Popularne analogi insuliny ludzkiej

Analogi insulin znane są od początku lat 80 XX w., gdy na rynku pojawił się pierwszy produkt leczniczy z tej grupy — insulina lizpro [2]. Jest ona w powszechnym użyciu do tej pory (w produktach Humalog, Insulin Lispro Sanofi, Liprolog). Podobnie wygląda sytuacja z insuliną aspart (NovoRapid Penfill, Insulin Aspart Sanofi), glargine (Lantus, Abasaglar, Semglee, Toujeo), natomiast w mniejszym stopniu z detemirem (Levemir) [3]. 

Mniejszą popularnością, a to ze względu na inne wskazania, w tym głównie cukrzycę typu 2, cieszą się mieszanki insulin analogowych. Należą do nich mieszanki z analogiem aspart (NovoMix Penfill) oraz lizpro ( Humalog Mix). Zawierają roztwór analogu zmieszany w odpowiednich, stałych proporcjach z zawiesiną protaminową analogu [1,3].

Jak podawać insulinę?

Większe stężenia dostępnych insulin

Rozwiązaniem, które pojawiło się w ostatnich latach, są większe stężenia już znanych analogów. W standardowych produktach leczniczych insuliny pozostają w stężeniu 100 j.m./ml, w penfilach lub wypełnieniach fabrycznych penów zawierających 3 ml roztworu/zawiesiny. 

W Polsce obecnie dostępne są następujące produkty lecznicze zawierające analogi insulin w większych stężeniach, niż standardowe:

• Liprolog KwikPen zawierający w opakowaniu 5 fabrycznie napełnionych penów, zawierających 3 ml analogu lispro w większym stężeniu – bo 200 j.m./ml;
• Toujeo z długodziałającym analogiem glargine, o stężeniu 300 j.m./ml, dostępny we wstrzykiwaczu SoloStar (z fabrycznie napełnioną ampułką z 1,5 ml roztworu, z możliwością regulacji dawki co 1 j.m.) lub wstrzykiwaczu DoubleStar (z fabrycznie napełnioną ampułką z 3 ml roztworu, z możliwością regulacji dawki co 2 j.m.); 
• Tresiba z długodziałającym analogiem degludec, w fabrycznie napełnionych wkładach FlexTouch zawierających 3 ml roztworu analogu [3,4].

Większe stężenia analogów każdorazowo wymagają dostosowania indywidualnej dawki przez lekarza, oraz edukację pacjenta odnośnie sposobu podawania nowego leku lub właściwości wstrzykiwacza (np. insulina Toujeo).

Niemniej jednak wymienione analogi mają jedynie zbliżony profil działania do endogennego hormonu wydzielanego przez trzustkę. Odwzorowanie szybkości lub stabilności działania hormonu wydzielanego przez zdrową trzustkę nie jest idealne. To właśnie  skłania naukowców do poszukiwania jeszcze lepszych rozwiązań. 

Czytaj także: Jak przechowywać insulinę?

Najnowsze insuliny

Szybko działającym analogiem, który jak do tej pory najlepiej naśladuje działanie insuliny endogennej, jest fast aspart (insulina Fiasp). Powstał przez przekształcenie insuliny aspart, do której dodano nikotynamid (wit. B3). Otrzymano w ten sposób analog o szybszym wchłanianiu i początku działania średnio o 5 minut w stosunku do klasycznego preparatu aspart. Dlatego można go podać w czasie od 2 minut przed rozpoczęciem jedzenia oraz nawet do 20 minut po rozpoczęciu posiłku [3]. Czyżby doskonałe wyjście dla zapominalskich, którzy o podaniu leku potrafią przypomnieć sobie już po zjedzonym posiłku?

Degludec jest ultra długo działającą pochodną, należącą do tzw. analogów bezszczytowych. Produkowana jest jako insulina Tresiba, w dwóch stężeniach: 100 j.m./ml oraz 200 j.m./ml, w fabrycznym wstrzykiwaczu Flextouch. W degludecu dokonano modyfikacji cząsteczki insuliny kwasem tłuszczowym, tym razem 16-węglowym heksadekandiolem. I w ten sposób powstał analog o działaniu przynajmniej przez 42 godziny i udowodnionej stabilności działania już po 2-3 podaniach [3].

Ryzodeg jest połączeniem dwóch analogów w jednym produkcie: długodziałającego degludecu oraz szybko działającego klasycznego aspartu. Służy do podawania raz na dobę. Stosuje się go w skojarzeniu z dowolnym głównym posiłkiem, zarówno w cukrzycy typu 2, jak i typu 1. Oba analogi nie przeszkadzają sobie we wzajemnym działaniu i aspart działa już po 14 minutach, a degludec uwalnia się długo i działa jako stabilna baza już po 2-3 dobach [3].

Komplementarne połączenie 

A gdyby tak w jednym wstrzyknięciu opanować glikemię na czczo oraz poprawić działanie endogennej insuliny po posiłkach w cukrzycy typu 2, opanować nieco apetyt, zapobiegać otyłości…?

Oczywiście, istnieją i takie produkty do leczenia cukrzycy typu 2. Zawierają one długodziałający analog insuliny ludzkiej oraz analog GLP-1.

Czytaj także: Czym są analogi GLP-1? 

W Polsce aktualnie rejestrację posiadają dwa tego typu produkty lecznicze:

• Suliqua zawierająca analog insuliny glargine oraz liksenatyd 
• Xultophy z analogiem degludec oraz liraglutydem.

Oba można stosować w skojarzeniu z metforminą. Indywidualne dawkowanie dobrane jest przez lekarza. W momencie rozpoczynania terapii tymi lekami należy prowadzić częstsze oznaczenia glikemii we krwi, również według wskazówek lekarza prowadzącego. Wymienione produkty lecznicze nie są przeznaczone do podawania pacjentom z cukrzycą typu 1 [1,3,4].

Glukometr — jak przeprowadzić pomiar glikemii?