Alergia – co to jest?

Alergia jest jednym z najczęstszych problemów zdrowotnych, które wpływają na jakość życia milionów ludzi na całym świecie. Charakteryzuje się niemożnością organizmu do rozpoznawania niektórych zwykłych substancji jako nieszkodliwych, co prowadzi do wystąpienia reakcji alergicznych. W momencie ekspozycji organizmu na czynnik wyzwalający, np. pyłki roślin, dochodzi do szeregu reakcji, które prowadzą do wydzielenia histaminy. Histamina to związek, który powoduje wystąpienie reakcji powszechnie uznawanych za objawy alergii, takich jak:

• kichanie,
• katar, swędzenie nosa,
• obrzęk,
• swędzenie i zaczerwienienie skóry,
• wysypka, pokrzywka,
• zaczerwienienie, łzawienie oczu,
• zapalenie spojówek [1,2].

Jak alergia wpływa na życie pacjentów?

Alergia może znacząco wpływać na jakość życia pacjentów. Osoby cierpiące na alergie często doświadczają uciążliwych objawów, takich jak swędzenie, kichanie, wysypki skórne i duszność, które mogą utrudniać codzienne funkcjonowanie i wykonywanie normalnych czynności.

Alergia może mieć również wpływ na sferę emocjonalną pacjentów. Często towarzysząca alergia frustracja, niepokój i depresja mogą wpływać na samopoczucie i jakość życia.

Dodatkowo, alergia może ograniczać aktywność fizyczną pacjentów, ponieważ mogą obawiać się wywołania lub zaostrzenia objawów alergicznych przez kontakt z alergenami, takimi jak pyłki roślin, sierść zwierząt czy kurz domowy. To może prowadzić do zmniejszenia aktywności społecznej i rekreacyjnej, co może negatywnie wpływać na satysfakcję z życia.

Wyniki badań sugerują, że osoby cierpiące na alergie mają niższą jakość życia w porównaniu z osobami wolnymi od alergii. Często trudności związane z alergią, takie jak konieczność unikania alergenów, stosowanie leków przeciwhistaminowych i innych terapii, mogą również wpływać na jakość życia pacjentów [21].

Jakie są rodzaje alergii?

Oto lista najczęstszych rodzajów alergii:

1. pokarmowa, która objawia się na przykład na skórze, w przewodzie pokarmowym lub w układzie oddechowym, a jej reakcja może wystąpić krótko po spożyciu danego pokarmu lub po pewnym czasie.
2. wziewna, która wynika z wdychania różnych alergenów takich jak np. pyłki, roztocza, pleśnie, ale także sierść zwierząt, pochodząca z układu oddechowego.
3. kontaktowa, która występuje w wyniku bezpośredniego kontaktu z uczulającą substancją, np. kosmetykami, metalami ciężkimi, lateksem lub perfumami.
4. alergia na leki, która występuje u osób, które przyjmują określone leki. Może powodować różne reakcje alergiczne, od łagodnych do bardzo poważnych, takich jak anafilaksja.
5. alergia na owady, która objawia się na przykład obrzękiem, zaczerwienieniem, świądem lub bólem w miejscu ukłucia owada i może prowadzić do anafilaksji

Jak działają leki na alergię bez recepty i na receptę?

Leki przeciwalergiczne, a dokładniej przeciwhistaminowe blokują receptory, z którymi wiąże się histamina. Dzięki temu redukują objawy alergii [1].

Związki przeciwhistaminowe dzielą się na dwie generacje, a główne różnice pomiędzy nimi przedstawia poniższa grafika.

Które leki przeciwalergiczne będą najlepsze? Na podstawie powyższej tabeli można stwierdzić, że lepiej stosować leki przeciwhistaminowe II generacji, gdyż działają dłużej, dlatego najczęściej wystarczy przyjąć jedną tabletkę na dobę. Kolejną przewagą jest fakt, że nie przenikają przez barierę krew-mózg, dzięki temu nie powodują senności i zaburzeń koncentracji. Leki na alergię II generację są bardziej efektywne niż I [4].

Czym się różnią poszczególne generacje leków przeciwhistaminowych?

Poniższa tabela przedstawia podział leków przeciwhistaminowych. W aptekach bez recepty w formie tabletek dostępne są wyłącznie leki przeciwhistaminowe II generacji.

Tabela 2. I i II generacja leków antyhistaminowych – podział.

Najsilniejsze tabletki na alergię bez recepty, czyli jakie?

Nie da się jednoznacznie określić, który lek będzie najsilniejszy. Leki przeciwalergiczne należy dobrać indywidualnie do pacjenta i jego objawów alergicznych.

Zobaczmy jakie leki na alergię można kupić bez recepty w aptekach.

Tabela 3. Produkty lecznicze dostępne bez recepty na alergię.

Cetyryzyna

W formie tabletek cetyryzyna występuje w dawce 10 mg. Może być stosowany u dzieci od 6. roku życia. W takim przypadku należy podać dziecku 5 mg leku, czyli pół tabletki 2 razy na dobę. Powyżej 12. roku życia cetyryzynę dawkuje się tak jak dorosłym, czyli 1 tabletka (10 mg) 1 raz na dobę [5].

Feksofenadyna

Feksofenadyna to lek na alergię, który możemy dostać bez recepty. Występuje on w dawce 120 mg. Lek stosuje się u dzieci od 12. roku życia. Należy przyjąć jedną tabletkę 1 raz na dobę [6].

Desloratadyna

Desloratadyna to lek przeciwhistaminowy II generacji, stosowany w leczeniu alergii. Występuje w formie klasycznych tabletek, ale na uwagę zasługują preparaty w formie tabletek ulegających rozpadowi w jamie ustnej, np. Aleric Deslo Active.

Aleric Deslo Active dostępny jest w dwóch dawkach: 2,5 mg (dla dzieci od 6. roku życia) oraz 5 mg (dla dzieci od 12. roku życia i dorosłych). Dawkowanie desloratadyny jest następujące:

• Dzieci od 6. roku życia: 2,5 mg 1 raz na dobę.
• Dzieci od 12. roku życia i dorośli: 5 mg 1 raz na dobę [8].

Niewątpliwą zaletą Aleric Deslo Active jest to, że tabletka po umieszczeniu w jamie ustnej praktycznie natychmiast ulega rozpadowi. Dzięki temu nie trzeba jej popijać. Pozwala to na proste i szybkie przyjęcie tabletki praktycznie w każdej sytuacji bez popijania wodą, co jest ogromną zaletą szczególnie u dzieci. To również dobre rozwiązanie dla pacjentów, którzy mają problemy z połykaniem. Tabletki zawierają substancję słodzącą – aspartam. Z tego powodu są akceptowalne w smaku i mogą być stosowane u diabetyków [8].

Loratadyna

Ostatnim omawianym lekiem stosowanym do leczenia alergii jest loratadyna. Występuje ona w formie tabletek lub kapsułek w dawce 10 mg. Dawkowanie leku zależne jest od wieku oraz masy ciała:

• Dzieci od 6. roku życia oraz ważący mniej niż 30 kg – 5 mg (pół tabletki) 1 raz na dobę.
• Dzieci od 6. roku życia oraz ważący powyżej 30 kg – 10 mg (1 tabletka) 1 raz na dobę.
• Dorośli i dzieci powyżej 12. roku życia – 10 mg (1 tabletka) 1 raz na dobę [9].

Lewocetyryzyna

Lewocetyryzyna występuje w dawce 5 mg w tabletkach dostępnych zarówno na receptę jak i bez recepty pod nazwami handlowymi Lirra Gem, Contrahist Allergy, Zyx Bio. Jest to dawka odpowiednia dla dorosłych i dzieci powyżej 6. roku życia. Dla dzieci pomiędzy 2. a 6. rokiem życia przeznaczone są zawiesiny doustne dostępne wyłącznie z przepisu lekarza. Dawka dobowa w tej grupie wiekowej wynosi 2,5 mg, która powinna być podana w dwóch porcjach.

Lewocetyryzyna ma dwukrotnie wyższe powinowactwo do cetyryzyny do receptorów histaminowych [10].

Zbiorcze zestawienie dawkowania leków na alergię

Tabela 4. Dawkowanie leków przeciwhistaminowych.

Leki na alergie skórne bez recepty – co wybrać?

W leczeniu alergii skórnych można wybrać każdy z doustnych leków przeciwalergicznych. Będą one łagodzić alergiczne wykwity skórne. Oprócz leków doustnych można stosować leki do stosowania zewnętrznego w postaci żeli na skórę. Zawierają one dimetinden, czyli substancję antyhistaminową, która dodatkowo zmniejsza przepuszczalność naczyń włosowatych. Są to najmniejsze naczynka znajdujące się pod skórą. Mniejsza przepuszczalność odizolowuje od czynnika alergicznego oraz zmniejsza obrzęk skóry. Dimetynden działa również przeciwświądowo. W aptece znajdziesz go pod nazwą Fenistil, Foxil. W przypadku mocnych odczynów alergicznych można stosować również dostępny bez recepty hydrokortyzon, który jest sterydem [11].

Czy leki przeciwhistaminowe można łączyć z alkoholem?

Wskazane jest, aby nie łączyć przyjmowania leków antyalergicznych z alkoholem, ponieważ może to zwiększać ryzyko działań niepożądanych i wpłynąć negatywnie na skuteczność leczenia.

Jakie leki przeciwalergiczne można brać w ciąży i karmiąc piersią?

Cetyryzyna

Cetyryzyna jest uważana za stosunkowo bezpieczny lek przeciwhistaminowy do stosowania w czasie ciąży i karmienia piersią. Wykazano, że cetyryzyna przenika do pokarmu matki w śladowych ilościach, około 3% dawki. Dotychczas nie zgłoszono działań niepożądanych u dziecka karmionego piersią, które mogłyby być związane ze stosowaniem cetyryzyny przez matkę.

Niemniej jednak, zawsze najlepiej skonsultować się z lekarzem przed rozpoczęciem stosowania jakiegokolwiek leku w czasie ciąży lub karmienia piersią, aby mieć pewność, że jest to bezpieczne dla zdrowia matki i dziecka [12].

Feksofenadyna

Feksofenadyna jest kategoryzowana jako lek przeciwhistaminowy, który nie może być stosowany w czasie ciąży i karmienia piersią. Jednakże, przed zastosowaniem feksofenadyny w tym okresie, zaleca się konsultację z lekarzem lub farmaceutą [13].

Desloratadyna

Desloratadyna jest stosowana w leczeniu alergii, jednak istnieje ograniczona ilość danych dotyczących jej stosowania w czasie ciąży i karmienia piersią. Brak badań, które jednoznacznie potwierdziłyby jej bezpieczeństwo dla płodu podczas ciąży. American Academy of Allergy, Asthma & Immunology (AAAAI) podaje, że brakuje wyraźnych dowodów na ryzyko płodu związanego z używaniem desloratadyny w czasie ciąży [14,15].

Podobnie, brak danych dotyczących przenikania desloratadyny do pokarmu matki i jego wpływu na dziecko karmione piersią. Jednakże, American Academy of Pediatrics uznaje ojcową substancję czynną, loratadynę (która rozkłada się do desloratadyny), za zgodną z karmieniem piersią [16].

Loratadyna

Loratadyna może być stosowana w czasie ciąży i karmienia piersią. Nie ma dostępnych danych sugerujących, że loratadyna ma negatywny wpływ na rozwój płodu w czasie ciąży. Po jednorazowym doustnym podaniu 40 mg loratadyny u kobiet, średnie szczytowe stężenie loratadyny w mleku matki wynosiło 29,2 μg/L. Zgodnie z brytyjskim Stowarzyszeniem Alergologii i Immunologii Klinicznej, loratadyna w najniższej dawce jest preferowanym wyborem antyhistaminiku w okresie karmienia piersią, jeśli konieczne jest ich stosowanie [17,18].

Lewocetyryzyna

lewocetyryzyna jest kategoryzowana jako lek klasy B w ciąży, co sugeruje małe prawdopodobieństwo szkodliwych skutków ubocznych dla płodu 12. Zgodnie z zaleceniami FDA, lewocetyryzyna może być stosowana w czasie ciąży tylko wtedy, gdy korzyści dla matki przeważają nad potencjalnym ryzykiem dla płodu.

Jeśli chodzi o karmienie piersią, stosowanie lewocetyryzyny podczas laktacji jest uważane za akceptowalne, ponieważ niewielka ilość leku jest wydzielana w mleku kobiecym 1. Zaleca się jednak ostrożne stosowanie leków przeciwhistaminowych podczas karmienia piersią, ponieważ pewne leki mogą powodować działania niepożądane u niemowląt [19,20].

Jakie są skutki uboczne leków przeciwhistaminowych?

Stosowanie leków przeciwalergicznych może wiązać się z różnymi skutkami ubocznymi. Oto niektóre z potencjalnych skutków ubocznych stosowania tych leków:

• Senność: Jednym z najczęstszych skutków ubocznych leków przeciwalergicznych jest senność. Mogą one wpływać na zdolność koncentracji i prowadzenia pojazdów, dlatego zaleca się ostrożność w ich stosowaniu, zwłaszcza podczas prowadzenia działań wymagających skupienia uwagi.
• Zawroty głowy: Niektóre osoby mogą odczuwać zawroty głowy po przyjęciu leków przeciwalergicznych.
• Suchość w ustach: Stosowanie leków przeciwalergicznych może prowadzić do uczucia suchości w jamie ustnej.
• Problemy z widzeniem: Rzadziej, leki przeciwalergiczne mogą powodować zaburzenia widzenia i problemy z ostrością wzroku.
• Zaburzenia żołądkowo-jelitowe: Niektóre osoby mogą doświadczać biegunki, nudności, wymiotów lub innych zaburzeń żołądkowo-jelitowych w wyniku stosowania leków przeciwalergicznych.

Ważne jest, aby zawsze skonsultować się z lekarzem przed rozpoczęciem stosowania leków przeciwalergicznych i zwracać uwagę na wszelkie niepożądane skutki uboczne. Lekarz będzie w stanie ocenić ewentualne ryzyko i korzyści związane z terapią przeciwalergiczną, a także dostosować dawkowanie lub zmienić lek w przypadku wystąpienia niepożądanych skutków.

Jakie są inne formy leków na alergię?

W artykule skupiono się głównie na lekach przeciwalergicznych w postaci tabletek, jednak istnieją również inne formy leków dostępne na rynku. Niektóre z tych form leków przeciwalergicznych to:

1. Syropy: Niektóre leki przeciwalergiczne są dostępne w postaci syropów, które są szczególnie przydatne w przypadku dzieci, które mają trudności z połykaniem tabletek. Syropy mogą zawierać te same substancje czynne co tabletki, takie jak cetyryzyna, feksofenadyna, lewocetyryzyna czy loratadyna. Należy pamiętać, że dawkowanie syropu może się różnić od dawkowania tabletek, dlatego należy dokładnie przeczytać ulotkę i skonsultować się z farmaceutą lub lekarzem.
2. Krople do oczu: Dla osób, które borykają się z objawami alergicznego zapalenia spojówek, dostępne są krople do oczu zawierające substancje przeciwalergiczne. Takie krople często zawierają leków, takie jak lewocetyryzyna, azelastyna czy olopatadyna. Krople do oczu pomagają w łagodzeniu objawów alergii oczu, takich jak swędzenie, zaczerwienienie czy łzawienie.
3. Aerozole do nosa: Inną formą leków przeciwalergicznych są aerozole do nosa, które służą do leczenia objawów alergicznego nieżytu nosa. Wiele z tych aerozoli zawiera kortykosteroidy, takie jak flutikazon czy budezonid, które pomagają w zmniejszeniu stanu zapalnego w nosie. W przypadku aerozoli do nosa, ważne jest prawidłowe stosowanie, zgodnie z instrukcją i zaleceniami lekarza.

Ważne jest, aby przy wyborze odpowiedniej formy leku przeciwalergicznego skonsultować się z farmaceutą lub lekarzem, którzy będą w stanie doradzić najbardziej odpowiednią opcję, uwzględniając indywidualne potrzeby pacjenta.

Jakie są rady dla alergików? 7 wskazówek

Dla alergików ważne jest, aby wiedzieć, jak radzić sobie z objawami i unikać kontaktu z alergenami. Oto kilka praktycznych porad dla alergików:

1. Poznaj swoje alergeny – wykonaj testy alergiczne, aby zidentyfikować swoje alergeny i unikać ich jak najwięcej.
2. Monitoruj warunki pogodowe – jeśli jesteś uczulony na roztocza, pyłki, kurz czy pleśnie, zwracaj uwagę na warunki pogodowe. Wiatr i sucha, letnia pogoda sprawiają, że poziom pyłków wzrasta, co może wywołać u Ciebie reakcje alergiczne.
3. Unikaj alergenów w domu – zadbaj o czystość w swoim domu, wietrz pomieszczenia, w których przebywasz. Wykorzystaj odkurzacze z filtrem HEPA, by szybciej pozbawiać swoje pomieszczenia alergenów.
4. Zadbaj o higienę osobistą – koniecznie po powrocie ze spaceru czy z ulicy zmień swoje ubrania, osiądź z nich pyłki, kurz i sierść zwierząt. Oczyść skórę i włosy z alergenów.
5. Używaj odpowiednich kosmetyków – jeśli jesteś uczulony na określone składniki, zwróć uwagę na kosmetyki, których używasz. Pamiętaj, aby używać hypoalergicznego mydła, szamponów i innych kosmetyków.
6. Zachowaj ostrożność w przypadku alergii pokarmowych – unikaj pokarmów, na które reagujesz alergicznie. Zachowaj ostrożność podczas jedzenia poza domem i upewnij się, że pracownicy restauracji wiedzą o Twojej alergii.
7. Bądź przygotowany na awaryjne sytuacje – miej zawsze ze sobą szybkodziałający lek przeciwhistaminowy lub wstrzyknięcie adrenaliny, zwłaszcza gdy jesteś uczulony na muchy i pszczoły.

Życie z alergią jest możliwe pod warunkiem, że zapewnisz sobie odpowiednią opiekę medyczną i będziesz stosował się do wskazówek dotyczących zarządzania objawami. Być może przydadzą się również porady psychologiczne. Dobrym rozwiązaniem jest konsultacja z alergologiem lub poradzenie się lekarza rodzinnego.