Co to są afty?

Jeśli pojawiła się u ciebie lub twojego dziecka pewna boląca zmiana na błonie śluzowej w jamie ustnej, to jest duże prawdopodobieństwo, że jest to afta.

Afty mają najczęściej owalny kształt. Są koloru biało-szarego i charakteryzują się ograniczonymi brzegami. Wokół nich występuje zaczerwienienie. Afty mają tendencję do pojawiania się w grupach. Najczęściej występuje ich kilka sztuk. W rzeczywistości mogą pojawić się na całej powierzchni jamy ustnej, ale najczęściej występują w obrębie policzków, warg i języka [1].

Skąd biorą się afty?

Afty to bardzo częsta przypadłość. Cierpi na nią nawet 25% społeczeństwa, jednak najczęściej występują u dzieci i młodzieży. Pochodzenie aft nie jest jednoznaczne. Aktualnie uważa się, że na pojawienie się zmian na błonie śluzowej mogą mieć wpływ poniższe czynniki:

• Miejscowe urazy w jamie ustnej, np. otarcia, skaleczenia lub zagryzienia.
• Czynniki genetyczne.
• Niedobory składników odżywczych, np. witamin z grupy B, cynku, żelaza i kwasu foliowego.
• Choroby układu pokarmowego, np. celiakia.
• Przyjmowanie niektórych leków, np. diklofenak, kaptopril, fenobarbital, sole złota.
• Alergie pokarmowe i nadwrażliwość na niektóre pokarmy, np. kawę, czekoladę, truskawki, orzechy, migdały, pomidory.
• Palenie tytoniu.
• Przewlekłe niedobory odpornościowe.
• Stres [1]–[3].

Pleśniawki a afty — czym się różnią?

Często pleśniawki i afty traktuje się zamiennie, jednak czy są to te same schorzenia? Pleśniawki a afty to podobne zmiany w jamie ustnej, ale mające odmienne podłoże. Czynniki, które mogą powodować afty, zostały przedstawione powyżej. Natomiast pleśniawki, jak sama nazwa wskazuje, są wynikiem zakażeń grzybami z rodzaju Candida. Z tego powodu leczenie pleśniawek będzie zupełnie inne, gdyż skupiać się będzie głównie na lekach przeciwgrzybiczych [4].

Jak długo leczy się afty u dzieci?

W zależności od rodzaju afty może ona się utrzymywać na powierzchni błony śluzowej od kilku dni do kilku tygodni. W Tabeli 1. prezentujemy charakterystykę poszczególnych rodzajów aft i owrzodzeń.

Tabela 1. Podział i charakterystyka aft [1,3].

W większości przypadków będziemy mieli do czynienia z drobnymi aftami, które po około 2 tygodniach powinny same zniknąć. Jednak afty powodują ból i pieczenie. Z tego powodu pojawia się pytanie: “Co stosować na afty dla dzieci”?

Leki na afty dla dzieci

Niestety afty to dolegliwość, na którą nie ma skutecznego leku. Jeśli zmiana zacznie się rozwijać, to aktualnie nie ma związków, które by ją zahamowały i które wyeliminowałyby przyczynę problemów. Natomiast istnieją preparaty, które rekomenduje się w leczeniu aft, jako terapia dodatkowo, która np. ma za zadanie łagodzić ból lub obrzęk [1].

W takim razie, co podawać na afty dla dzieci? Pierwszą substancją, którą możemy zastosować to, np. lidokaina lub benzokaina o działaniu miejscowo znieczulającym. Aplikuje się ją bezpośrednio na zmianę. Celem jest łagodzenie bólu [1].

Kolejna substancja, która znajduje zastosować w leczeniu aft u dzieci, to np. chlorheksydyna lub salicylan choliny. To związek odkażający. Stosuje się go w celu prewencji przed nadkażeniem zmiany. Łagodzi także objawy bólu i podrażnienia. Często stosuje się również preparaty na bazie jonów srebra [1].

Czasami miejscowo można stosować również mocniejsze leki, takie jak sterydy, np. triamcinolon lub betametazon. Natomiast zarezerwowane są one jedynie do bardzo poważnych i nawracających zmian. Stosuje się je jedynie w wyjątkowych wskazaniach [1].

Duże znaczenie odgrywa także miejscowe stosowanie past i żeli o działaniu ochronnym i łagodzącym podrażnienia. Takie preparaty zawierają, np. alantoinę, pantenol lub związki śluzowe, które tworzą warstwę ochronną na zmianie.

W niewielkich zmianach dobrze sprawdzą się również preparaty w formie aerozoli lub płukanek z naturalnymi wyciągami roślinnymi, np. z rumianku, arniki, tymianku lub mięty.

Wyrobów medycznych i leków na afty dla dzieci jest bardzo dużo. W Tabeli 2. prezentujemy wybrane preparaty z kategorii “Co na afty dla dzieci”.

Tabela 2. Wybrane wyroby medyczne i leki na afty dla dzieci.

Większość wyrobów medycznych i leków na afty dla dzieci zawiera substancje ochronne i łagodzące, takie jak alantoina, pantenol, kwas hialuronowy i gliceryna. Nie wszystkie mogą być stosowane w każdym wieku.

Na uwagę z pewnością zasługuje Dologel, który można stosować bez ograniczeń wiekowych oraz Dentosept A Mini w formie aerozolu do miejscowego podawania lub Aphtin, które można stosować u dzieci od 1. roku życia.

Jak stosować leki na afty dla dzieci?

Błona śluzowa jamy ustnej jest szczególnym miejscem. Leki stosowane miejscowo utrzymują się na niej najkrócej ze względu na obecność śliny i ruchy języka. Preparatów na afty jest wiele i ich stosowanie różni się pomiędzy poszczególnymi produktami, dlatego zawsze warto przeczytać ulotkę dołączoną do opakowania. Leki i wyroby medyczne na afty zwykle stosuje się 3 razy na dobę. Warto, aby chwilę po nałożeniu żelu lub płynu powstrzymać się od jedzenia i picia, aby związki lecznicze jak najdłużej działały w miejscu pojawienia się afty.

Czy afty są zaraźliwe?

Afty wizualnie są podobne do opryszczki. Jak wiadomo, opryszczka jest zaraźliwa, gdyż wywołuje ją wirus opryszczki pospolitej. Natomiast czy afty są zaraźliwe? Zmiany na błonie śluzowej jamy ustnej określane jako afty nie są zaraźliwe. Nie wywołują ich bakterie ani wirusy. Nie można się nimi zarazić, poprzez ślinę, pocałunki czy kontakty seksualne.