruczoły przytarczyczne, utrzymując równowagę wapnia w całym organizmie. Utrzymanie jej optymalnego stężenia w surowicy jest istotnym czynnikiem w profilaktyce osteoporozy, krzywicy i osteomalacji.

Kilka badań sugeruje, że cholekalcyferol może stymulować proliferację i różnicowanie włókien mięśni szkieletowych, utrzymując i poprawiając siłę oraz wydolność fizyczną.  W związku z tym trwają badania nad ustaleniem skuteczności suplementacji witaminy D3 w zapobieganiu i leczeniu sarkopenii (zespołu geriatrycznego, charakteryzującego się postępującą utratą masy i siły mięśni szkieletowych) u osób starszych. W ostatnich latach pojawiają się doniesienia naukowe dotyczące suplementacji witaminy D3 w celu zapobiegania i leczenia typowych dla populacji geriatrycznej schorzeń. Mowa tu o m.in.: zaburzeniach funkcji poznawczych, depresji, profilaktyce niektórych nowotworów lub wzmocnieniu odporności [3], [4], [5].

Jakie są źródła witaminy D3?

Głównym źródłem (około 80%) witaminy D3 dla człowieka jest endogenna synteza skórna z prowitaminy podczas ekspozycji na działanie promieni słonecznych. Ponadto niektóre produkty pochodzenia zwierzęcego naturalnie zawierają witaminę D3. Są to m.in.: wątróbka wołowa, sery, olej z wątroby dorsza, żółtka jaj, tłuste ryby (takie jak makrela, tuńczyk i łosoś) oraz oleje rybne  [5].

Jaka dawka D3 dla osoby starszej?

Zgodnie z najnowszymi rekomendacjami rozpoczęcie suplementacji witaminą D3 powinien poprzedzić pomiar stężenia jej metabolitu wątrobowego 25-(OH)D w surowicy krwi. Otrzymany wynik należy skonsultować z lekarzem lub farmaceutą. Odpowiednią dawkę dobiera się po uwzględnieniu masy ciała oraz wielkości podaży witaminy D3 w diecie. Warto zauważyć, że w 2019 roku Zespół ds. Suplementów Diety we współpracy z Europejskim Towarzystwem Witaminy D (EVIDAS) określił maksymalną ilość witaminy D w suplementach diety na poziomie 2000 IU w rekomendowanej, dziennej porcji  [6].

W czasie suplementacji należy zadbać o odpowiednią podaż wapnia w diecie. Źródła bogate w ten makroelement to m.in.: mleko, jogurt, kefir, maślanka, ser żółty, ser biały, sardynki, migdały, orzechy laskowe, czy fasola. Jeżeli z jakiegoś powodu podaż ta jest niewystarczająca, można dołączyć suplementację solami wapnia (najlepiej w kilku dawkach podzielonych). Przed wprowadzeniem suplementacji lekarz powinien ocenić ryzyko obecności stanu nadwrażliwości na cholekalcyferol (hiperkalcemia, hiperkalciuria, nefrokalcynoza, kamica nerkowa, mutacja genu CYP24A1, mutacja genu SLC34A1 lub inne postaci nadwrażliwości na witaminę D u pacjenta, lub u członków rodziny) [1].

Jaka witamina D3 dla seniora? Preparaty z apteki

Obecnie na rynku witamina D3 dostępna jest w preparatach bez recepty zarejestrowanych zarówno jako leki OTC (m.in. Vigalex, Vigantoletten, Vigantol), jak i suplementy diety (D-vitum, Gold-Vit D, Molekin D3, Vitrum D3). Lekami dostępnymi na receptę są m.in. Devikap, Solderol. W Polsce cholekalcyferol jest również dostępny m.in. w  preparatach multiwitaminowych, olejach z wątroby dorsza, czy w preparatach wapniowych [1].

Do czego może prowadzić niedobór witaminy D3 u seniorów?

Niedobór witaminy D3 u seniorów może mieć szereg negatywnych skutków dla zdrowia. Witamina D3 jest istotna dla wielu procesów w organizmach ludzi, w tym dla zdrowia kostnego, układu immunologicznego i funkcji mięśni. Oto niektóre z potencjalnych skutków niedoboru witaminy D3 u seniorów:

1. Osłabienie kości: Witamina D3 pomaga we wchłanianiu wapnia z przewodu pokarmowego, co jest niezbędne dla zdrowia kości. Niedobór witaminy D3 może prowadzić do osłabienia kości i zwiększyć ryzyko złamań, w tym osteoporozy.
2. Bóle mięśni: Niedobór witaminy D3 może powodować bóle i osłabienie mięśni, co może prowadzić do utraty sprawności fizycznej u seniorów.
3. Zwiększone ryzyko infekcji: Witamina D3 jest ważna dla zdrowia układu immunologicznego. Niedobór tej witaminy może osłabić obronę organizmu przed infekcjami, co jest szczególnie istotne u seniorów, którzy są bardziej podatni na infekcje.
4. Zwiększone ryzyko chorób serca: Badania sugerują, że niedobór witaminy D3 może zwiększać ryzyko chorób serca u seniorów.
5. Problemy z układem nerwowym: Niedobór witaminy D3 może mieć wpływ na układ nerwowy i być związany z ryzykiem wystąpienia chorób neurodegeneracyjnych, takich jak choroba Alzheimera.
6. Złe samopoczucie ogólne: Niedobór witaminy D3 może prowadzić do ogólnego pogorszenia samopoczucia, zmęczenia i obniżonego nastroju.

Dlatego ważne jest, aby seniorzy dbali o odpowiednią podaż witaminy D3 poprzez zdrową dietę, ekspozycję na słońce (co pomaga organizmowi wytwarzać witaminę D3) oraz, w razie potrzeby, suplementację witaminą D3 pod nadzorem lekarza. Jeśli podejrzewasz niedobór witaminy D3 u siebie lub u bliskiej osoby, warto skonsultować się z lekarzem, który może zlecić odpowiednie badania i dostosować leczenie. Niezdiagnozowany i nieleczone niedobory witamin mogą prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych u seniorów.