Stan przedcukrzycowy
Stanu przedcukrzycowego nie czuć. Dlatego nie jest trudno go przeoczyć, ponieważ nie daje wyraźnych objawów. Nawet nie podejrzewasz, że dzieje się coś złego. Niektórzy mimo tego, że wiedzą o zagrożeniu swojego zdrowia, bagatelizują problem. W aptece często słyszę, to tylko 10 jednostek więcej niż norma, więc jeszcze nie tak dużo. Oczywiście mowa o glikemii na czczo. Niestety podwyższona glikemia może być pierwszym objawem stanu przedcukrzycowego. Nie ma czasu na odwlekanie problemu, a tym bardziej lekceważenie go. Dlatego niezbędna jest wizyta u lekarza.
Rzeczywiście, gdy stężenie cukru na czczo przekracza normę, ale nie na tyle, aby rozpoznać cukrzycę, lekarze zaleci badania w celu dalszej diagnostyki. Polskie Towarzystwo Diabetologiczne co roku podaje poziomy glikemii (stężenie cukru we krwi), które określają, co jest normą i przy jakiej wartości diagnozuje się chorobę. Między tymi wartościami powstała pewna „luka”, którą zapełnił stan przed cukrzycowy.
| Glikemia na czczo wykonana w laboratorium | ||
| 70-99 mg/dl | 100-125 mg/dl | powyżej 126 mg/dl* |
| norma | możliwy stan przedcukrzycowy** | Diagnoza cukrzyca |
* wynik powyżej lub równy 126 mg/dl w dwukrotnym badaniu; ** dla potwierdzenia należy wykonać doustny test tolerancji glukozy.
Dopiero po przeprowadzeniu wywiadu, lekarz oceni ryzyko i prawdopodobnie zleci dodatkowe badanie. Jego wyniki dopiero przesądzą, czy masz stan przedcukrzycowy. Twoja nadwaga lub otyłość zwiększy prawdopodobieństwo choroby. Niestety nadwyżka kilogramów odpowiada za zaburzenia metabolizmu cukrów i tłuszczy, dodatkowo prowadzi do insulinooporności, czyli zwiastunów cukrzycy.
Objawy
Jakie objawy mogą się cię zaniepokoić? Przede wszystkim podobne przy insulinooporności, czyli:
- ciągłe zmęczenie,
- bezsenność,
- zaburzenia koncentracji,
- senność bezpośrednio po jedzeniu,
- nadmierny apetyt, podjadanie w nocy,
- zachcianki na słodycze,
- bóle głowy,
- podwyższone ciśnienie tętnicze.
A dodatkowo poczujesz pierwsze powikłań np. drętwienie rąk, mrowienie w nogach oraz podwyższone ciśnienie. To wskazówki, że może rozwijać się cukrzyca i czas wprowadzać zmiany [1,2].
Stan przed cukrzycowy — pakiet badań
Już wiesz, że stan przedcukrzycowy diagnozuje się, gdy stężenie cukru we krwi mieści się w granicach 100-125 mg/dl. Warto wspomnieć, że badanie musi być wykonane w warunkach laboratoryjnych, a nie domowym glukometrem. Aby ostatecznie zdecydować, lekarz zleci Ci bardziej szczegółowy test. Będzie to doustny test obciążenia glukozą (OGTT — oral glucose tolerance test). W trakcie badania mierzy się poziom glukozy i insuliny. Pomiary wykonuje się na czczo oraz po 60 lub 120 minutach od podania porcji glukozy. Do diagnozy stanu przedcukrzycowego stosuje się tylko wyniki stężenia glukozy po dwóch godzinach.
| Test obciążenia glukozą — wartość glikemii przy stanie przedcukrzycowym | |
| na czczo | po obciążeniu 75 g glukozy |
| w czasie „zero” | w 120 minucie |
| 100-125 mg/dl | 140-199 mg/dl |
Tabela 2. Wyniki glikemii w stanie przedcukrzycowym [1]
Dla porównania te same wartości u osób, które prawidłowo metabolizują glukozę.
| Test obciążenie glukozą — wartość glikemii w normie | |
| na czczo | po obciążeniu 75 g glukozy |
| w czasie „zero” | w 120 minucie |
| 70-99 mg/dl | mniej niż 140 mg/dl |
Tabela 3. Normy glikemii [3]
Powyższe informacje dotyczą cukrzycy typu 2. W przypadku innych typów, a szczególnie typu 1, stan cukrzycowy ma inny przebieg [3].
Powikłania stanu przedcukrzycowego
Już wiesz, że stan przedcukrzycowy jest podstępnym schorzeniem. Twoim komórkom szkodzi wyższy niż zwykle poziom cukru we krwi. Możesz być nieświadomy sytuacji, do czasu pierwszego od wielu lat, pomiaru cukru we krwi. Wysoki cukier niszczy nabłonek twoich naczyń krwionośnych. Zarówno dużych — tętniczych, żylnych jak i mikroskopijnych — włosowatych. Nie od razu odczujesz skutki, np. drętwienie kończyn, mimo że rozpoczęły się procesy:
- nefropatii — cukrzycowa choroba nerek,
- neuropatii — cukrzycowa choroba nerwów obwodowych,
- retinopatii — cukrzycowa choroba oczu,
- wzrostu ciśnienia krwi.
Dlatego gorąco zachęcam do zaopatrzenia się w glukometr i kontrolne pomiary glikemii na czczo w warunkach domowych. Pozwoli to zareagować we wczesnym stadium stanu przedcukrzycowego. Dzięki temu możesz rozpocząć odpowiednie leczenie [1].
Leczenie stanu przedcukrzycowego
Bardzo ważne jest, aby do rozpoznania stanu przedcukrzycowego doszło jak najwcześniej, zanim dojdzie do rozwoju powikłań. Następnie powinno być włączone odpowiednie leczenie. W pierwszej kolejności należy zmienić styl życia. Na pewno lekarz wspomni o konieczności zmodyfikowania diety. Następnie zaleci zmniejszenie węglowodanów, a zwiększenie źródeł błonnika w posiłkach. Po pierwsze powinieneś zrezygnować ze słodyczy, słodkich napojów, białego pieczywa i makaronów. Po drugie warto częściej jeść warzywa, najlepiej zielone oraz ciemne pieczywo z dodatkiem zbóż. Bardzo dobre efekty przynosi przejście na diety niskowęglowodanowe. Dzięki temu obniżysz dzienny udział węglowodanów do około 20-40%. A obecnie rekomendowane jest 55%. Dobre efekty przynosi także dieta o zwiększonym udziale białka. Warto wiedzieć, że na tym etapie lekarz nie wprowadzi się leczenia farmakologicznego, natomiast na pewno zachęci do zmiany nawyków.
W gabinecie lekarza usłyszysz także o potrzebie zwiększenie aktywności fizycznej do 30-60 minut dziennie. Preferowany jest trening tlenowy, czyli spacer, jazda na rowerze lub lekkie ćwiczenia z obciążeniem. Kolejnym nawykiem powinna być regularna kontrola glikemii. Jeśli nie wprowadzisz zmian, stan przedcukrzycowy przerodzi się w cukrzycę [1].
Omawiane substancje
Omawiane schorzenia
Więcej poradników
