Czym jest mikrobiota jelitowa?
Mikrobiota jelitowa, znana również jako mikroflora jelitowa lub flora bakteryjna jelit, to zespół mikroorganizmów głównie bakteryjnych, które tworzą złożony ekosystem w układzie pokarmowym.
Mikrobiota jelitowa odgrywa istotną rolę w zdrowiu człowieka. Pełni wiele ważnych funkcji, w tym:
- Pomoc w trawieniu i wchłanianiu składników odżywczych z pożywienia.
- Wspomaganie układu odpornościowego, poprzez aktywację i regulację odpowiedzi immunologicznej.
- Synteza witamin, takich jak witamina K i witaminy z grupy B.
- Utrzymywanie równowagi pH w jelitach.
- Konkurowanie z patogennymi mikroorganizmami, co przyczynia się do utrzymania zdrowej flory jelitowej.
Badanie mikrobioty jelitowej ma duże znaczenie w diagnostyce i badaniach naukowych. Testy kału pozwalają na ocenę składu i obecności określonych bakterii, grzybów i innych mikroorganizmów, co umożliwia wykrycie ewentualnych dysbioz jelitowych. Warto zauważyć, że mikrobiota jelitowa jest dynamicznym i złożonym systemem, który może być kształtowany przez wiele czynników, takich jak dieta, styl życia, stosowanie antybiotyków i wiele innych. Dlatego dbanie o zdrową mikrobiotę jelitową jest istotne dla ogólnego zdrowia i samopoczucia [11,12].
Jak działają probiotyki?
Probiotyki określane są jako niechorobotwórcze mikroorganizmy, które wzbogacając mikrobiotę jelitową wtórnie zapobiegają rozwojowi określonych patogenów. Oznacza to, że dostarczanie pewnych szczepów (np. bakteryjnych) doprowadza do wyparcia niekorzystnych dla zdrowia drobnoustrojów. Zjawisko to określamy mianem konkurencji międzygatunkowej [1].
Jak się okazuje, korzystny wpływ na organizm wywierają nie tylko żywe kultury probiotyczne, ale również martwe szczepy (posiadające odpowiednie antygeny powierzchniowe) oraz DNA izolowane z bakterii. Przypuszcza się, że mechanizm działania jest we wszystkich przypadkach jednakowy i polega na modulowaniu odpowiedzi układu immunologicznego (wzmocnieniu odporności). Jednakże istnieje kilka innych teorii dotyczących sposobu oddziaływania probiotyków na organizm, m.in. konkurowanie o receptory dla konkretnych toksyn bakteryjnych czy pobudzanie ekspresji genów [2].
Jakie mikroorganizmy są obecne w przewodzie pokarmowym dziecka?
Mikroorganizmami, które jako pierwsze zasiedlają jelita dziecka, są bakterie kwasu mlekowego: Bifidobacterium (B. infantis, B. longum, B. breve, B. bifidum, B. adolescentis) oraz Lactobacillus (L. casei, L. reuteri, L. plantarum, L. acidophilus, L. rhamnosus, L. johnsonii). Wymienione szczepy są jednocześnie tymi, które najczęściej pojawiają się w preparatach probiotycznych.
W ramach ciekawostki dodam, że zasiedlenie jelit przez mikroorganizmy ma miejsce dopiero podczas porodu (w wyniku kontaktu z drogami rodnymi matki). Oznacza to, że jelita płodu są całkowicie jałowe, czyli pozbawione dobroczynnych bakterii. Względna stałość środowiska mikrobiotycznego ustala się już około 2. roku życia dziecka [1].
Skuteczny probiotyk dla dzieci, czyli jaki?
Aby probiotyk wywarł pożądany efekt terapeutyczny, powinien zawierać co najmniej 100 mln bakterii w przeliczeniu na 1 g preparatu. Jest to ważne ze względu na degradację części drobnoustrojów przez żółć oraz kwas solny. Moc preparatu probiotycznego jest wyrażana w liczbie żywych komórek (jednostek tworzących kolonię – CFU ang. colony-forming unit) [3].
Wśród najczęściej stosowanych szczepów wymienia się:
- Lactobacillus rhamnosus – może być stosowany zarówno w trakcie, jak i po zakończeniu antybiotykoterapii. Wykazano, że łagodzi przebieg biegunki, zakażeń rotawirusowych, a także redukuje zaburzenia żołądkowo-jelitowe w przebiegu IBS [4].
- Lactobacillus reuteri – stosowany pomocniczo w przypadku infekcji żołądkowo-jelitowych oraz zakażeniach H. pylori. Uważa się, że szczep łagodzi stany zapalne jelit oraz dolegliwości kolkowe u dzieci [5].
- Lactobacillus casei – wykazuje właściwości przeciwutleniające, wspomaga pracę wątroby, działa przeciwzapalnie i wzmacnia układ immunologiczny [6].
- Lactobacillus acidophilus – łagodzi przebieg infekcji, wspiera odporność, ułatwia wchłanianie niektórych składników, m.in. żelaza. Jest polecany przy antybiotykoterapii (zwłaszcza amoksycyliną i kwasem klawulanowym) [7, 8].
- Bifidobacterium breve – przeciwdziała biegunkom i zaparciom, łagodzi infekcje żołądkowo-jelitowe, a także alergie i stany zapalne jelit [9].
- Bifidobacterium longum – pomaga zwalczyć infekcje wirusowe, a także redukuje objawy związane z IBS [10].
- Saccharomyces boulardii – szczep pozyskiwany z drożdży, oporny na działanie antybiotyków i większości chemioterapeutyków (może być stosowany łącznie z tymi grupami leków). Działa przeciwbiegunkowo i przeciwzapalnie [1].
Niektóre preparaty zawierają w swoim składzie substancje, które pobudzają aktywność i wzrost bakterii probiotycznych, zaś same nie ulegają strawieniu. Są to tzw. prebiotyki, wśród których możemy wymienić np. fruktooligosacharydy czy inulinę (np. Multilac Baby, Estabiom Baby, Asecurin Junior). Preparaty zawierające zarówno probiotyk, jak i prebiotyk określamy mianem synbiotyków.
Probiotyki dla dzieci – przykłady preparatów. Co możesz kupić w aptece?
Warto zaznaczyć, że większość probiotyków dla dzieci to suplementy diety. Jednak w aptekach znajdziemy również preparaty posiadające status leku (np. Enterol, Lakcid, Lacidofil).
Probiotyki z reguły dawkuje się 1-2 razy dziennie. Przed użyciem preparatu w kroplach warto wstrząsnąć buteleczką, aby rozproszyć bakterie probiotyczne równomiernie w całej objętości produktu. Jeśli bezpośrednie podanie spotyka się z oporem dziecka, możemy wówczas zmieszać odpowiednią ilość kropli preparatu z mlekiem, wodą lub półpłynnym pokarmem (jedzenie nie może być gorące!). Tyczy się to również kapsułek, które można otworzyć i przesypać ich zawartość do pokarmu (zwłaszcza jeśli istnieje ryzyko zadławienia). Pamiętajmy jednak, aby tak przygotowany posiłek był natychmiastowo spożyty.
Uwaga! Producenci zalecają przechowywanie niektórych probiotyków w lodówce (np. Lakcid, Lacidofil, Vivomixx 2-8 st. C, Floractin 2-15 st. C). Przed użyciem danego preparatu należy więc sprawdzić, w jaki sposób go przechowywać, aby zachować jego trwałość.
|
Probiotyki dla dzieci w kroplach (od 1. dnia życia) |
|||
| Nazwa preparatu | Szczep | CFU/ilość kropli | Zalecana dobowa dawka dla dzieci* |
|
Dicoflor Baby (bezglutenowy) |
L. rhamnosus | 5×109/5 | 5-10 kropli |
| Multilac Baby |
L. rhamnosus (+ fruktooligosacharydy 15 mg) |
5×109/6 | 6 kropli |
|
Diflos (bez glutenu, bez laktozy i białek mleka) |
L. rhamnosus | 5×109/5 | 5 kropli |
| Asecurin Baby | L. rhamnosus | 5×109/5 | 5 kropli |
| Floractin | L. rhamnosus | 6×109 /6 | 6 kropli |
| LoGGic+ | L. rhamnosus | 1×109/10 | 10 kropli |
|
Flostrum Baby (bez glutenu i laktozy) |
L. rhamnosus L. reuteri |
5×109 CFU/7 1×108/7 |
7 kropli |
| Estabiom Baby |
L. rhamnosus GG B. breve (+wit. D 400 j.m.+fruktooligosacharydy 15 mg |
5×109/5 1mld/5 |
5-10 kropli |
| BioGaia | L. reuteri | 1×108 CFU/5 | 5 kropli |
| Osłonka baby |
L. rhamnosus GG, L. casei, L. rhamnosus HA-111, L. rhamnosus HA-132, S. thermophilus HA-110 |
5×109 CFU/10 2,5 mld/10 1 mld/10 0,75 mld/10 0,375/10 0,375/10 |
10-20 kropli |
| Symbiosis Bifibaby |
B. breve BR03 B. breve B632
|
1×108/5 1×108/5 |
5 kropli |
| Acolka |
B. longum P. pentosaceus |
1×109/9 | 9 kropli |
| Dierol |
S. boulardii (+cynk 3 mg) |
250 mg/22 | 11-22 kropli |
| Vivomixx |
S. thermopilus, B. longum, B. breve, B. infantis, L. acidophilus, L. plantarum, L. paracasei, L. delbruecki ssp. bulgaricus |
5×109/10 | 10-20 kropli |
|
Probiotyki dla dzieci w saszetkach (od 1. dnia życia) |
|||
| Nazwa preparatu | Szczep | CFU/1 saszetkę | Zalecana dobowa dawka dla dzieci* |
| Enterol | S. boulardii | 250 mg | 1-2 saszetki |
| Osłonik Max Junior |
S. boulardii L. rhamnosus GG (+inulina 847,28 mg) |
2×109 2×109 |
1-2 saszetki |
|
Probiotyki dla dzieci w saszetkach (powyżej 3. roku życia) |
|||
| Dicoflor Junior | L. rhamnosus GG | 5×109 | 1-2 saszetki |
| Asecurin Junior |
L. rhamnosus GG, L. reuteri S. boulardii (+laktoferyna 10 mg+inulina 200 mg) |
2×109 1×109 2×109 |
1 saszetka |
| Vivomixx saszetki 225 |
Liofilizowane żywe kultury bakterii S. thermopilus, B. longum, B. breve, B. infantis, L. acidophilus, L. plantarum, L. paracasei, L. delbrueckii ssp. bulgaricus |
2,25×1011 | 1-2 saszetki |
| Vivomixx saszetki 450 |
Liofilizowane żywe kultury bakterii S. thermopilus, B. longum, B. breve, B. infantis, L. acidophilus, L. plantarum, L. paracasei, L. delbrueckii ssp. bulgaricus |
4,5×1011 | 1 saszetka |
| Osłonka Gastro |
Liofilizowane bakterie probiotyczne L. plantarum, S. thermophilus, L. acidophilus, L. rhamnosus, B. lactis, B. breve, B. lactis longum (+fruktooligosacharydy 346,384 mg) |
5×109 | 1-2 saszetki |
| Symbiosis Defencia Junior |
B. lactis L. rhamnosus (+ wit. D3 0,75 mcg) |
1×109 1×109 |
1 saszetka |
|
Probiotyki dla daieci w kapsułkach (od 1. miesiąca życia) zawartość kapsułki rozpuścić w płynie lub dodać do pokarmu |
|||
| Nazwa preparatu | Szczep | CFU/1 kapsułkę | Zalecana dobowa dawka dla dzieci* |
| Lakcid | L. rhamnosus | min. 2×109 | 3-4 kapsułek |
| Lakcid forte | L. rhamnosus | min. 1×1010 | 1-2 kapsułek |
| Lacidofil |
L. rhamnosus L. helveticus |
2×109 | 1-2 kapsułek |
| Enterol 250 | S. boulardii | 250 mg | 1-3 kapsułek |
| Floractin | L. rhamnosus | 6×109 | 1 kapsułka |
| Vivomixx 112 |
Liofilizowane żywe kultury bakterii S. thermopilus, B. longum, B. breve, B. infantis, L. acidophilus, L. plantarum, L. paracasei, L. delbruecki ssp. bulgaricus |
1,12×1011 | 1-4 kapsułek |
|
Probiotyki dla dzieci w kapsułkach (powyżej 3. roku życia) |
|||
| Dicoflor 3 | L. rhamnosus | 3×109 | 1-2 kapsułki |
| Dicoflor 6 | L. rhamnosus | 6×109 | 1-2 kapsułki |
| Asecurin |
L. rhamnosus GG, L. reuteri (+laktoferyna 10 mg+inulina 200 mg)
|
2,5×109 2,5×109 |
1 kapsułka |
| Estabiom Junior |
L. rhamnosus GG, (+beta-glukan z drożdży S. cerevisiae 50 mg, inulina 100 mg+ wit. D3 800 j.m.) |
3×109 | 1 kapsułka |
| Osłonka Normal |
Liofilizat bakterii probiotycznych B. lactis, S. thermophilus, L. rhamnosus, L. plantarum (+ fruktooligosacharydy 64 mg + wit. C 12 mg) |
5×109 | 1 kapsułka |
*Dawkowanie może nieznacznie różnić się w określonych grupach wiekowych (noworodki, niemowlęta, dzieci pow. 3. r. ż.). Przed zastosowaniem określonego preparatu należy zapoznać się z ulotką dołączoną do produktu.
Flostrum Plus, krople, suplement diety
Osłonka Junior, saszetki, suplement diety
Dicoflor baby, krople, suplement diety
Symbiosys Bifibaby, krople, suplement diety
Vivomixx 5, saszetki, suplement diety
Skład
- 1 saszetka zawiera 1×109 liofilizowanych żywych kultur bakteri: Streptococcus thermophilus DSM24731®/NCIMB 30438, Bifidobacterium breve DSM24732®/NCIMB 30441, Bifidobacterium longum DSM24736®/NCIMB 30435, Bifidobacterium infantis DSM24737®/NCIMB 30436, Lactobacillus acidophilus DSM24735®/NCIMB 30442, Lactobacillus plantarum DSM24730®/NCIMB 30437, Lactobacillus paracasei DSM24733®/NCIMB 30439, Lactobacillus delbrueckii subsp. bulgaricus DSM24734®/NCIMB 30440.
Stosowanie
- Dzieci powyżej 3 lat i dorośli powinny przyjmować 1-2 saszetki dziennie. Saszetkę należy rozpuścić w letniej wodzie lub soku.
Wskazania
- Uzupełnienie diety w baterie probiotyczne.
O produkcie
- Produkt nie zawiera laktozy ani glutenu.
- Saszetki należy przechowywać w lodówce w temperaturze 2-8 stopni Celsjusza.
- Produkt był poddany badaniom klinicznym.
Acidolac Baby, krople, dietetyczny środek spożywczy specjalnego przeznaczenia medycznego
Skład
- 5 kropli produktu zawiera 1×109 Lactobacillus rhamnosus GG ATCC 53103.
Stosowanie
- Zaleca się podawać: 5 kropli/2x dziennie w trakcie antybiotykoterapii lub 5 kropli/1x dziennie po zakończeniu antybiotykoterapii.
Wskazania
- Uzupełnienie diety w bakterie probiotyczne w trakcie lub po zakończeniu antybiotykoterapi.
O produkcie
- Krople zawierają szczep bakteryjny którego działanie jest potwierdzone badaniami klinicznymi.
- Produkt można przechowywać w temperaturze pokojowej.
- Krople należy zużyć w ciągu 30 dni od otwarcia butelki.
- Produkt nie zawiera laktozy oraz glutenu.
Multilac baby, krople, suplement diety
Compliflora Baby, krople, suplement diety
Skład
- 5 kropli zawiera 5 miliardów żywych kultur bakterii: Lactobacillus rhamnosus GG 2,5x10CFU oraz Bifidobacterium lactis BS01 2,5x10CFU.
Stosowanie
- Niemowlęta i dzieci w wieku poniżej 12 lat powinny przyjmować 5 kropli dziennie. Dawkowanie dla osób powyżej 12 lat wynosi 2 razy dziennie po 5 kropli.
Wskazania
- Uzupełnienie diety w bakterie probiotyczne.
O produkcie
- Umieszczenie bakterii w mikrokapsułkach MICROBAC zwiększa ich odporność i przeżywalność.
- Po pierwszym otwariu krople są ważne przez 30 dni.
- Przechowywać w temperaturze pokojowej.
Vitis GG, krople, suplement diety
Dlaczego należy brać probiotyk w trakcie antybiotykoterapii u dziecka?
Badania wykazały, że przyjmowanie probiotyków w trakcie antybiotykoterapii u dzieci może być korzystne. Antybiotyki działają nie tylko na szkodliwe bakterie, ale również mogą zaburzać naturalną równowagę mikroflory jelitowej. Skutkiem tego zaburzenia może być wystąpienie efektów ubocznych, takich jak biegunka, zaparcia lub niestrawność.
Probiotyki są żywymi mikroorganizmami, które mogą wspomagać odbudowę mikroflory jelitowej. Przyjmowanie probiotyków podczas antybiotykoterapii może pomóc w przywróceniu równowagi jelitowej, poprawie trawienia i zmniejszeniu ryzyka wystąpienia biegunki związaną z antybiotykami [13,14].
Co innego na florę bakteryjną u dziecka? Żródła probiotyków w diecie
Naturalne źródła probiotyków w diecie obejmują różne produkty spożywcze, takie jak:
- Jogurt: Jest dobrym źródłem probiotyków, zwłaszcza gdy zawiera żywe kultury bakterii, takie jak Lactobacillus acidophilus i Bifidobacterium lactis. Ważne jest, aby sprawdzić etykietę jogurtu i upewnić się, że zawiera żywe kultury bakterii.
- Kiszonki: Kiszona kapusta, ogórki kiszone, kimchi i inne fermentowane warzywa są naturalnym źródłem probiotyków. Podczas procesu fermentacji powstają korzystne dla zdrowia bakterie.
- Kefir: Jest to napój otrzymywany przez fermentację mleka przy pomocy różnych kultur bakterii i drożdży. Kefir zawiera różne rodzaje probiotycznych kultur bakterii, które mogą wpływać na zdrowie jelit.
- Maślanka: Jest to napój otrzymywany w wyniku fermentacji mleka przez bakterie probiotyczne. Maślanka może być źródłem przyjaznych dla jelit mikroorganizmów, takich jak Lactobacillus casei czy Streptococcus thermophilus.
- Serki topione: Niektóre sery topione mogą zawierać żywe kultury bakterii probiotycznych, szczególnie Lactobacillus acidophilus.
- Miso: Jest to pasta sojowa otrzymywana z fermentacji soi i często używana w kuchni japońskiej. Miso zawiera korzystne probiotyczne bakterie i może być dodawane do zup i sosów.
Przy wyborze naturalnych źródeł probiotyków w diecie, ważne jest, aby czytać etykiety produktów i upewnić się, że zawierają one żywe i aktywne kultury bakterii probiotycznych [15-18].
O czym należy pamiętać przed rozpoczęciem probiotykoterapii u dziecka?
Właściwa konsultacja z lekarzem przed rozpoczęciem suplementacji probiotykowej u dzieci z istniejącymi problemami zdrowotnymi, takimi jak alergie, choroby przewlekłe czy zaburzenia układu immunologicznego, jest niezwykle istotna. Lekarz będzie w stanie ocenić, czy suplementacja probiotykowa jest odpowiednia w danym przypadku i zaproponować odpowiednie preparaty i dawkowanie.
Omawiane substancje
Omawiane schorzenia
Więcej poradników
