Jak działa loperamid?

Loperamid to syntetyczny lek opioidowy, a dokładnie agonista receptorów μ. To związek, który oddziałuje tylko na receptory zlokalizowane w jelicie grubym, dlatego nie wpływa na funkcjonowanie układu nerwowego. Loperamid zmniejsza perystaltykę jelit, przez co masy kałowe dłużej pozostają w jelicie i w efekcie możliwa jest absorpcja większej ilości wody i składników mineralnych do organizmu. Powoduje to zagęszczenie mas kałowych i zmniejszenie ilości wypróżnień [1].

Czy loperamid to najlepszy lek na każdą biegunkę?

Pomimo tego, że loperamid działa zapierająco i wydawać by się mogło, że w trakcie biegunki jest to efekt pożądany, to nie zawsze powinniśmy go stosować. Po pierwsze musimy poznać podstawę biegunki. Jeśli będzie ona efektem toksyny, a my zahamujemy wypróżnianie, to tylko zniwelujemy objaw (krótkoterminowo), natomiast przyczyna nadal będzie negatywnie wpływać na organizm (czytaj więcej: Jakie są przyczyny i jak leczyć zatrucie pokarmowe?). Oczywiście jak zawsze zdarzają się wyjątki i jeśli mamy ostrą biegunkę, a musimy dojechać do szpitala czy lekarza, to loperamid może stać się w tym momencie bardzo pomocny.

Kiedy stosować loperamid?

Według Charakterystyki Produktu Leczniczego leki z omawianą substancją powinniśmy stosować podczas:

• ostrej i przewlekłej biegunki w leczeniu objawowym,
• przetoki jelita krętego,
• ostrej biegunki w Zespole Jelita Drażliwego,
• ileostomii (zmniejszenie wydzieliny) [1-2].

Pamiętajmy o tym, że w żadnym z powyższych przypadków, loperamid nie będzie leczył przyczyny choroby, a jedynie zmniejszał objawy.

Kto i jak powinien stosować leki na biegunkę z loperamidem?

Preparaty z loperamidem mogą być stosowane u dorosłych i dzieci od 6. roku życia [2].

Dawkowanie preparatów jest zależne od wieku pacjenta i rodzaju biegunki:

• Ostra biegunka:
  • Dorośli:
    • Początkowo 2 tabletki (4 mg), a następnie 1 tabletka (2 mg) po każdym luźnym stolcu.
    • Maksymalna dawka dobowa wynosi 8 tabletek (16 mg).
  • Dzieci od 6. roku życia:
    • Początkowo 1 tabletka (2 mg), a następnie 1 tabletka (2 mg) po każdym luźnym stolcu.
    • Maksymalna dawka dobowa zależna jest od masy ciała dziecka i wynosi 3 tabletki (6 mg)/20 kg mc./dobę.
      • Przykładowo dziecko ważące 40 kg, będzie mogło dobowo przyjąć maksymalnie 6 tabletek (12 mg).
  • Jeśli w ciągu 48 godzin nie obserwuje się żadnej poprawy, należy skonsultować się z lekarzem.
• Przewlekła biegunka:
  • W przypadku biegunki przewlekłej u dorosłych i dzieci dawkowanie jest podobne jak w sytuacji biegunki ostrej. Podstawowym celem będzie tutaj uzyskanie od 1 do 2 normalnych stolców dziennie. Powinno zostać to spełnione, przyjmując od 1 do 6 tabletek na dobę (2 mg do 12 mg) – pamiętając o dawkowaniu wedle masy ciała dla dzieci [2].

Czy loperamid jest bezpieczny?

Loperamid stosowany w dawkach terapeutycznych, czyli maksymalnie 16 mg na dobę dla dorosłych, jest stosunkowo bezpiecznym związkiem. Praktycznie nie przechodzi przez barierę krew-mózg, więc nie doświadczamy efektów typowych dla leków opioidowych. Nie obserwuje się również uzależnienia od substancji czy efektów odstawiennych [1].

Pomimo prawidłowego stosowania leku, jego stężenie w osoczu może znacznie wzrosnąć, jeśli przyjmujemy go z innymi lekami, takimi jak:

• chinidyna,
• rytonawir,
• itrakonazol,
• ketokonazol.

Chociaż w badaniach nie zaobserwowano negatywnych objawów ze strony układu nerwowego, to należy zachować szczególną ostrożność [2].

Zwiększenie stężenia leku we krwi zaobserwowano również po jednoczesnym przyjmowaniu loperamidu z substancjami takimi, tak:

• inhibitory pompy protonowej, np. omeprazol (Bioprazol, Goprazol Max, Helicid 20),
• sok z grejpfruta [3]. 

Loperamid jest przeciwwskazany w następujących sytuacjach:

• biegunka z krwią w kale,
• ostry rzut wrzodziejącego zapalenia jelita grubego,
• bakteryjne zapalenie jelita i okrężnicy,
• rzekomobłoniaste zapalenie jelit [2,4].

Loperamid natomiast jest zdecydowanie niebezpieczny przy stosowaniu dawek większych niż zalecane. Obserwuje się wtedy, np. działanie arytmogenne. Badania wykazały, że bardzo wysokie dawki (60-800 mg) mogą powodować uczucie euforii podobne jak przy przedawkowaniu opioidów przeciwbólowych i nasilać efekty odstawienne [3].

Jakie leki na biegunkę z loperamidem można kupić bez recepty?

W aptekach loperamid dostępny jest w formie leków OTC i Rp. Wszystkie leki z loperamidem zawsze zawierają 2 mg substancji czynnej. A zatem dawka leku będzie jednakowa w Laremidzie, Stoperanie czy Imodium. Produkty te różnią się postacią leku. Mogą występować w formie tabletek, kapsułek lub tabletek ulegających rozpuszczeniu w jamie ustnej. Leki z loperamidem różnią się również ilością tabletek w opakowaniu.

Leki w formie tabletek: Dissenten, Laremid, Lopacut, Loper, Loperamid WZF.

https://leki.pl/lek/laremid/

Leki w formie kapsułek: Aurostop, Loperamid APTEO MED, Loperamid Dr. Max, Loperamid Aurovitas, Stoperan.

https://leki.pl/lek/stoperan/

Lek w formie tabletek ulegających rozpadowi w jamie ustnej: Imodium Instant.

https://leki.pl/lek/imodium-instant/