Onycholiza — co to za choroba?

Onycholiza to schorzenie, w którym dochodzi do oddzielenia się paznokcia od łożyska paznokcia. Bardzo łatwo ją zdiagnozować, gdyż paznokieć w miejscu oddzielenia, staje się bielszy i lekko przezroczysty, co szczególnie dobrze widać pod światło. Onycholiza może dotyczyć paznokci stóp oraz dłoni [1].

Jakie są przyczyny onycholizy?

Przyczyną odwarstwienia się paznokcia od jego łożyska jest najczęściej uraz mechaniczny [1].

W przypadku dłoni problem najczęściej pojawia się po nieumiejętnych zabiegach pielęgnacyjnych. Może wynikać, np. z nadmiernego obcięcia paznokcia, jego podważenia, a czasami nawet z obgryzania, co często łączone jest z tikami nerwowymi. Statystycznie rzecz ujmując, kobiety częściej doświadczają tego problemu, niż mężczyźni [1].

Jeśli chodzi o stopy, to onycholiza pojawia się u pacjentów, którzy mają źle dobrane obuwie. Zbyt wąskie albo zbyt małe buty uciskają na paznokieć, a nacisk może doprowadzić do oddzielenia się płytki paznokcia od łożyska podczas chodzenia [1].

Z drugiej strony onycholiza może pojawić się w wyniku choroby, która dotyczy paznokci lub skóry wokół nich. Jakie schorzenia mogą doprowadzić do odwarstwienia się płytki paznokciowej? Najczęściej będzie to:

• Grzybica.
• Łuszczyca.
• Liszaj płaski.
• Świerzb.
• Choroby endokrynologiczne, np. niedoczynność lub nadczynność tarczycy.
• Cukrzyca.
• Ciąża.

Bardzo często zaburzenia płytki paznokciowej pojawiają się po użyciu kosmetyków, np. lakierów do paznokci.

Nawet niektóre leki mogą doprowadzić do tego schorzenia, np.:

• Antybiotyki z grupy tetracyklin i ich pochodne.
• Kapecytabina.
• 5-fluorouracyl (Fluorouracil medac).
• Paklitaksel.
• Aripiprazol (Abilify, Apra, Aribit).
• Olanzapina (Egolanza, Olanzin, Olazax Disperzi).

Doustne leki antykoncepcyjne [1].

Jak rozpoznać onycholizę?

Onycholiza rozwija się powoli. Na początku w wyniku niewielkiego uszkodzenia dochodzi do podniesienia płytki paznokcia najczęściej po boku lub w górnej jego części. Następnie rozwarstwienie powoli postępuje głębiej w kierunku środkowym [1].

Oddzielenie się płytki paznokciowej od łożyska sprawia, że powstaje tam pusta przestrzeń. Z tego względu paznokieć przybiera bielszą barwę. Niestety bardzo często ten region zostaje zanieczyszczony i może dojść tam do rozwoju mikroorganizmów, które spowodują, np. powstanie stanu zapalnego, nadkażenia bakteryjnego lub grzybicy. Wtedy też paznokieć zyskuje ciemniejsze zabarwienie [1].

Onycholiza — jak ją leczyć?

Omówimy tutaj, jak leczyć pierwotną onycholizę paznokcia. Jeśli onycholiza spowodowana jest, np. łuszczycą, to podstawowe leczenie powinno obejmować jednostkę, która wywołała problemy z paznokciem.

Prawidłowe obcinanie paznokcia

Na początku ważne jest pozbycie się “odklejonego” paznokcia. Niestety jeśli doszło do odwarstwienia, to paznokieć sam z powrotem nie połączy się z łożyskiem. Ważne jest, aby umiejętnie i ostrożnie wyciąć kawałek paznokcia dotknięty onycholizą. Dzięki temu zwiększa się szanse, że wraz ze wzrostem paznokcia, urośnie on prawidłowo [2].

Ważne jest, aby utrzymywać krótkie paznokcie, gdyż zmniejsza to ryzyko onycholizy.

Staraj się również nie oczyszczać zbyt agresywnie przestrzeni pod płytką, gdyż może to pogłębić rozwarstwienie.

Pamiętaj o dezynfekcji

Po obcięciu paznokcia należy odpowiednio zdezynfekować skórę pod nim. Najlepiej wykorzystać do tego preparaty w sprayu, np. Oktaseptal lub Octenisept. Substancje zawarte w tych środkach działają szeroko – niszczą bakterie oraz grzyby, dlatego mogą być wykorzystane do leczenia onycholizy [2].

Utrzymuj suchą skórę

W trakcie leczenia onycholizy ważne jest, aby nie dopuszczać do pozostawiania wilgotnej skóry w obrębie paznokcia. Może to inicjować nadkażenia, ale długie moczenie paznokci, to także jeden z czynników rozwoju onycholizy. Po zabiegach pielęgnacyjnych i dezynfekcji wysusz okolice paznokcia.

Jeśli cierpisz na onycholizę u palców dłoni, to korzystaj z rękawiczek jednorazowych, np. podczas mycia naczyń. Pod nie możesz założyć rękawiczki bawełniane, których celem będzie wchłanianie potu [2].

Powstrzymaj się od zabiegów kosmetycznych

Onycholiza może powstać z powodu kontaktu paznokcia z substancjami chemicznymi. Taka sytuacja może nastąpić w wyniku zabiegów kosmetycznych, np. lakierowania paznokci lub nakładania hybryd. Jeśli zauważysz u siebie niepokojące objawy, to powinnaś przestać korzystać z kosmetyków. Leczenie onycholizy jest długotrwałym procesem, ale nawet 3 miesiące po wyleczeniu, nie powinnaś korzystać z podobnych zabiegów kosmetycznych [2].

Lek na onycholizę paznokcia

Jak leczyć onycholizę oraz czy istnieje lek na onycholizę paznokcia? Jak zostało wspomniane wcześniej najlepszym lekiem na onycholizę jest prawidłowa pielęgnacja paznokci, tj. poprawne i umiejętnie obcinanie oraz wyeliminowanie bodźca mechanicznego, który może prowadzić do nacisków na paznokieć.

Nie ma typowych leków, które leczą odklejony paznokieć. Najlepiej jak najszybciej zacząć podcinać odklejoną część. To zwiększa szansę na poprawne odrośnięcie paznokcia. Proces ten trwa długo. Paznokcie w palcach dłoni odrastają całkowicie po około 4 miesiącach, a u stóp nawet po 8!

Do celów dezynfekcyjnych oprócz preparatów typu Oktaseptal, Raniseptol lub Octenisept można stosować naturalne olejki o właściwościach bakteriobójczych, np. olejek z drzewa herbacianego.

Grzybica i onycholiza — czym się różnią?

Bardzo często onycholiza paznokci jest wynikiem grzybicy. Najlepiej wykonać badanie diagnostyczne, aby odnaleźć konkretny rodzaj grzyba i dobrać odpowiednie leczenie. Natomiast w aptece znajdują się również preparaty dostępne bez recepty do leczenia grzybicy paznokci. Jeśli paznokieć zabarwia się na żółto, to istnieje duże prawdopodobieństwo infekcji grzybiczej. Zawsze powinno się ją potwierdzić u lekarza dermatologa przed przystąpieniem do leczenia [3].

Leki na onycholizę spowodowaną grzybicą w formie lakieru

Do leczenia grzybicy paznokci można wykorzystać lakiery z cyklopiroksem. To substancja o działaniu grzybobójczym. Lakier w pierwszym miesiącu leczenia nakłada się co dwa dni. W drugim miesiącu aplikuje się go na paznokieć dwa razy w tygodniu, a od trzeciego miesiąca wystarczy już tylko raz. Raz w tygodniu należy zmyć lakier z paznokcia [4].

Przykładowe lakiery z cyklopiroksem to:

• Axopirox.
• Pirolam lakier.
• Ciclolack.
• Polinail.

Podobne efekty osiąga się stosując leki z amorolfiną, np.: Amorolak, Loceryl, Myconolak, Perlid.

Doustne leki na onycholizę spowodowaną grzybicą

W zaawansowanych przypadkach miejscowe leczenie grzybicy może być niewystarczające. Wtedy należy rozpocząć doustną terapię przeciwgrzybiczą. W tym celu stosuje się najczęściej tabletki z terbinafiną (Myconafine, Terbigen, Zelefion) lub z itrakonazolem (Itrax, Orungal, Trioxal). Leczenie jest długie i często trwa nawet kilka miesięcy [3].

Jak leczyć onycholizę po hybrydzie?

Kobiety często skarżą się na pogorszenie kondycji płytki paznokciowej po hybrydach. Niestety lakiery hybrydowe zawierają substancję, które mogą osłabić paznokieć i doprowadzić nawet do onycholizy. W przypadku onycholizy po hybrydzie zaleca się przerwać stosowanie tego typu lakierów. Jeśli zauważysz, że z twoim paznokciem jest coś nie tak, to najlepiej usunąć hybrydy i postępować według powyższych zaleceń.

Onycholiza — jak wygląda leczenie domowe?

Paznokieć dotknięty onycholizą przede wszystkim powinien zobaczyć specjalista podolog. Tylko w ten sposób jesteśmy w stanie dowiedzieć się, co było dokładną przyczyną występowania zmian na płytce paznokcia. Nie oznacza to jednak, że do czasu wizyty nie powinniśmy zająć się naszym uszkodzonym paznokciem. Tak jak wcześniej wspomniano, możemy zadbać o prawidłową higienę paznokcia, usunąć z niego lakier i prawidłowo go przyciąć. W związku z tym, że onycholiza może powstawać między innymi w wyniku grzybicy, możemy przemywać paznokieć rozcieńczonym olejkiem z drzewa herbacianego, który wykazuje właściwości przeciwgrzybicze. 

Czy warto stosować odżywki na onycholizę?

Onycholiza to oddzielenie płytki od łożyska paznokcia. Większość z dostępnych na rynku odżywek do paznokci będzie powodowało poprawę wyglądu samej płytki. Jeśli chcemy w ten sposób wspomóc paznokieć, powinniśmy wybrać odżywki bogate w witaminy, a mniej w natłuszczające olejki. Warto pamiętać, że jedynie eliminacja przyczyny występowania zmian w paznokciu może zagwarantować wyleczenie. Stosowanie odżywek do paznokci nie pogorszy stanu paznokcia, ale jeśli nie wprowadzimy metod wykluczenia przyczyn, to same odżywki nie pomogą. 

Do czego prowadzi nieleczone onycholiza?

Nieleczona onycholiza może spowodować nadkażenia bakteryjne i grzybicze tkanki pod paznokciem, co znacznie przedłuży proces leczenia.

Im później zdecydujemy się na leczenie onycholizy, tym większe ryzyko braku zadowalających efektów. Może dojść do zrogowacenia łożyska i sytuacji, w której nowy paznokieć po wyrośnięciu nie połączy się z łożyskiem.