Lek jednoskładnikowy vs lek złożony: który jest lepszy?

Lekami pierwszego rzutu w terapii nadciśnienia tętniczego są najczęściej preparaty proste. Zawierają one jedną substancję czynną o udowodnionym działaniu hipotensyjnym (obniżającym ciśnienie krwi). Jednak z roku na rok obserwuje się rosnący trend związany z przepisywaniem przez lekarzy preparatów wieloskładnikowych określanych mianem SPC (ang. single pill combination). Już w 2016 roku stanowiły one ok. 12% wszystkich leków stosowanych w terapii nadciśnienia tętniczego [2, 3].

Rosnąca popularność SPC wynika z kilku przyczyn. Jedną z nich jest niestosowanie się pacjentów do zaleceń specjalistów. Jest ona rozumiana jako niechęć do zmiany stylu życia, pomijanie dawek leków, a nawet całkowitą (i samowolną) rezygnację z terapii. Pamiętajmy, że zaprzestanie leczenia może skutkować gwałtownymi skokami ciśnienia tętniczego, a w skrajnych przypadkach doprowadzać do zgonu [4].

Dlaczego warto stosować leki złożone?

Oczywiście nie można generalizować — zdarza się, że pomimo regularnego zażywania leków efekt hipotensyjny jest zwyczajnie zbyt słaby. W takich sytuacjach specjalista może przepisać lek złożony, czyli wspomniany wcześniej SPC. Dzięki takiemu zabiegowi osiągnięty zostanie tzw. synergizm polegający na wzmocnieniu siły działania leków, które wywołują w organizmie konkretny efekt — w tym przypadku efekt hipotensyjny [4].

Badania przeprowadzone na grupie 11 tys. pacjentów wykazały, że połączenie dwóch substancji czynnych pochodzących z różnych grup terapeutycznych obniża ciśnienie tętnicze 5 razy skuteczniej niż zastosowanie podwójnej dawki leku jednoskładnikowego. Wdrożenie SPC pozwala zmniejszyć dawkę substancji aktywnych oraz ilości przyjmowanych tabletek (redukcja ryzyka działań niepożądanych), a także w stosunkowo krótkim czasie uzyskać kontrolę nad nieunormowanym ciśnieniem krwi [5].

Obok zalet istnieją również wady — polegają one na trudnościach w ustaleniu przyczyn ewentualnych skutków ubocznych. Ważnym aspektem jest to, że stosowanie leku złożonego pociąga za sobą konieczność ścisłego przestrzegania dawkowania, a także utrzymania stałej pory przyjmowania leku [4].

Nowoczesne leki na nadciśnienie: jakie podwójne połączenia się stosuje?

Wśród najczęściej stosowanych połączeń wymienia się:

Inhibitor konwertazy angiotensyny + antagonista wapnia

preparaty tego typu są wskazane dla pacjentów z wysokim, a nawet bardzo wysokim ryzykiem sercowo-naczyniowym (co oznacza możliwość wystąpienia zawału mięśnia sercowego lub udaru mózgu) [4]

• perindopril + amlodypina (Amlessa, Co-Prestarium, Co-Prestarium Initio, Vilpin Combi)

• ramipril + amlodypina (Egiramlon, Ramizek Combi, Rimal, Sumilar Duo)
• ramipril + felodypina (Delmuno)
• lisinopril + amlodypina (Dironorm)
• enalapril + lerkanidipina (Lercaprel)

Inhibitor konwertazy angiotensyny + diuretyk tiazydowy lub tiazydopodobny

• perindopril + indapamid (Co-Prenessa, Indix Combi, Noliprel, Noliprel Forte, Noliprel Bi-Forte, Tertensif Kombi, Tertensif Bi-Kombi) — preparaty zawierające te substancje czynne wykazują wysoką skuteczność w przypadku współistniejącej cukrzycy, a także u pacjentów w podeszłym wieku i po przebytym udarze mózgu [6-8]

• lizynopril + hydrochlorotiazyd (Lisiprol HCT)

Sartan + diuretyk tiazydowy

Takie połączenie sprawdza się u osób z niskim lub umiarkowanym ryzykiem sercowo-naczyniowym i jest z reguły bardzo dobrze tolerowane [4]

• walsartan + hydrochlorotiazyd (Axudan HCT, Co-Bespres, Co-Dipper, Co-Valsacor, Valtap HCT)

• telmisartan + hydrochlorotiazyd (Actelsar HCT, Gisartan, Micardis Plus, Polsart Plus, Pritor Plus, Telmix Plus, Telmizek HCT, Tolucombi, Zanacodar Combi)
• losartan + hydrochlorotiazyd (Hyzaar, Lorista H, Lorista HD, Lorista HL, Losacor HCT, Lozap HCT)

• kandesartan + hydrochlorotiazyd (Candepres HCT, Carzap HCT, Karbicombi)

Sartan + antagonista wapnia

Kombinacja leków należących do tych grup terapeutycznych jest szczególnie korzystna dla pacjentów, którzy zmagają się z zaburzeniami metabolicznymi, a także chorobą wieńcową [9, 10]

• walsartan + amlodypina (Dipperam, Exforge, Wamlox)
• telmisartan + amlodypina (Teldipin, Twynsta)

• losartan + amlodypina (Alortia)

Beta-adrenolityk + antagonista wapnia

Stosowane w nadciśnieniu tętniczym u  pacjentów w młodym wieku, a także u kobiet w tzw. wieku rozrodczym [4]

• bisoprolol + amlodypina (Concoram, Sobycombi)

Diuretyk tiazydopodobny + antagonista wapnia

połączenie preferowane u pacjentów w wieku podeszłym [4].

•  indapamid + amlodypina (Tertens-AM)

Beta-adrenolityk + diuretyk tiazydowy

korzystne dla tych osób, które zmagają się jednocześnie z nadciśnieniem tętniczym oraz niewydolnością serca [4].

• nebiwolol + hydrochlorotiazyd (Nebilet HCT)

Beta-adrenolityk + inhibitor konwertazy angiotensyny

Stosunkowo nowa kombinacja leków sprawdzająca się przy nadciśnieniu tętniczym, którego powikłaniem jest choroba wieńcowa [4]

• bisoprolol + perindopril (Prestilol)

Potrójne połączenia w nowoczesnych lekach na nadciśnienie

Bywa, że monoterapia lub preparat dwuskładnikowy okazują się nieskuteczne. W takiej sytuacji z lekarz może zalecić przyjmowanie leku, który zawiera aż trzy substancje czynne o działaniu hipotensyjnym. Obecnie stosuje się dwa rodzaje połączeń:

Inhibitor konwertazy angiotensyny + antagonista wapnia + diuretyk tiazydopodobny

• perindopril + amlodypina + indapamid (Co-Amlessa, Triplixam)

Sartan + antagonista wapnia + diuretyk tiazydowy

• walsartan + amlodypina + hydrochlorotiazyd (Dipperam HCT, Exforge HCT, Valtricom) [4].