Rumianek lekarski (łac. Chamomilla recutita) to roślina z rodziny Astrowatych (Asteraceae), rosnąca na terenach Europy, Azji, Ameryki i Australii. W Polsce można go znaleźć na łąkach i nieużytkach rolnych. Rumianek lekarski jest od lat stosowany w lecznictwie. Pierwsze wzmianki o jego leczniczym zastosowaniu pochodzą jeszcze z czasów przed naszą erą, gdzie rumianek używany był przez Pliniusza i Hipokratesa. Surowiec ten znany jest przede wszystkim ze swojego działania przeciwzapalnego, a także przeciwwrzodowego i przeciwdrobnoustrojowego. Koszyczek rumianku jest składnikiem wielu mieszanek leczniczych oraz suplementów diety [1].

Rumianek — jakie ma właściwości?

Właściwości lecznicze rumianku wynikają z zawartości rozmaitych składników czynnych obecnych w tym surowcu. Głównym składnikiem koszyczka rumianku jest olejek eteryczny, będący źródłem następujących związków:

• α-bisabolol i tlenki bisabololu A, B i C;
• farnezen;
• myrcen;
• kadinen;
• matrycyna.

Co więcej, kwiaty rumianku zawierają także pochodne flawonoidowe, w tym apigeninę, a także kumaryny, kwasy fenolowe oraz polisacharydy [1].

Rumianek — na co pomaga? Dlaczego warto go pić?

Rumianek może być stosowany wewnętrznie oraz zewnętrznie.

Surowiec wewnętrznie stosuje się w objawowym leczeniu dolegliwości żołądkowo- jelitowych, w tym:

• skurczy żołądka i jelit;
• wzdęć;
• odbijaniu;
• stanach zapalnych przewodu pokarmowego.

Zewnętrznie można stosować rumianek w następujących sytuacjach:

• stany zapalne skóry i błon śluzowych;
• płukanie jamy ustnej i gardła;
• inhalacje w podrażnieniach górnych dróg oddechowych;
• kąpiele i płukanki;
• podrażnienie okolic odbytu i narządów płciowych [1].

Rumianek — interakcje z lekami. Na co należy uważać?

Ze względu na obecność związków aktywnych w rumianku lekarskim, surowiec ten może wchodzić w interakcje z innymi substancjami chemicznymi. W literaturze można znaleźć doniesienia o interakcji między rumiankiem lekarskim a warfaryną — lekiem zmniejszającym krzepliwość krwi. Równoczesne przyjmowanie rumianku i warfaryny może zwiększyć ryzyko krwotoku.

Co więcej, wodne wyciągi z rumianku mogą wykazywać działanie zbliżone do selektywnych modulatorów receptora estrogennego. Oznacza to, że możliwa jest interakcja między preparatami zawierającymi rumianek a składnikami hormonalnej terapii zastępczej. Interakcja ta opiera się na konkurencji o receptory estrogenowe [1].

Kiedy nie pić rumianku? Przeciwwskazania do stosowania

Preparaty z rumiankiem są na ogół dobrze tolerowane przez pacjentów. Jednocześnie okłady z tego surowca mogą niekiedy wywoływać reakcję uczuleniową. W związku z tym nie powinny go stosować osoby ze skórą alergiczną i skłonną do podrażnień [1].

Jakie preparaty z rumiankiem można kupić w aptece?

W aptekach można znaleźć szereg preparatów zawierających rumianek lekarski. Ich postać jest różna, w zależności od wskazania do stosowania. Wśród postaci leków z rumiankiem można wyróżnić:

• saszetki do zaparzania;
• zioła sypkie;
• żele do smarowania w jamie ustnej;
• płyny doustne;
• krople doustne.

Herbata rumiankowa i napary z rumianku

Herbatki i sypkie zioła zawierające rumianek stosuje się do leczenia dolegliwości ze strony układu pokarmowego, takich jak stany zapalne, skurcze czy ból brzucha. Wśród nich wyróżnia się m.in.:

• Rumianek Fix, Zielnik Apteczny. To lek w formie saszetek: każda saszetka zawiera 1,5 g kwiatu rumianku.

• Gastrosan Fix. To lek w formie saszetek do zaparzania. 1 saszetka zawiera 1 g kwiatu rumianku, 0,66 g korzenia prawoślazu, 0,34 g liścia mięty pieprzowej.

• Koszyczek rumianku, zioło pojedyncze, Flos. To lek w formie sypkich ziół do zaparzania.
• Proliver Fix. To suplement diety w formie saszetek do zaparzania. 1 saszetka zawiera 2 g koszyczka rumianku, a także 2 g ziela mięty i 2 g owocu kopru włoskiego.
• Travisto Fix. To środek spożywczy w formie saszetek do zaparzania. 1 saszetka zawiera 0,5 g koszyczka rumianku, a także 0,5 g owocu kopru włoskiego i 0,5 g ziela mięty.

Wyciąg z kwiatów rumianku — płyny i krople doustne

Płyny doustne zawierające koszyczek rumianku stosuje się w leczeniu problemów ze strony układu pokarmowego, w tym niestrawności, wzdęć i skurczów żołądka i jelit. Na rynku znajdują się następujące preparaty:

• Azulan: to lek stosowany do łagodzenia skurczów przewodu pokarmowego. 1 ml płynu zawiera 1 ml wyciągu płynnego z kwiatu rumianku.

• Cholesol: to lek stosowany w niestrawności jako środek żółciopędny. 100 g produktu zawiera 89 g wyciągu złożonego z: kwiatostanu kocanek, kwiatu rumianku, owoc kolendry, owoc bzu czarnego i 11 g intraktu z mniszka lekarskiego.
• Ibesan: to suplement diety wspomagający przewód pokarmowy w postaci kropli. 40 kropli płynu zawiera: 350 mg ekstraktu z koszyczka rumianku, a także 10 mg olejku z mięty pieprzowej, 150 mg ekstraktu z szyszek chmielu, 350 mg ekstraktu z owoców kopru włoskiego, 50 mg ekstraktu z liści karczocha, 18 mg ekstraktu z owoców gorzkiej pomarańczy.

Maści i żele rumiankowe na dziąsła

Preparaty z rumiankiem w formie maści i żeli można stosować także miejscowo. Na rynku znajdują się następujące produkty:

• Dentinox N: to lek przeznaczony do stosowania w podrażnieniu dziąseł i dolegliwościach bólowych związanych z ząbkowaniem, wyrzynaniem się zębów mlecznych. 10 g żelu zawiera 1500 mg nalewki z rumianku, a także 34 mg chlorowodorku lidokainy, 32 mg makrogolu eter laurylowy.
• Mucosit: to lek ściągający, przeciwzapalny i przeciwbakteryjny stosowany w leczeniu chorób przyzębia oraz stanów zapalnych jamy ustnej. 100 g żelu zawiera: 10 g wyciągu gęstego z: koszyczka rumianku (2 części), koszyczka nagietka (o,5 części), liścia podbiału (1,4 części), kory dębu (3 części), liścia szałwii (2 części), ziela tymianku (1 część), alantoinę – 0,1 g; olejek eteryczny rumiankowy – 0,3 g; olejek eteryczny miętowy – 0,3 g.

Płyny do miejscowego stosowania

Koszyczek rumianku stanowi również składnik płynów do miejscowego stosowania na skórze lub błonach śluzowych. Wśród nich można wyróżnić:

• Azulan: to lek do krótkotrwałego miejscowego stosowania. Stosuje się go zewnętrznie w stanach zapalnych błon śluzowych oraz skóry.
• Dentosept i Dentosept A: to lek stosowany w stanach zapalnych jamy ustnej i dziąseł. 100 g produktu zawiera wyciąg płynny złożony z: koszyczka rumianku (2 części), kory dębu (2 części), liścia szałwii (2 części), ziela arnika (1 część), kłącza tataraku (1 część), ziela mięty pieprzowej (1 część), ziela tymianku (1 część) i 2 g benzokainy.

Rumianek — ile razy dziennie?

Ze względu na fakt, że rumianek może być stosowany w różnych wskazaniach i schorzeniach, nie da się określić, ile razy dziennie można go stosować. Przed zastosowaniem produktu z koszyczkiem rumianku, należy zapoznać się z ulotką dołączoną do opakowania oraz odnaleźć w niej informacje na temat sposobu podawania i dawkowania. Aby leczenie za pomocą tego surowca było bezpieczne i efektywne, należy przestrzegać zaleceń zawartych w ulotce.

Czy można pić rumianek codziennie?

Jeśli zamierzasz pić rumianek codziennie, ważne jest przestrzeganie umiarkowanych ilości i uważanie na ewentualne objawy nietolerancji lub reakcji alergicznych. Dawkowanie może się różnić w zależności od indywidualnych potrzeb i tolerancji, ale ogólnie przyjmuje się, że picie jednej do dwóch filiżanek herbaty z rumianku dziennie jest bezpieczne dla większości dorosłych.

Jakie mogą być negatywne skutki picia rumianku?

Picie rumianku może wywoływać niektóre negatywne skutki u niektórych osób, w tym:

• Reakcje alergiczne: Niektórzy ludzie mogą być uczuleni na rumianek. Reakcje alergiczne mogą objawiać się swędzeniem, zaczerwienieniem skóry, wysypką, obrzękiem lub trudnościami w oddychaniu. Jeśli masz alergię na rośliny z rodziny astrowatych, takie jak nagietek, krwawnik czy chryzantema, istnieje większe ryzyko reakcji alergicznej na rumianek.
• Problemy z układem trawiennym: Picie dużej ilości rumianku może powodować nudności, wymioty, biegunkę lub bóle brzucha u niektórych osób, zwłaszcza jeśli są na nią uczuleni.
• Interakcje z alkoholem: Picie rumianku w połączeniu z alkoholem może prowadzić do zwiększonego działania alkoholu, co może wpływać na zdolność osoby do prowadzenia pojazdów lub wykonywania innych czynności wymagających skupienia.

Jeśli masz jakiekolwiek obawy dotyczące picia rumianku lub doświadczasz niepożądanych objawów po jego spożyciu, zawsze warto skonsultować się z lekarzem. Osoby uczulone na rumianek lub przyjmujące leki powinny szczególnie uważać i omówić jego spożycie z profesjonalnym opiekunem medycznym.