Dlaczego rotawirusy są niebezpieczne dla dzieci?

Zakażenie rotawirusem to najczęstsza przyczyna ostrej biegunki u dzieci. Jest także najpowszechniejszym powodem hospitalizacji w tej grupie pacjentów. Rotawirusy są na tyle pospolite, że praktycznie każde dziecko do ukończenia 5. roku życia miało z nimi kontakt.

Powodują one ostrą biegunkę, prowadzącą często do odwodnienia, które szczególnie szybko rozwija się u niemowląt i małych dzieci.

Poważnymi konsekwencjami zakażenia może być zapalenie żołądka oraz jelit. 

Najbardziej narażeni na ciężki przebieg infekcji są pacjenci do ukończenia 3. roku życia, więc to właśnie dla nich przeznaczona jest szczepionka [3].

Jak dochodzi do zakażenia ?

Rotawirusy łatwo się rozprzestrzeniają. Najczęściej przenoszą się poprzez bezpośredni kontakt z osobą zakażoną lub przedmiotami, na których występuje wirus (np. zabawki, klamki od drzwi).

Wirus na powierzchni skóry lub przedmiotów może przetrwać od kilku do kilkunastu godzin.

Czas inkubacji, czyli czas od wniknięcia wirusa do organizmu do momentu wystąpienia pierwszych objawów wynosi średnio 2 dni [3].

Szczepionka na rotawirusa — najważniejsze informacje

Szczepionka przeciwko rotawirusom zawiera żywe atenuowane (osłabione) wirusy. Podawana jest doustnie. Na polskim rynku dostępne są 2 preparaty zawierające szczepionkę: Rotarix oraz RotaTeq.

Rotarix (najczęściej stosowany): ukończenie cyklu szczepień wymaga podania 2 dawek w odstępach minimum 4 tygodni. Szczepienie zaleca się rozpocząć po 6 tygodnia życia, ale nie później niż do ukończenia 12 tygodnia. Cały cykl szczepień powinien zakończyć się do 24 tygodnia.

RotaTeq: w tym przypadku wymagane jest przyjęcie 3 dawek szczepionki — w odstępach minimum 4 tygodni. Pierwsza dawka tak samo, jak w przypadku Rotarixu powinna być podana do 12 tygodnia, natomiast ostatnia maksymalnie do 32.

Szczepionkę przeciwko rotawirusom można podać dziecku na tej samej wizycie co inne szczepionki obowiązkowe w kalendarzu szczepień (czytaj także: Obowiązkowe szczepienia w Polsce) [1],[2],[5].

Kto nie powinien przyjmować szczepionki?

Szczepienie jest przeciwwskazane w następujących grupach:

• dzieci, u których wystąpiła reakcja nadwrażliwości po poprzedniej dawce preparatu,
• pacjenci z wgłobieniem jelita (rodzaj niedrożności jelit),
• dzieci z wrodzonymi wadami jelit, które mogą prowadzić do wystąpienia wgłobienia.

Odroczenie szczepienia zaleca się, gdy u dziecka występuje biegunka lub wymioty, a także choroba infekcyjna, której towarzyszy gorączka [3].

Jakie są najczęstsze działania niepożądane po przyjęciu szczepionki?

Do  najczęstszych działań niepożądanych, które występują po podaniu preparatu, należą:

• biegunka,
• krew w stolcu,
• drażliwość.

Rzadziej mogą wystąpić; pokrzywka na skórze, bóle brzucha lub wzdęcia [3].

Co jeśli dziecko wypluje/zwymiotuje szczepionkę?

Rodzice często obawiają się, że dziecko nie przyjmie całej dawki szczepionki i wypluje znaczną jej część. Szczepionka w składzie zawiera sacharozę, która nadaje jej słodki smak, dlatego dzieci zazwyczaj chętnie ją przyjmują. Dodatkowo podaje się ją małymi porcjami ze specjalnego aplikatora-strzykawki, dlatego niezwykle rzadko zdarza się, że dziecko nie przyjmie całej szczepionki.

Przeważnie nie zaleca się dodatkowej dawki szczepionki w przypadku wyplucia lub zwymiotowania przez dziecko — badania w tej kwestii są niejednoznaczne. Niektóre z nich wskazują, że kontakt szczepionki i wirusów w niej zawartych ze śluzówką jamy ustnej i gardła może być wystarczający do skutecznej stymulacji układu odpornościowego i produkcji swoistych przeciwciał oraz komórek odpornościowych [4].