Niacynamid (nikotynamid) jest aktywną formą witaminy B3 (niacyna, kwas nikotynowy). Swoją nazwę jako witamina PP wzięła od choroby spowodowanej jej niedoborem – pelagry od łac. pellis aegra, czyli „chora skóra”. Choroba ta oprócz objawów ze strony układu nerwowego wywołuje stany zapalne skóry. To skłoniło naukowców do zgłębienia, w jaki sposób jego zewnętrzna aplikacja wpływa na różnego typu schorzenia skórne.

Odpowiednia pielęgnacja skóry jest ważna nie tylko ze względu na to, że jest to nasza tarcza obronna przed czynnikami zewnętrznymi (promieniowaniem ultrafioletowym, infekcjami spowodowanymi przez drobnoustroje chorobotwórcze, uszkodzeniem mechanicznym i chemicznym). Zadowolenie z jej wyglądu składa się również na nasze zdrowie psychiczne [1].

Trzy fronty walki z trądzikiem

W leczeniu trądziku pospolitego nikotynamid wykazuje kilka mechanizmów działania. Zaskórniki tworzą się gdy dojdzie do zaczopowania ujścia gruczołów łojowych przez sebum, złuszczone komórki naskórka i bakterie. Niacynamid zmniejsza wytwarzanie łoju, ponadto hamuje namnażanie bakterii Propionibacterium acnes, a także działa przeciwzapalnie [2].

Efekt rozjaśniający niacynamidu

Ze względu na swój mechanizm działania rozjaśniającego niacynamid może przynosić skutki nie tylko w przypadku przebarwień potrądzikowych, ale także spowodowanych długotrwałą ekspozycją na promieniowanie UV, zaburzeniami hormonalnymi, procesami starzenia się skóry, jak również zapaleniem i urazami [3].

Niacynamid — remedium na wszystko?

Miejscowe stosowanie niacynamidu zmniejsza utratę wody z warstwy rogowej skóry. Ponadto zwiększa syntezę białek i ceramidów oraz przyspiesza odnowę skóry. Dzięki tym właściwościom niacynamid znajdziemy w preparatach do pielęgnacji skóry atopowej np. firmy allerco (czytaj także: Przegląd dermokosmetyków stosowanych przy AZS) oraz skóry suchej (czytaj również: Sucha skóra — jak sobie pomóc?). Jest to też często spotykany składnik kremów anti-age. Działa wspomagająco w leczeniu łuszczycy i trądziku różowatego. Natomiast mimo jego obecności w szamponach i wcierkach pobudzających porost włosów, według badań nie wykazuje takiego działania [4].

Wielowątkowe podejście do pielęgnacji

W codziennej pielęgnacji skóry trądzikowej, której często towarzyszą przebarwienia, należy pamiętać, aby odpowiednio oczyszczać, złuszczać i nawilżać skórę. Nie możemy doprowadzać do wysuszenia czy odwodnienia, ponieważ wtedy skóra broni się, wydzielając nadmiar sebum. Ważne w stosowaniu niacynamidu jest systematyczność i czas. Niacynamid w postaci 5% żelu dawał efekty w postaci rozjaśnienia przebarwień po 4 tygodniach [5].

Nie możemy zapomnieć o codziennym używaniu kremów z filtrem UV. Poza tym w kosmetykach powinniśmy szukać różnych aktywnych substancji przeciwutleniających, rozjaśniających oraz złuszczających i nawilżających (czytaj także: Retinoidy — co należy wiedzieć o ich stosowaniu?). W salonach kosmetycznych oferowane są zabiegi polegające na peelingu chemicznym lub przy użyciu lasera. Często wiążą się one z ostrymi i długotrwałymi powikłaniami i podrażnieniami skóry [6].

Jakie preparaty zawierają niacynamid?

W aptece możemy znaleźć żel Glamid, który w składzie oprócz niacynamidu zawiera również kwas salicylowy i glikolowy. Wartym uwagi jest również krem Effaclar Duo (+), w którym składzie jest też cynk. Posiadacze cery skłonnej do przetłuszczania mogą używać go w lekkiej wersji toniku lub żelowego serum, natomiast dla cery suchej lepszy będzie krem nawilżający.

Producenci dodają też niacynamid do płynów micelarnych przeznaczonych do wstępnego oczyszczania skóry oraz żelów i emulsji. W takiej postaci składnik aktywny ma krótki czas kontaktu ze skórą. Skoncentrowane działanie redukujące na zmiany skórne będą wykazywały preparaty w postaci serum, żelu punktowego np. z serii Enilome E Pro oraz maseczki.