Jaka jest historia lnu?

Len zwyczajny znany jest od wielu tysięcy lat. Historia uprawy lnu i pozyskiwania z niego drogocennych surowców sięga czasów Orinetu. Hipokrates w V wieku p.n.e. zalecał stosowanie lnu w przypadku zapalenia błon śluzowych, w bólach podbrzusza i biegunce. Mahatma Gandhi powiedział: „Gdziekolwiek siemię lniane jest spożywane dość regularnie, tam ludzie cieszą się lepszym zdrowiem”. A nawet w czasie ostatniej i tuż po jej zakończeniu był w Polsce ważną pozycją w codziennej diecie, zwłaszcza na wsi.

Jakie są surowce lnu?

Surowcami leczniczymi z lnu są: nasiona lnu, olej lniany, a czasami mączka z makrucha lnianego lub mąka z nasienia wraz z olejem. Jednak zdecydowanie najważniejszym surowcem otrzymywanym z nasion lnu jest olej lniany- Oleum Lini. Pozyskuje się go poprzez wytłaczanie na zimno nasion lnu zwyczajnego. Jest to klarowny, żółty lub też jasnożółty płyn o słabym smaku i swoistym zapachu, dosyć łatwo żywiczejący na wolnym powietrzu. Niegdyś był on stosowany jako typowy olej spożywczy, a nie tylko leczniczy, jednak z grupy olejów typowo spożywczych został wyparty poprzez inne ze względu na swój specyficzny smak, wysoką w porównaniu z innymi olejami cenę oraz dużą łatwość żywiczenia.

Jest słusznie uważany za najlepszy z olejów ze względu  na bardzo dużą zawartość kwasów tłuszczowych wielonienasyconych, w tym 58% kwas alfa-linolenowy (omega-3) i 15% kwas linolowy (omega-6), należących do Niezbędnych Nienasyconych Kwasów Tłuszczowych (NNKT) oraz 18% kwas oleinowy, 6% kwas palmitynowy, 3% kwas stearynowy. Olej lniany zawiera także fitosterole i witaminę E.

Na co pomaga olej lniany?

Olej lniany wykazuje szereg korzystnych właściwości, między innymi wykazuje działanie antyoksydacyjne, przeciwzapalne, przeciwnowotworowe i zmniejsza parametry stresu oksydacyjnego. Stosowany jest także w profilaktyce i leczeniu wrzodów żołądka. Wpływa również korzystnie na gospodarkę lipidową, poprzez zmniejszenie stężenia cholesterolu całkowitego w surowicy krwi i wzrost stężenia cholesterolu HDL. Olej nasion lnu znajduje zastosowanie w leczeniu chorób zapalnych, poprzez hamowanie prostaglandyny PGE2, leukotrenów, histaminy i bradykininy, czynników wytwarzanych w odpowiedzi na stan zapalny. Stosowany jest także w profilaktyce i leczeniu reumatoidalnego zapalenia stawów, w których zmniejsza obrzęk stawów i hamuje powstawanie TNF-alfa (ang. Tumor Necrosis Factor- czynnik martwicy nowotworu.

Kwasy występujące w oleju lnianym wpływają ochronnie na tkankę kostną poprzez wpływ na metabolizm wapnia, dlatego warto rozważyć jego zastosowanie w profilaktyce osteoporozy. Ponadto olej lniany u sportowców zmienia składniki pokarmowe w energię, wspomaga wzrost mięśni, pomaga redukować tkankę tłuszczową, podnosi wydolność i wytrzymałość organizmu oraz skraca czas potrzebny na regenerację po wzmożonej aktywności fizycznej. Spożywany przez kobietę w ciąży wspomaga prawidłowy rozwój dziecka oraz zwiększa poziom kwasów EPA i DHA w mleku, co wpływa na odpowiedni rozwój mózgu oraz układu nerwowego rozwijającego się dziecka. Dodany do jadłospisu dzieci i młodzieży pomoże zachować równowagę hormonalną młodego organizmu, przez co zmniejszy podatność skóry na powstawanie trądziku. Wspomaga również leczenie depresji, cellulitu. Regularnie spożywany wzmacnia skórę, chroniąc przed nadmierną suchością, łuszczycą.

Olej lniany stosowany jest zewnętrznie jako składnik różnych preparatów dermatologicznych w leczeniu: oparzeń, pękaniu naskórka, wysypce alergicznej, świądzie skóry, zaczerwienieniu i profilaktyce u niemowląt.

Jak przechowywać olej lniany?

Olej lniany tłoczony na zimno ze względu na nietrwałość niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych Omega-3 należy przechowywać w temperaturze od 4 do 10 stopni Celsjusza, bez dostępu światła i powietrza, w szczelnie zamkniętej butelce z ciemnego szkła. Raz kupiony olej lniany powinien pozostać w oryginalnej butelce, zabezpieczony przed dopływem powietrza.

Ze względu na wysoką wrażliwość zawartych w nim kwasów, najlepszy jest świeżo tłoczony. Po wytłoczeniu olej lniany prawidłowo przechowywany jest zdatny do spożycia przez dwa miesiące od daty tłoczenia.

Kiedy pić olej lniany — rano czy wieczorem?

Olej lniany zdecydowanie należy pić rano na czczo. Czyli wstajemy i pierwszą rzeczą jest spacer do lodówki po łyżeczkę oleju lnianego, tłoczonego na zimno. Dzięki bezpośredniej formie picia oleju rano, organizm maksymalnie skupia się na wchłanianiu oleju lnianego.

Drugą również zalecaną formą jest spożywanie oleju lnianego wg przepisu dr Budwig, czyli w połączeniu z twarogiem. Twaróg i olej lniany to świetny duet, większość witamin i związków mineralnych tych pokarmów potrafi się nawzajem wzmacniać i obustronnie pomagać w przyswajalności.

Olej lniany — ile i jak pić?

Dzienna dawka oleju lnianego dla osoby zdrowej, niechorującej przewlekle ani nieprzyjmującej żadnych leków, powinna wynosić kilka łyżek dziennie. Małemu dziecku wystarczy jedna łyżka, a osoba dorosła może spożyć 5 łyżek. Niektórzy autorzy podają, aby spożycie było obliczane wg wagi konsumenta, 1 g oleju na 1 kg masy ciała. Przyjmując to założenie, przeciętna osoba ważąca 60 kg może pić 60 g oleju, czyli ok. 6 łyżek (łyżka oleju stanowi ok. 10 g). Proporcję wagową najlepiej traktować jako maksymalną ilość oleju lnianego w ciągu doby, jaką może przyjąć dana osoba.

Jakie są skutki uboczne picia oleju lnianego?

Skutkiem ubocznym picia oleju lnianego może być obciążenie nerek i wątroby. Osoby chorujące na kamicę nerkową, korzystające z dializ lub niemające jednej nerki, nie powinny używać tego produktu. Przeciwwskazaniem do picia oleju lnianego jest również zapalenie pęcherzyka żółciowego oraz zapalenie trzustki. Nadmiar może okazać się bardzo szkodliwy. Dlatego też osoby skarżące się na ból wątroby, miały operację usunięcia wyrostka żółciowego lub przechodziły stan zapalny trzustki, nie powinny decydować się na picie oleju lnianego na czczo.

Podsumowanie

Takich składników jak Niezbędne Nienasycone Kwasy Tłuszczowe (NNKT) organizm ludzki nie jest w stanie wytworzyć samodzielnie, a są one niezbędne do jego prawidłowego funkcjonowania, gdyż wchodzą w skład wszystkich komórek, a dokładniej błon komórkowych. Dlatego też ich brak musi być uzupełniany, i to w taki sposób, aby był jak najłatwiej przyswajalny przez organizm. Jednakże osoby z obciążonym wywiadem chorobowym, wprowadzając olej lniany do swojej diety, powinny skonsultować to najpierw z lekarzem internistą.