Czym są penicyliny?

Penicyliny są pierwszymi antybiotykami, jakie zostały zastosowane przez człowieka. Mają działanie bakteriobójcze i należą do grupy antybiotyków β-laktamowych. Stosowane są w leczeniu zakażeń wywołanych przez m.in. paciorkowce, gronkowce, ziarenkowce beztlenowe czy meningokoki. Występują penicyliny naturalne (np. penicylina benzylowa, stosowane są głównie w leczeniu szpitalnym, częściej uczulają) oraz półsyntetyczne takie jak np. amoksycylina (np. Duomox czy Amotaks), ampicylina (np. Ampicilin TZF czy Unasyn) czy kloksacylina (np. Syntarpen).

Uczulenie na penicylinę — jakie powoduje objawy?

Najczęściej pojawiają się reakcje skórne, takie jak pokrzywka (czerwone swędzące bąble), rumień lub wysypka na tułowiu i kończynach. Rzadziej występują objawy takie jak duszności, obrzęk krtani czy napad astmy oskrzelowej. W bardzo rzadkich przypadkach (0,0005%) może dojść do wstrząsu anafilaktycznego, który jest stanem zaproszenia życia i wymaga natychmiastowej pomocy lekarskiej i podania adrenaliny. Wstrząs anafilaktyczny objawia się nudnościami, zawrotami głowy, zaczerwienieniem skóry, spadkiem ciśnienia krwi, spłyceniem oddechu i obrzękiem dróg oddechowych.

Jakie są skutki uboczne stosowania penicylin?

Czasami zdarza się, że działania niepożądane spowodowane przez penicyliny są mylone z uczuleniem na penicylinę. Dlatego warto wiedzieć jakie działania niepożądane penicylin są najczęściej spotykane. Są to m.in.:

• wysypka (często mylona ze skutkami uczulenia, a jest to tylko niegroźny skutek uboczny antybiotyku);
• bóle brzucha, biegunki (skutek niszczenia przez antybiotyk naturalnej flory bakteryjnej organizmu);
• infekcje grzybicze pochwy u kobiet.

Jak sprawdzić uczulenie na penicylinę?

Nawet około 10% populacji może być uczulona na penicylinę. Jak w takim razie można się dowiedzieć, czy jest się faktycznie uczulonym od penicyliny? Wbrew pozorom nie jest to takie proste i oczywiste. Wykonanie testów skórnych lub badanie we krwi na obecność przeciwciał IgE, nawet mimo dodatniego wyniku, nie zawsze oznacza alergię.

Dodatkowo niektórzy pacjenci są uczuleni na produkty rozkładu, które pojawiają się, gdy penicylina rozkłada się w ludzkim organizmie (a wynik testu może być negatywny). Dlatego pewniejszą metodą jest wykonanie testu prowokacyjnego. Pacjent otrzymuje coraz większe dawki penicyliny pod ścisłą kontrolą lekarską w szpitalu. Wystąpienie reakcji alergicznej daje 100% informację na temat uczulenia na penicylinę.

Czy uczulenie na penicylinę mija?

Niestety uczulenie na penicylinę nie przemija ani nie da się go wyleczyć. Nie jest to jednak dużym problemem w obecnych czasach, gdy penicyliny nie są jedynymi dostępnymi na rynku antybiotykami. Zawsze należy jednak pamiętać, aby poinformować lekarza o tym uczuleniu oraz mieć te informacje przy sobie.

Uczulenie na penicylinę — jaki inny antybiotyk zastosować?

Osoby, u których stwierdzono uczulenie na penicylinę, nie powinny stosować żadnych penicylin (ani syntetycznych, ani naturalnych). Często pacjenci uczuleni na penicylinę pytają lekarza, co mogą dostać w zamian. Lekarze w takiej sytuacji przepisują antybiotyki z innych grup, takich jak, chociażby makrolidy np. Sumamed czy cefalosporyny np. Zinnat. Zastosowanie innego antybiotyku zależy oczywiście od choroby, która została zdiagnozowana u konkretnego pacjenta (każdy antybiotyk ma konkretne wskazania).

Uczulenie na penicylinę a szczepionki

Zalecenia Polskiego Towarzystwa Alergologicznego bazujące na wytycznych Europejskiej Akademii Alergii i Immunologii Klinicznej wskazują, że alergie na leki (np. na penicylinę) nie powinny stanowić przeciwwskazania do szczepień. Jednakże różne szczepienia wykazują drobne różnice pomiędzy sobą, Z tego względu przed każdym szczepieniem konieczne są konsultacje i kwalifikacja lekarska. Podczas takiej kwalifikacji lekarz na podstawie zaleceń stwierdza, czy możliwe jest przeprowadzenie danego szczepienia.

Podsumowanie

Nawet co dziesiąta osoba na świecie może być uczulona na penicylinę. Niektóre reakcje alergiczne są groźne dla zdrowia i życia. Na szczęście wstrząs anafilaktyczny pojawia się niezwykle rzadko. Ponieważ nie leczy się uczulenia na penicylinę, tacy pacjenci muszą jedynie pamiętać o kilku  ważnych rzeczach. Zawsze muszą informować lekarza o tym, że są uczuleni na penicylinę, aby mógł on wypisywać antybiotyki z innych grup. Warto również nosić w portfelu karteczkę, nieśmiertelnik lub opaskę z informacją o tym uczuleniu.