Kwas azelainowy — co to za związek?

Kwas azelainowy to związek stosowany miejscowo w dermatologii. Ma szerokie działanie, jednak głównie przypisuje się mu aktywność przeciwzapalną i antyoksydacyjną. Kwas azelainowy hamuje nadmierne rogowacenie oraz melanogenezę naskórka. Oprócz tego związek działa przeciwbakteryjnie [1-3].

Na co pomaga kwas azelainowy?

Ze względu na swoje działanie, kwas azelainowy stosuje się w różnych problemach skórnych. Najczęściej jest polecany osobom z trądzikiem pospolitym ze względu na aktywność przeciwzapalną i przeciwbakteryjną. Oprócz tego stosuje się go w trądziku różowatym i trądziku grudkowo-krostkowym o słabym lub średnim nasileniu. Kwas azelainowy zmniejsza frakcję wolnych kwasów tłuszczowych na powierzchni skóry, a dodatkowo zmniejsza liczbę zaskórników, co korzystnie wpływa na terapię trądziku [1,3].

Drugie, podstawowe wskazanie do stosowania produktów z kwasem azelainowym to przebarwienia skórne. Kwas azelainowy skutecznie je redukuje [2,3].

Jak stosować kwas azelainowy?

Kremy i żele z kwasem azelainowym powinno się stosować na uprzednio umytą i wyczyszczoną skórę. Najlepiej nakładać go rano i wieczorem. Należy użyć niewielkiej ilości preparatu (około 0,5 g co odpowiada wyciśniętemu paskowi o długości 2,5 cm) i wetrzeć go dokładnie w zmienione chorobowo miejsca. Żel lub krem nakładamy punktowo. Po całym procesie należy dokładnie umyć ręce. Po całkowitym wyschnięciu preparatu zaleca się stosowanie kremów z filtrami UV [3].

Czy kwas azelainowy można stosować codziennie?

Decyzja o częstotliwości stosowania kwasu azelainowego zależy od zaleceń lekarza i rodzaju problemu skórnego, który jest leczony. Ogólnie rzecz biorąc, kwas azelainowy można stosować codziennie lub zgodnie z zaleceniami lekarza, ale ważne jest, aby przestrzegać instrukcji na opakowaniu lub dostarczonych przez specjalistę w dziedzinie dermatologii.

Kto może stosować kwas azelainowy?

Kwas azelainowy jest przeznaczony do stosowania od 12. roku życia, chyba że lekarz zaleci inaczej. W tym wieku nie ma potrzeby modyfikacji stosowanej dawki [3].

Kwas azelainowy w ciąży

Czy można stosować kwas azelainowy w ciąży oraz w okresie karmienia piersią?

Z wiadomych względów nie istnieją typowe badania, które sprawdzają bezpieczeństwo stosowania kwasu azelainowego u kobiet  w ciąży. Badania na zwierzętach wykazały wpływ związku na przebieg ciąży i kształtowanie się zarodka, ale dopiero w dawkach kilkukrotnie wyższych niż stosowane u ludzi [3].

Podobnie sprawa wygląda w kwestii karmienia piersią. Istnieje ryzyko przechodzenia kwasu azelainowego do mleka matki. Jednak po podaniu miejscowym są to bardzo niewielkie ilości, dlatego jeśli istnieją konkretne wskazania, to można stosować ten lek podczas karmienia piersią. Nie należy jedynie smarować piersi i sutków, aby zminimalizować ryzyko połknięcia kremu lub żelu przez dziecko [3,4].

Jakie są efekty kwasu azelainowego?

Kwas azelainowy powinno się stosować co najmniej przez kilka miesięcy, ale pierwsze efekty są widoczne już po około 4 tygodniach stosowania. Przy regularnym stosowaniu zaobserwowano istotne zmniejszenie zmian skórnych, tj. redukcję trądziku oraz przebarwień [3].

Z czym nie łączyć kwasu azelainowego?

Kwas azelainowy to bezpieczny środek do stosowania miejscowego, jednak u niektórych pacjentów mogą pojawić się lekkie działania niepożądane. Najczęściej pacjenci skarżyli się na świąd i zaczerwienie oraz miejscowe podrażnienia. W takim przypadku zaleca się zmniejszenie stosowanej dawki lub częstotliwości aplikowania leku do jednego razu na dobę [3].

Kwas azelainowy nie wykazuje klasycznych interakcji lekowych, jednak ze względu na jego mechanizm działania i tendencję do wysuszania oraz podrażniania skóry, nie należy stosować innych produktów, które mogą potęgować te efekty. Powinno się unikać preparatów do czyszczenia skóry na bazie alkoholu oraz innych leków i kosmetyków o działaniu ściągającym, ścierającym i złuszczającym skórę (np. nadtlenek benzoilu – Benzacne, preparaty z mocznikiem i kwasem salicylowym) [3].

Przegląd produktów z kwasem azelainowym. Co można kupić w aptece?

Poniżej prezentujemy wybrane leki i kosmetyki z kwasem azelainowym dostępne w aptekach.

Acne-Derm, krem, lek bez recepty

Skład

• 1 g kremu zawiera 200 mg kwasu azelainowego.

Stosowanie

• 2 razy na dobę, rano i wieczorem, aplikować około 0,5 g kremu na skórę. Dobrze wmasować.

Wskazania

• Leczenie trądziku grudkowo-krostkowego, pospolitego oraz różowatego, a także przebarwień skórnych.

O produkcie

• Lek dostępny bez recepty;

• Po aplikacji kremu dokładnie umyć ręce.
• Unikać kontaktu z oczami i błonami śluzowymi.
• Nanosić na umytą i suchą skórę.
• Podczas leczenia stosować kremy ochronne z filtrem UV i unikać opalania się.

Skinoren, krem lub żel, lek bez recepty

Skład

• 1 g kremu zawiera 200 mg kwasu azelainowego.
• 1 g żelu zawiera 150 mg kwasu azelainowego.

Stosowanie

• 2 razy na dobę, rano i wieczorem, aplikować około 0,5 g kremu na skórę. Dobrze wmasować.

Wskazania

• Leczenie trądziku grudkowo-krostkowego, pospolitego oraz różowatego, a także przebarwień skórnych.

O produkcie

• Lek dostępny bez recepty.
• Lek występuje w trzech formach:
  • żel o stężeniu 15%,
  • krem o stężeniu 20%,
  • wersja Rosacea o stężeniu 15% w formie żelu.

• Po aplikacji kremu dokładnie umyć ręce.
• Unikać kontaktu z oczami i błonami śluzowymi.
• Nanosić na umytą i suchą skórę.
• Podczas leczenia stosować kremy ochronne z filtrem UV i unikać opalania się.

Hascoderm lipożel, żel, kosmetyk

Skład

• 1 g żelu zawiera 100 mg kwasu azelainowego.

Stosowanie

• 2 razy na dobę, rano i wieczorem, aplikować około 0,5 g kremu na skórę. Dobrze wmasować.

Wskazania

• Pielęgnacja skóry z trądzikiem grudkowo-krostkowym, pospolitym oraz różowatym, a także z przebarwieniami skórnymi.

Plusy

• 10% stężenie kwasu azelainowego może być korzystne, jeśli większe stężenie wywołuje u pacjentów podrażnienia.

• Po aplikacji żelu dokładnie umyć ręce.
• Unikać kontaktu z oczami i błonami śluzowymi.
• Nanosić na umytą i suchą skórę.
• Podczas leczenia stosować kremy ochronne z filtrem UV i unikać opalania się.

Podsumowanie

Kwas azelainowy to skuteczny składnik stosowany w dermatologii do leczenia różnych problemów skórnych, takich jak trądzik różowaty, trądzik pospolity i melasma. Jest dostępny w różnych formach i stężeniach, a częstotliwość i dawkowanie stosowania zależą od rodzaju problemu skórnego i zaleceń lekarza. Stosowanie kwasu azelainowego powinno być zawsze konsultowane z profesjonalistą, a pacjenci powinni ściśle przestrzegać zaleceń dotyczących dawkowania i stosowania, aby uniknąć ewentualnych działań niepożądanych. To składnik, który może pomóc wielu osobom poprawić stan swojej skóry pod warunkiem, że jest stosowany zgodnie z zaleceniami i pod nadzorem lekarza.