Nadmierna potliwość – kiedy można o niej mówić?

Nadmierna potliwość to zaburzenie związane z nadmiernym wydzielaniem potu poprzez nadstymulację gruczołów potowych. Pot jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania organizmu, gdyż umożliwia termoregulację. Jednak o nadpotliwości mówimy wtedy, kiedy wydzielanie potu jest większe, niż wynika to z naturalnej potrzeby organizmu [1].

Najwięcej gruczołów potowych znajduje się w okolicach pach, dłoni, podeszw i twarzy. Z tego powodu osoby, które borykają się z nadmierną potliwością, będą jej doświadczać głównie właśnie w tych regionach [1].

Jakie są rodzaje nadmiernej potliwości?

Nadmierną potliwość możemy podzielić na dwa rodzaje: pierwotną i wtórną [1].

Podłoże pierwotnej nie jest do końca jasne. Pojawia się ona częściej w młodszych latach życia i dotyczy konkretnego regionu ciała. W tym typie nadpotliwości osoby produkują więcej potu niż inni podczas kontaktu ze standardowym czynnikiem wyzwalającym, np. stresem [2].

Nadpotliwość wtórna związana jest z przyjmowanymi lekami i występuje jako ich działanie niepożądane lub może być efektem, np. choroby [2].

Jakie są przyczyny nadmiernego pocenia się?

Nadmierne pocenie się, zwane potocznie nadmierną potliwością, może mieć różne przyczyny. Jedną z potencjalnych przyczyn jest hiperhydroza, która polega na nadprodukcji potu przez gruczoły potowe. Przyczyny nadmiernej potliwości mogą być zarówno fizjologiczne, jak i patologiczne. Oto kilka najczęstszych przyczyn nadmiernej potliwości:

1. Hiperaktywne gruczoły potowe: U niektórych osób gruczoły potowe mogą działać nadmiernie, co prowadzi do większej produkcji potu.
2. Czynniki genetyczne: W niektórych przypadkach nadmierna potliwość może być dziedziczona i wynikać z predyspozycji genetycznych.
3. Stres i emocje: Silne emocje, jak stres, nerwowość czy lęk, mogą prowadzić do wzmożonego pocenia się.
4. Hormonalne zaburzenia: Nieprawidłowości w hormonalnej regulacji potu, na przykład w wyniku nadczynności tarczycy, mogą powodować nadmierne pocenie się.
5. Zaburzenia układu nerwowego: Niektóre zaburzenia układu nerwowego, takie jak zaburzenia autonomicznego układu nerwowego, mogą powodować nadmierną potliwość.

Jakie są skuteczne sposoby na pocenie się? Metody leczenia nadpotliwości

Czy istnieją jakieś skuteczne sposoby na pocenie się? Istnieją i większość z nich dostępna jest bez recepty w aptece. Są to na przykład zioła na nadpotliwość lub blokery potu stosowane miejscowo. Do leczenia nadpotliwości czasami stosuje się również leki dostępne na receptę bądź zabiegi kosmetyczno-chirurgiczne.

Zioła na nadpotliwość

Leczenie nadpotliwości może przebiegać z użyciem środków doustnych lub stosowanych miejscowo. Co ciekawe, możemy tutaj wykorzystać zioła na nadpotliwość. Zawierają one w swoim składzie wyciągi z szałwii, melisy, pokrzywy lub skrzypu (np. Perspiblock, Perspiblock Forte). Są to tabletki przeznaczone dla dorosłych, które najczęściej należy przyjmować 3 razy dziennie po 1 tabletce. Więcej o ziołach na nadpotliwość możecie przeczytać w naszym artykule poświęconym tabletkom na pocenie się: Czy tabletki zmniejszające potliwość działają?

W przypadku preparatów ziołowych ważny jest czas stosowania. Zaleca się, aby używać je przynajmniej od 2 do 4 tygodni. Co więcej, efekt redukcji nadmiernej potliwości nie będzie oszałamiający. Działają one głównie wspomagająco [3].

Leki pierwszego wyboru — blokery potu

Terapia pierwszego wyboru w leczeniu nienaturalnego pocenia się obejmuje miejscowe stosowanie preparatów z solami glinu. Jak działają takie preparaty? Sole glinu powodują zatkanie i zablokowanie gruczołów potowych, co skutecznie zmniejsza aktywność komórek, które wydzielają pot [2,4].

W aptece produkty, które zawierają sole glinu to, np.:

• Antidral – lek bez recepty.
• Preparaty z serii Perspirex.
  • Strong.
  • Original.
  • Comfort.
• Produkty Medispirant (z wyłączeniem Medispirant stepspray).
  • Jednorazowe chusteczki.
  • Roll-on.
  • Żel pod prysznic.
  • Żel do stóp i dłoni.
  • Bloker potu w sprayu.
• Perspiblock Deo.

Jak stosować blokery potu?

Blokery potu stosuje się miejscowo na obszary objęte nadmiernym poceniem się. Częstotliwość aplikacji blokera zależy od intensywności pocenia się. Początkowo zaleca się używać bloker potu codziennie – zwykle przez okres do kilku dni. Następnie, jeśli nienaturalne pocenie ustąpiło lub zmniejszyło się, można zmniejszyć częstotliwość aplikacji i smarować nadmiernie pocące się miejsca raz lub dwa razy na tydzień [1,4].

O czym pamiętać przy leczeniu potliwości z użyciem blokerów potu? Antyperspiranty w większości przypadków mają w swoim składzie etanol, który podrażnia skórę. Samo działanie soli glinu, również może spowodować podrażnienie skóry. Z tego względu blokerów potu nie można stosować na świeżo ogoloną skórę. Po depilacji miejsc powinno się odczekać 2 doby. Bloker potu powinniśmy aplikować na czystą i suchą skórę. Najlepszą porą do użycia antyperspirantu będzie okres przed położeniem się spać, gdyż aktywność gruczołów potowych jest najmniejsza w nocy. Antyperspirant najlepiej utrzymać na powierzchni skóry przez 6 do 8 godzin. Po tym czasie można go zmyć i zastosować, np. dezodorant [4-6].

Lepiej wybrać Perspiblock czy Medispirant, a może Perspirex?

Blokerów potu w aptece jest sporo, dlatego pojawia się pytanie, który z nich wybrać? Perspiblock czy Medispirant, a może Perspirex lub coś innego? Omawiane wcześniej produkty zawierają sole glinu, dlatego działają w podobny sposób i są skuteczne.

Produkty Medispirant cechują się różnorodnymi postaciami, gdyż wyróżniamy tutaj chusteczki nasączane, blokery potu w formie roll-on lub sprayu. Znajdziemy też żel pod prysznic lub preparaty w żelu typowo do stóp i dłoni. Wyjątkiem będzie Medispirant stepspray, którego substancja czynna to metenamina. Jej działanie jest nieco inne niż soli glinu, ale również redukuje nienaturalne pocenie się i niemiły zapach.

Skoro skład preparatów jest podobny, to na co zwrócić uwagę? Przy intensywnej nadpotliwości najlepszym rozwiązaniem będzie wybranie produktów o dużym stężeniu soli glinu, np. Perspirex Stron lub Antidral, który jako jedyny z zestawienia jest lekiem. Pacjenci, u których nadpotliwość nie jest aż tak intensywna lub, którzy chcą zastosować blokery potu na większych powierzchniach ciała, z powodzeniem mogą wybrać, np. Medispirant żel pod prysznic.

Leki drugiego wyboru

Jeśli leki z solami glinu nie przynoszą pożądanych efektów, to można wdrożyć inne sposoby na pocenie się. W takich przypadkach włącza się leczenie z zastosowaniem leków antycholinergicznych, np. oksybutyniny (np. Ditropan, Uralex). Standardowo stosuje się od 5 do 10 mg na dobę. Niestety pacjenci decydujący się na takie leczenie nadpotliwości mogą doświadczać nieprzyjemnych działań niepożądanych, np.:

• suchość oczu i ust,
• zatrzymanie moczu,
• zaparcia [1].

Jakie są inne sposoby na nadmierną potliwość?

Co zrobić, jeśli żadne z powyższych sposobów na nadmierną potliwość nie zadziałały? Istnieją pewne możliwości, jednak są to już sposoby bardziej inwazyjne. Często wymagają zabiegu kosmetycznego lub nawet chirurgicznego.

Można zastosować toksynę botulinową, która podaje się miejscowo w formie iniekcji. Przynosi ona dobre efekty w przypadku nadpotliwości dłoni, stóp lub pach. Jest to zabieg kosztowny i efektywny, jednak wymagający powtarzania. Zablokowanie nadmiernego pocenia się utrzymuje się zwykle od 6 miesięcy do 2 lat [1].

Inne sposoby na redukcję nienaturalnego pocenia się obejmują metody inwazyjne związane z usunięciem gruczołów potowych. Najlepsza metoda inwazyjna to sympatektomia. Polega ona na wycięciu odpowiednich zwojów nerwowych, które są odpowiedzialne za nadmierną potliwość w konkretnym obszarze. Pomimo że jest to metoda skuteczna, to jednak obarczona sporym ryzykiem działań niepożądanych i powinna być rozważana jedynie w ostateczności [1].

Natomiast, jeśli cierpimy na nadpotliwość wtórną, to najlepszym sposobem na pozbycie się jej, będzie zlokalizowanie choroby odpowiedzialnej za nienaturalne pocenie się i jej leczenie.

Kiedy zgłosić się do lekarza z nadmierną potliwością?

Jeśli cierpisz na nadmierną potliwość, warto zgłosić się do lekarza w przypadku, gdy problem ten znacząco wpływa na twoje codzienne funkcjonowanie i jakość życia. Lekarz może pomóc w zidentyfikowaniu przyczyny nadmiernego pocenia się i zaproponować odpowiednie metody leczenia lub zarządzania tym problemem. Ważne jest również skonsultowanie się z lekarzem, jeśli dostrzegasz inne objawy towarzyszące nadmiernej potliwości, takie jak utrata wagi, zmęczenie, zaburzenia miesiączkowania, zmiany skórne czy inne niepokojące objawy. Lekarz będzie w stanie przeprowadzić dokładne badania i ocenić twoje zdrowie ogólne, aby ustalić dalsze kroki diagnostyczne i lecznicze. Pamiętaj, że profesjonalna opinia lekarza jest niezastąpiona i może pomóc w odpowiednim zarządzaniu tym problemem.