Co to jest kamfora?

Na samym początku dowiedzmy się, co to jest kamfora? Kamfora to naturalny składnik pochodzenia roślinnego. Pozyskuje się go z Cynamonowca kamforowego (Cinnamonum camphora). Cynamonowiec to ogromne drzewo, które osiąga nawet 40 m wysokości, a jego średnica może wynosić do 3 metrów. Rośnie głównie w Indiach, Chinach i Korei Południowej, ale możemy go również spotkać, np. w Australii [1].

Kamforę pozyskuje się z liści kamforowca. W zależności od typu rośliny może ona stanowić nawet ponad 70% zawartości olejku eterycznego [1].

Do czego używano kamfory w przeszłości?

W przeszłości kamfora miała różne zastosowania. Była używana jako składnik słodyczy w starożytnej i średniowiecznej Europie. W Chinach używano jej jako wzmacniacza smaku w lodach podczas dynastii Tang. Dodatkowo, w arabskiej książce kucharskiej znaniej jako al-Kitab al-Ṭabikh, kamfora była zalecana jako składnik wielu potraw.

Warto zauważyć, że wspomniane powyżej historyczne zastosowania kamfory odnoszą się do celów kulinarnych i poprawiania smaku. Jednak kamfora była stosowana na różne inne sposoby w przeszłości, takie jak w tradycyjnej medycynie i obrzędach religijnych. Te zastosowania mogą się różnić w zależności od kultury i regionu. Dziś kamfora ma zastosowanie przede wszystkim w medycynie.

Jak działa kamfora?

Kamfora działa rozgrzewająco poprzez rozszerzenie naczyń krwionośnych, co może przynieść ulgę w bólach mięśniowych, stawowych, nerwobólach i bólach reumatycznych. Ponadto kamfora ma działanie znieczulające poprzez porażanie zakończeń nerwów czuciowych. Ta kombinacja właściwości sprawia, że kamfora jest stosowana m.in. w maściach i balsamach przeciwbólowych, a także w leczeniu bólu ucha i zapalenia ucha ze względu na swoje cechy przeciwzapalne.

Czy kamfora i olejek kamforowy to jest to samo?

Olejek kamforowy i kamfora mają ze sobą wiele wspólnego, ale nie są to te same preparaty. Jak zostało wspomniane wcześniej, kamfora to substancja chemiczna. Jest to składnik, z którego przygotowuje się olejek, a dokładniej to olej kamforowy (Oleum camphoratum). Olej kamforowy to 10% roztwór kamfory w oleju rzepakowym.

Olejek kamforowy – zastosowanie. Na co pomaga?

W jakim celu można stosować olejek kamforowy? Przeanalizujemy poniżej zastosowanie olejku kamforowego.

W aptekach można kupić małe buteleczki olejku kamforowego. Tradycyjne działanie kamfory związane jest z aktywnością przeciwbólową i przeciwzapalną. Znajduje to potwierdzenie w badaniach naukowych, w których olejek eteryczny cynamonowca wykazuje działanie przeciwdrobnoustrojowe. Działanie przeciwzapalne tłumaczy się poprzez blokowanie produkcji związków prozapalnych, takich jak np. interleukin [1].

Kamfora na ból mięśni

Dzięki działaniu przeciwzapalnemu można go stosować na bóle mięśni. W tym celu wciera się go w bolące okolice. Dodatkowo ma działanie rozgrzewające i drażniące zakończenia nerwowe, co działa rozluźniająco i przeciwbólowo.

Warto pamiętać, aby nie stosować oleju kamforowego na duże powierzchnie ciała. Lepiej rozcieńczyć go dodatkowo lub wybrać maści albo kremy, które zawierają kamforę.

Olejek kamforowy na przeziębienie

Szerokie działanie kamfory sprawia, że olejek kamforowy świetnie nadaje się jako związek pomocniczy w leczeniu przeziębienia. W tym przypadku można go stosować, np. w formie inhalacji. W tym celu należy dodać kilka kropli olejku kamforowego do gorącej wody i rozpocząć inhalację. Olejku kamforowego nie wolno stosować do nebulizacji!

Inny sposób to nacieranie klatki piersiowej. Oprócz działania rozgrzewającego uzyskamy udrożnienie dróg oddechowych. Jednak pamiętajmy o tym, aby nie stosować olejku kamforowego bezpośrednio w okolicach nosa, gdyż może wywołać to niebezpieczne podrażnienie.

Olejek kamforowy na ucho – jak stosować?

Najczęściej zastosowanie olejku kamforowego kojarzy się z bólem ucha. Jednak w jaki sposób stosować olejek kamforowy na ucho, aby faktycznie działał? Nie można stosować go bezpośrednio jako kropli do przewodu słuchowego. Olejek kamforowy ma działanie drażniące i nie może być stosowany jako krople do uszu.

Najlepiej wetrzeć niewielką ilość olejku w okolice ucha, np. za małżowiny uszne. Można także nasączyć lekko bawełniany wacik i umieścić go w uchu. Na wacik aplikujemy maksymalnie kilka kropli – nie może być on mokry i cieknący. Pamiętajmy o tym, żeby nie wciskać go głęboko do ucha, a umieścić jedynie w zewnętrznej części.

Połączenie działania przeciwzapalnego, przeciwdrobnoustrojowego, przeciwbólowego i rozgrzewającego powinno przynieść ulgę w bólu ucha.

Dermatologia i kamfora

Olejek kamforowy dzięki działaniu przeciwgrzybiczemu, przeciwdrobnoustrojowemu i silnie odkażającemu znajduje zastosowanie w leczeniu chorób skórnych. W tym celu aplikuje się go w miejsca objęte stanem zapalnym lub innymi dolegliwościami. Można go stosować do leczenia trądziku, łupieżu lub nawet świerzbu!

Olejek kamforowy na włosy

Regularne nacieranie olejkiem kamforowym włosów powoduje stymulację cebulek włosowych, co poprawia proces wzrostu włosów. Oprócz stymulacji wzrostu kamfora odżywia i regeneruje strukturę włosów.

Olejek kamforowy na węzły chłonne

Czy stosowanie olejku kamforowego na węzły chłonne ma sens? Wcieranie kamfory w okolice powiększonych węzłów chłonnych powoduje zmniejszenie bólu i spadek obrzęku. Jest to jednak działanie objawowe. Jeśli zauważymy u siebie powiększone węzły chłonne, to powinniśmy jak najszybciej udać się do lekarza w celu dalszej diagnostyki.

Czy olejek kamforowy jest bezpieczny?

Kamfora to związek silnie działający, dlatego stosuje się ją jako rozcieńczony roztwór olejowy. Nawet taka forma u niektórych może wywołać nadmierne podrażnienie i przekrwienie skóry, dlatego można ją dodatkowo rozcieńczyć przed nacieraniem obolałych miejsc.

Olejek kamforowy wykazuje działanie drażniące. Nie można stosować go w okolicach oczu, ust, nosa. Nie wolno go również połykać, gdyż oprócz silnych podrażnień błon śluzowych, może powodować nudności i wymioty.

Kamfora ma działanie dezynfekujące, ale nie wolno jej aplikować bezpośrednio na rany lub otartą bądź podrażnioną skórę.

Olejek kamforowy dla dzieci

Czy istnieją przeciwwskazania w stosowaniu olejku kamforowego dla dzieci? Produktów z kamforą nie można stosować u dzieci poniżej 6. roku życia (a niektórych nawet poniżej 12. roku życia). Kamfora może działać zbyt mocno drażniąco dla dzieci. Może spowodować nawet poparzenie skóry [2].

Istnieją przypadki wystąpienia drgawek u małych dzieci, które spożyły niewielkie ilości oleju kamforowego. Dawką śmiertelną dla dzieci może być już około 10 ml olejku kamforowego. Zanotowano także zwiększenie enzymów wątrobowych, co może wskazywać na zaburzenia w pracy wątroby, u 2-miesięcznego dziecka, które przez kilka dni było smarowane popularną maścią z olejkiem kamforowym [2,3].

Olejek kamforowy w ciąży

Stosowanie olejku kamforowego w ciąży bez konsultacji lekarskiej powinno być zabronione. Niebezpieczne jest doustne przyjmowanie olejku, jednak takiej formy nie poleca się w żadnym wypadku. Co prawda nie istnieją jednoznaczne dowody na niebezpieczeństwo stosowania olejku kamforowego miejscowo w trakcie ciąży lub karmienia piersią. Jednak ze względu na brak badań potwierdzających jego bezpieczeństwo, olejku kamforowego nie powinno stosować się w ciąży i podczas karmienia piersią [2].

Olejek kamforowy — jakie preparaty możesz kupić w aptece?

Poniżej prezentujemy najczęściej występujące preparaty z kamforą lub olejkiem kamforowym w aptekach.

Tabela 1. Wybrane produkty z kamforą.

Czy warto skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą przed zastosowaniem kamfory?

Tak, warto zawsze konsultować się z lekarzem przed stosowaniem jakiegokolwiek leku, w tym również przed zastosowaniem kamfory. Lek ten ma wiele właściwości i zastosowań zdrowotnych, ale może również wywołać skutki uboczne, które mogą wchodzić w interakcje z innymi lekami, które pacjent stosuje. Co więcej, kamfora nie jest odpowiednia dla wszystkich pacjentów, a przed zastosowaniem leku należy dokładnie zapoznać się z instrukcją i skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą, aby upewnić się, czy lek jest bezpieczny i odpowiedni dla użytkownika [4].

Kto nie powinien stosować preparatów z kamforą?

Osoby, które nie powinny stosować kamfory to dzieci oraz kobiety w ciąży lub karmiące piersią. Kamfora może być szkodliwa dla tych grup, dlatego ważne jest, aby unikały jej używania. Przed zastosowaniem kamfory w jakiejkolwiek postaci należy skonsultować się z lekarzem, aby ocenić potencjalne ryzyko i korzyści [5].

Jak stosować preparaty z kamforą? 7 wskazówek

Oto kilka wskazówek dotyczących bezpiecznego stosowania kamfory:

1. Przestrzegaj zaleceń dotyczących dawkowania.
2. Unikaj stosowania na uszkodzoną skórę.
3. Unikaj kontaktu z oczami i błonami śluzowymi.
4. Nie stosuj u dzieci bez konsultacji lekarskiej.
5. Uważaj na interakcje z innymi lekami.
6. Monitoruj swoje ciało i sprawdź, czy nie występują działania niepożądane.
7. Przechowuj kamforę z dala od dzieci.