Kontuzje sportowe są nieodłącznym elementem życia sportowca. Intensywny trening, rywalizacja i wysiłek fizyczny niosą ze sobą pewne ryzyko wystąpienia urazów. Kontuzje sportowe mogą prowadzić do przerw w aktywności sportowej, ograniczać wydajność fizyczną i wpływać na ogólny stan zdrowia i samopoczucie zawodnika. W artykule omówimy najczęstsze przyczyny kontuzji u sportowców oraz metody leczenia. Zrozumienie tych czynników i skuteczne środki ochrony mogą pomóc w minimalizowaniu ryzyka urazów oraz przywracaniu sprawności sportowej po kontuzjach. Bezpieczna praktyka sportu to kluczowy element osiągnięcia sukcesu i utrzymania zdrowia fizycznego.

Jakie są najczęstsze przyczyny kontuzji u sportowców?

Kontuzje u sportowców mogą mieć różne przyczyny i często wynikają z intensywnego treningu i wystawiania ciała na dużą aktywność fizyczną i przeciążenia. Oto kilka głównych przyczyn kontuzji:

1. Nadmierna intensywność treningu: Wykonywanie zbyt intensywnego treningu bez odpowiedniego odpoczynku i regeneracji może prowadzić do przeciążeń mięśni, ścięgien i stawów, co zwiększa ryzyko kontuzji.
2. Nieprawidłowa technika wykonania: Wykonywanie ruchów sportowych z nieprawidłową techniką może obciążać niektóre partie ciała, prowadząc do nadwyrężenia lub urazów.
3. Brak rozgrzewki i rozciągania: Niedostateczne rozgrzewanie przed treningiem oraz brak rozciągania po nim może ograniczać elastyczność mięśni i zwiększać ryzyko uszkodzeń.
4. Niewłaściwe wyposażenie sportowe: Używanie niewłaściwego lub niewłaściwie dopasowanego sprzętu sportowego, takiego jak obuwie czy ochraniacze, może zwiększać ryzyko kontuzji.
5. Warunki atmosferyczne: Sportowcy mogą być bardziej podatni na kontuzje w przypadku złych warunków atmosferycznych, takich jak śliska nawierzchnia boiska lub niska temperatura, co może wpływać na stabilność i kontroli ruchów.
6. Zaniedbanie odpoczynku i regeneracji: Brak odpowiedniego odpoczynku i regeneracji między treningami może prowadzić do przepracowania organizmu, osłabienia mięśni i zwiększenia ryzyka kontuzji.

Ból mięśni u sportowców — co z nim zrobić?

W przypadku bólu mięśni lub urazu mięśni u sportowców istnieje kilka metod łagodzenia dolegliwości. Ważne jest zidentyfikowanie przyczyny bólu i podjęcie odpowiedniego leczenia. Stosowanie środków przeciwbólowych bez dokładnej diagnozy nie jest zalecane, ponieważ tylko maskują problem.

Odpoczynek i regeneracja są kluczowe dla łagodzenia bólu mięśni. Obejmuje to unikanie intensywnej aktywności fizycznej, zapewnienie odpowiedniej ilości snu i dni wolnych od treningów, aby wspomóc proces gojenia i zapobiec dalszemu przeciążeniu. Stosowanie zimnych okładów lub lodu na obszarze dotkniętym bólem może pomóc w redukcji stanu zapalnego i złagodzić ból mięśni. Terapia z zimnem jest często stosowana przez sportowców, ponieważ pozwala na znieczulenie obszaru i zmniejszenie obrzęku. Stosowanie ciepła na obolałe mięśnie może poprawić krążenie krwi i złagodzić napięcie mięśniowe. Można korzystać z ciepłych pryszniców, gorących okładów lub podgrzewaczy do relaksacji mięśni i łagodzenia bólu.

Delikatne ćwiczenia rozciągające oraz masowanie mięśni mogą pomóc w łagodzeniu bólu i poprawie elastyczności. Rozciąganie warto wykonywać po treningu lub aktywności fizycznej, natomiast masowanie można wykonywać regularnie, aby działać na konkretne grupy mięśniowe. Skorzystanie z masażu od wykwalifikowanego terapeuty może pomóc w uwolnieniu napięcia mięśniowego, poprawie krążenia krwi i redukcji bólu. Techniki masażu, takie jak masaż głęboki czy masaż sportowy, są często stosowane przez sportowców do regeneracji po wysiłku i łagodzenia bólu mięśniowego. Inną metodą jest stosowanie maści dostępnych w aptece, które mogą zmniejszać ból i uraz na drodze różnych mechanizmów. Są to głównie maści chłodzące lub rozgrzewające, które mają długą tradycję stosowania.

Maść końska chłodząca i rozgrzewająca — czym się różnią?

W aptekach można znaleźć wiele maści końskich rozgrzewających i chłodzących, różniących się delikatnie składem. Generalnie maść końska rozgrzewająca zawiera:

• rumianek pospolity — działa przeciwzapalne, zwiększa przepuszczalność naczyń krwionośnych,
• krwawnik pospolity — łagodzi obrzęki i regeneruje naskórek przy otarciach, odmrożeniach czy trądziku;
• arnika górska — działa przeciwzapalne, łagodząco i wspomaga krążenie;
• chmiel — wykazuje działanie przeciwbólowe i przeciwzapalne;
• kamfora — poprawia krążenie i działa przeciwzapalne;
• kozłek lekarski — łagodzi skurcze i rozluźnia mięśnie [1-3].

Z kolei najczęściej w skład maści końskiej chłodzącej wchodzą:

• kasztanowiec zwyczajny — uszczelnia naczynia krwionośne, zapobiega zakrzepom i działa przeciwzapalnie oraz przeciwskurczowo;
• mięta — ma działanie antyseptyczne, przeciwbólowe i chłodzące;
• miłorząb japoński — polepsza krążenie;
• eukaliptus — wykazuje działanie przeciwbólowe i łagodzące bóle reumatyczne;
• aloes — działa przeciwbólowo, przeciwzapalnie, regenerująco na skórę, wspomaga gojenie ran, oparzeń i odmrożeń;
• świerk — wykazuje działanie dezynfekujące [1-3].

Która maść dla sportowców będzie najlepsza? Analiza produktów z apteki

Bengay maść 50 g, lek bez recepty

• 1 g maści zawiera 150 mg salicylanu metylu i 100 g mentolu;
• lek zawiera również kwas stearynowy, monostearynian glicerolu, lanolinę bezwodną, polisorbat 85, tristearynian sorbitolu, trietyloaminę i wodę oczyszczoną;
• maść może być stosowana przez osoby dorosłych i dzieci od 12 roku życia;
• lek stosuje się 3-4 razy dziennie smarując chorobowo zmienione miejsce delikatnie masując do całkowitego wchłonięcia;
• bez zalecenia lekarza nie powinno stosować się preparatu powyżej 7 dni;
• lek stosuje się w bólu i sztywności mięśni oraz stawów spowodowanych przeciążeniem, urazem lub stanem zapalnym, jak również w bólach odcinka lędźwiowo-krzyżowego kręgosłupa;
• nie należy stosować maści u pacjentów z nadwrażliwością na którąkolwiek składnik preparatu oraz na podrażnioną skórę i otwarte rany;
• po zastosowaniu leku bardzo rzadko mogą wystąpić działania niepożądane (1 na 10 000 pacjentów) takie jak obrzęk naczynioruchowy, duszność, pęcherze, pieczenie, rumień, podrażnienie, ból, parastezja, drętwienie, świąd, wysypka czy oparzenia w miejscu podania [4].

Krauterhof maść końska silnie rozgrzewająca 500 ml, kosmetyk

• maść zawiera wyciągi z winorośli, kasztanowca, melisy, rumianku, jemioły, chmielu, kozłka lekarskiego, krwawnika i kopru włoskiego;
• Pełny skład preparatu to: Aqua, Alcohol Denat., Propylene Glycol, PEG-40 Hydrogenated Castor Oil, Vitis Vinifera Leaf Extract, Aesculus Hippocastanum Seed Extract, Chamomilla Recutita Flower Extract, Melissa Officinalis Leaf Extract, Achillea Millefolium Extract, Humulus Lupulus Cone Extract, Valeriana Officinalis Rhizome/Root Extract, Foeniculum Vulgare Seed Extract, Vanillyl Butyl Ether, Camphor, Sorbitol, Sodium Carbomer, Trideceth-9, Glucose, Lactic Acid, Citric Acid, Ethylhexylglycerin, Potassium Sorbate, Sodium Benzoate, Soidum Hydroxide, Silica, Phenoxyethanol, Caramel, CI 16255;
• produkt działa silnie rozgrzewająco i wspomaga utrzymanie sprawności fizycznej;
• preparat należy wcierać lekko masując, a po użyciu umyć ręce;
• należy unikać kontaktu z oczami;
• maść nie zawiera papryki chili [1].

Maść końska chłodząca szwajcarska zawierająca 25 ziół Herbamedicus 250 ml

• preparat zawiera 25 ziół w tym kasztanowiec zwyczajny, żywokost lekarski, jałowiec pospolity, arnikę górską, rozmaryn lekarski, kamforę, eukaliptus gałkowy, miętę pieprzową, sosnę, miłorząb japoński, tarczycę bajkalską, jeżówkę purpurową, rzepik pospolity, nagietek lekarski, tymianek, jodłę pospolitą, ekstrakt cytryny, ekstrakt grapefruita, sosnę górską, kosówkę właściwą, lawendę lekarską, wrzos zwyczajny, porzeczkę czarną, rumianek pospolity i borówkę czernicę;
• pełny sklad kosmetyku to: Aqua, Glycerin, Alcohol denat., Symphytum Officinale Root Extract, Aesculus Hippocastanum Seed Extract, Carbomer, Menthol, Phenoxyethanol, Ethylhexylglycerin, Abies Alba Leaf Oil, Camphor, Polysorbate 80, Eucalyptus Globulus Leaf Oil, Imidazolidinyl Urea, Mentha Piperita Oil, Juniperus Communis Fruit Oil, Sodium Hydroxide, Thymus vulgaris Oil, Arnica Montana Flower Extract, Ginko Biloba Leaf Extract, Scutellaria Baicalensis Extract, Echinacea Purpurea Extract, Agrimonia Eupatoria Extract, Calendula Officinalis Flower Extract, Pinus Pumila Twig Leaf Oil, Vaccinum Myrtillus Fruit Extract, Polygonum bistorta Root Extract, Citrus Limon Fruit Oil, Citrus Grandis Peel Oil, Pinus Mugo Twig Oil, Rosmarinus Officinalis Leaf Oil, Lavendula Angustifolia Oil, Calluna Vulgaris Extract, CI 61565, PEG-12 Dimethicone, Chamomilla Recutita Flower Extract, Limonene, Linalool, Ribes Nigrum Fruit Extract;
• produkt przynosi ulgę dla obolałych stawów, zmęczonego kręgosłupa i ciężkich nóg oraz jest pomocny w przypadku problemów z żylakami, i przyśpiesza regenerację tkanek po urazach;
• maść nakłada się na chore miejsce tak, aby skóra była zdolna ją całkowicie wchłonąć;
• nie należy stosować w okolicach oczu, błon śluzowych i na podrażnioną skórę [2].

Bengay czy maść końska? Który preparat będzie lepszy?

Na rynku można spotkać wiele maści końskich, zarówno chłodzących, jak i rozgrzewających. Powyżej przedstawiono dwie przykładowe, jedną rozgrzewająca i jedną chłodzącą. Są to kosmetyki, większość z nich ma zbliżony skład. Nie są jednak lekami tak jak maść Bengay. Z tego względu nie mogą być stosowane do leczenia, mogą jednak działać wspomagająco.  Maść końska rozgrzewająca z reguły jest polecana w bólach reumatycznych, rwie kulszowej, bólu kręgosłupa czy rozgrzaniu zimnych dłoni, czy stóp. Z kolei maść końska chłodząca najczęściej polecana jest w nerwobólach, stłuczeniach, urazach z obrzękiem, żylakach, uczuciu ciężkich i zmęczonych nóg czy siniakach.

Produkt leczniczy Bengay stosuje się w bólu i sztywności mięśni oraz stawów spowodowanych przeciążeniem, urazem lub stanem zapalnym, jak również w bólach odcinka lędźwiowo-krzyżowego kręgosłupa. Jak widać, są znaczne różnice w działaniu tych preparatów, z tego względu ich potencjalne użycie zależy od objawów. W przypadku tytułowego zmęczenia mięśni sprawdzi się doskonale maść końska chłodząca. Jeżeli jednak problem jest bardziej złożony i dochodzi do bólu, to z pewnością lepszy okaże się Bengay. Aby wybrać odpowiedni dla siebie preparat, zawsze należy dokładnie zapoznać się z jego wskazaniami [1-4].

Wybór maści na naciągnięte mięśnie, może nie być wcale taki łatwy. W aptece jest wiele produktów, do tego często można znaleźć reklamy preparatów, które cudownie uleczą zmęczone mięśnie. Czy istnieje idealna maść na naciągnięte mięśnie? Nie ma idealnych leków. W zależności od wskazań pomocne mogą okazać się maści końskie. Jeżeli do tego odczuwamy ból, to doskonałym wyborem będzie maść Bengay.

Maść na urazy mięśniowe nie pomaga. Kiedy zgłosić się do lekarza?

Jeśli ból mięśni u sportowców nie ustępuje pomimo zastosowanych metod łagodzenia lub towarzyszą mu dodatkowe objawy, takie jak obrzęk, zasinienie lub trudności w poruszaniu kończyną, należy skonsultować się z lekarzem. W przypadku urazów, takich jak skręcenie lub złamanie, należy natychmiast skontaktować się z lekarzem lub udać się na ostry dyżur. Lekarz może przeprowadzić badanie fizykalne i zlecić odpowiednie badania obrazowe, takie jak rezonans magnetyczny lub tomografia komputerowa, aby zidentyfikować przyczynę bólu mięśni i podjąć odpowiednie leczenie [5].

Jak zapobiegać kontuzjom u sportowców?

Aby zapobiegać kontuzjom u sportowców, istnieje kilka kluczowych czynników, które warto wziąć pod uwagę. Oto kilka zaleceń:

1. Rozgrzewka: Ważne jest, aby przed każdym treningiem czy zawodami wykonać odpowiednią rozgrzewkę. Skup się na rozciąganiu mięśni, rozruszaniu stawów i zwiększeniu przepływu krwi w organizmie. To pomaga przygotować mięśnie i stawy do intensywnego wysiłku fizycznego.
2. Trening siły i elastyczności: Regularny trening siłowy pomaga budować mocne mięśnie, co może zmniejszyć ryzyko kontuzji. Również trening elastyczności, tak jak stretching, może poprawić zakres ruchu w stawach i zapobiegać urazom.
3. Prawidłowa technika: Należy zwrócić uwagę na prawidłową technikę wykonywania poszczególnych ruchów i ćwiczeń. Zbyt duża siła czy niewłaściwe ułożenie ciała może prowadzić do urazów.
4. Odpowiedni sprzęt i wyposażenie: Upewnij się, że masz odpowiedni sprzęt sportowy i nosisz go we właściwy sposób. Wybierz buty dostosowane do konkretnej dyscypliny sportowej i upewnij się, że są dobrze dopasowane.
5. Odpoczynek i regeneracja: Zapewnij swojemu ciału odpowiedni odpoczynek i czas na regenerację po intensywnym treningu. To pomaga w redukcji przemęczenia i minimalizacji ryzyka urazów.
6. Konsultacja z profesjonalistami: Warto skonsultować się z trenerem, fizjoterapeutą lub lekarzem sportowym, którzy mogą dostosować treningi do twoich indywidualnych potrzeb i udzielić porad dotyczących techniki czy profilaktyki urazowej.