Pieluszkowe zapalenie skóry jest najczęstszą dermatozą okresu niemowlęcego i charakteryzuje się występowaniem rumieniowo- obrzękowych zmian skórnych, w okolicy pieluszkowej (tj. na wzgórku łonowym, w dolnej części brzucha, na udach, pośladkach i genitaliach. Częstość występowania jest taka sama u chłopców i dziewczynek. Zapobieganie występowania tego schorzenia powinno skupić się głównie na edukacji i nauce prawidłowej pielęgnacji skóry.

Jakie są przyczyny pieluszkowego zapalenia skóry?

Pieluszkowe zapalenie skóry może być spowodowane przez:

• wilgoć i uszkodzenie (maceracja naskórka),
• przewlekłe pocieranie skóry przez pieluszkę,
• zasadowe pH moczu,
• zaniedbania higieniczne- niedostateczna higiena skóry,
• obecność drożdżaków (Candida albicans) w kale,
• stosowane leki (długa antybiotykoterapia)
• biegunka,
• wady wrodzone układu moczowego,
• niedojrzałość skóry niemowląt i małych dzieci
• predyspozycja do atopii,
• uczulenie spowodowane kontaktem z alergenami, które występują np. w pieluszce lub preparatach do pielęgnacji skóry w okolicy pieluszkowej

Jak wygląda pieluszkowe zapalenie skóry?

Pieluszkowe zapalenie skóry dzieli się na trzy następujące fazy:

FAZA I — rumień i powierzchowne złuszczenie naskórka w okolicy narządów płciowych, pośladków i pachwin, może obejmować także okolicę krzyżową oraz podbrzusze.

FAZA II — w obrębie utrzymującego się rumienia pojawiają się grudki, krostki, powierzchowne nadżerki, mogące tworzyć powierzchnie sączące z wyraźnym nasileniem zmian w pachwinach i fałdach.

FAZA III — wytworzenie się ognisk rumieniowo-naciekowych, grudek, pęcherzyków, głębokich nadżerek, a nawet owrzodzeń.

Jak leczyć pieluszkowe zapalenie skóry?

W trakcie leczenia pieluszkowego zapalenia skóry warto zadbać o dwa aspekty. Pierwszy z nich to właściwa higiena i pielęgnacja dziecka, drugi zaś to odpowiednio dobrane maści i kremy.

Właściwa higiena i pielęgnacja dziecka

• Częsta zmiana pieluszek — jednorazowych („pampers”) lub wielorazowych z wkładem chłonnym (AIO, „kieszonki”) (co 3-4 godziny) i zmiana pieluszek tetrowych po każdorazowym oddaniu moczu. Badania pokazują, że dzieci, które są przewijane co najmniej osiem razy dziennie, rzadziej mają problemy z wysypką.
• Wypróbowanie różnych rodzajów pieluszek — mimo że każda marka pieluszek ogłasza, że zwyciężyła z problemami skórnymi, należy stosować różne rodzaje pieluch wielo- i jednorazowych, aby się przekonać, przy których nasilenie dermatozy jest najmniejsze.
• Spłukiwanie i dokładne wycieranie — należy spłukiwać dokładnie pupę dziecka przy każdej zmianie pieluchy, szczególnie gdy jest bardzo morka i czuć zapach amoniaku. Wrażliwa skóra najbardziej lubi czystą wodę. (U dziewczynek przemywanie od przodu ku tyłowi). Wrażliwe pośladki niemowląt buntują się przeciwko chemikaliom zawartym w dziecięcych chusteczkach nawilżanych, jeszcze inne z kolei dobrze je tolerują. Najlepiej wypróbować różne chusteczki, aby znaleźć właściwe dla swojego dziecka.
• Delikatne wycieranie — należy osuszać pupę dziecka miękkim ręcznikiem lub czystą bawełnianą pieluchą. Najlepiej bezwzględnie unikać mocnego tarcia ręcznikiem oraz nacierania skóry intensywnym mydłem, szczególnie gdy jest podrażniona.
• Wietrzenie pupy dziecka — trzeba zadbać o oddychanie skóry pod pieluszką, zakładając luźno pieluchy jednorazowe. Nie wolno zapinać ciasno pieluch ani opinających ceratowatych majtek, które zatrzymują wilgoć- najlepiej używać ich na specjalne okazje.
• Pupą do góry — kiedy dziecko śpi, powinno się zadbać o to, by wystawić jego gołe pośladki na dziesięć minut na promienie słońca wpadające przez zamknięte okno. Najlepiej kłaść rozebrane dziecko na złożonej pieluszce, stosując podgumowane podkłady pod pościel, by ją zabezpieczyć. Kiedy jest ciepło, a dziecko ma już kilka tygodni, warto pozwolić mu na drzemkę na dworze z gołymi pośladkami.
• Ograniczenie tarcia — by to zrobić, powinno się stosować pieluszki w większych rozmiarach. Wywinąć plastikową część jednorazowej pieluchy tak, aby tylko jej miękka część dotykała skóry dziecka.

Maści na pieluszkowe zapalenie skóry

• Zastosowanie odpowiednich środków kosmetycznych — odpowiednie preparaty kosmetyczne takie jak: emolienty, maści i kremy łagodzą stany zapalne, kojąc podrażnienia i przyspieszając odbudowę zniszczonego naskórka.
• Emolienty — stosować w przypadku chorób związanych z uszkodzeniem bariery naskórkowej, zaburzeniem rogowacenia i złuszczania oraz nadmierną suchością. Preparaty te tworzą na powierzchni skóry płaszcz ochronny, który zapobiega nadmiernej utracie wody oraz mają właściwości regenerujące, nawilżające i zmiękczające skórę, a także chronią przed podrażnieniami, pieczeniem i swędzeniem. Występują jako produkty do kąpieli, mycia i pielęgnacji ciała: emolium DERMOCARE, Dermedic Emolient Baby Linum, Oillan Baby, NIVEA BABY Emolient Pure& Sensitive.
• Maści i kremy — szczególnie zaleca się stosowanie tych, które zawierają w swoim składzie:

• • lanolinę i wazelinę białą, które tworzą barierę ochronną,
  • glicerynę — działanie nawilżające,
  • witaminy A, D, E i F,
  • alantoinę, która zapobiega nadmiernemu złuszczaniu się naskórka oraz przyspiesza usuwanie martwego i zrogowaciałego, ponadto wpływa na odbudowę naskórka i błon śluzowych, przez co przyspiesza gojenie, a także ma właściwości nawilżające, zabezpiecza przed wysuszeniem i odparzeniem.
  • dekspantenol, który łagodzi podrażnienia, redukuje zaczerwienienie i świąd, ma działanie przeciwzapalne oraz przyśpiesza odbudowę tkanek.

Zapamiętaj!

Nie wolno stosować pudru z talkiem — drobne cząsteczki talku są szkodliwe dla młodych płuc, szczególnie u wcześniaków, a co gorsza badania wykazały, że kobiety stosujące pudry z talkiem w okolicach intymnych są bardziej zagrożone nowotworami ginekologicznymi. Lekarze uważają, że jeśli talk dostanie się do wnętrza pochwy i do macicy, może doprowadzić do poważnych podrażnień, dlatego nigdy nie powinien być stosowany u kobiet i dziewczynek.

Najlepsze maści na pieluszkowe zapalenie skóry

• Bepanthen Baby, maść;
• Linomag, maść;
• Alantan Plus, maść;
• Linoderm Plus, krem kosmetyczny od 1. dnia życia z pantenolem,
• BABYDREAM, bezzapachowy krem ochronny i przeciw odparzeniom.

Podsumowanie

Przebieg choroby może trwać od jednego dnia do nawet kilku tygodni. Najczęściej ulega samoistnemu wyleczeniu w chwili zintensyfikowania działań pielęgnacyjnych. Jeśli osoba stosująca zabiegi pielęgnacyjne nie widzi poprawy, a nawet uważa, że zmiany się nasilają, powinna bezzwłocznie zgłosić się do lekarza pediatry lub dermatologa w celu oceny zmian i podjęcia indywidualnego ich leczenia.