Nadwrażliwość zębiny to nasilona reakcja zęba wywołana różnymi czynnikami. Objawia się krótkotrwałym, aczkolwiek ostrym bólem odsłoniętej zębiny. Dochodzi do niego w wyniku kontaktu z rozmaitymi bodźcami: termicznymi, dotykowymi, chemicznymi lub osmotycznymi. Dodatkowo ból może być wyzwolony także w wyniku niektórych zabiegów stomatologicznych, np. wybielania. Sama nadwrażliwość nie jest jednak chorobą [1].

Nadwrażliwość zębiny — czy jest częstym problemem?

Tytułowa nadwrażliwość występuje dosyć często, dotyka bowiem około 57% społeczeństwa. Może występować w każdym wieku, jednak szczyt zachorowań występuje między 30. a 39. rokiem życia. Najczęściej dotyczy ona kłów oraz pierwszych zębów przedtrzonowych. Rzadziej występuje na siekaczach, drugich zębach przedtrzonowych, a najrzadziej na zębach trzonowych [1]. (Czytaj także: Choroby przyzębia a COVID-19)

Skąd się bierze nadwrażliwość?

Zdrowy ząb nigdy nie jest nadwrażliwy. Jest on chroniony przez szkliwo, cement oraz dziąsło, uniemożliwiając tym samym czynnikom zewnętrznym, przedostanie się do miazgi i wywołanie bólu. Tymczasem gdy któraś z tych barier ochronnych ulegnie uszkodzeniu, bodźce z zewnątrz mogą wywołać niezwykle silny ból [1].

Jakie czynniki nasilają dolegliwości bólowe?

Ból w przebiegu nadwrażliwości najczęściej wynika ze spożywania zimnych, rzadziej ciepłych pokarmów lub napojów. Dolegliwości bólowe występują także po zjedzeniu kwaśnych lub słodkich pokarmów. Co więcej, może wyzwalać je także dotyk, np. w trakcie szczotkowania zębów, oraz w przebiegu chorób przewodu pokarmowego, takich jak np. refluks. W skrajnych przypadkach ból może wystąpić także w trakcie oddychania zimnym powietrzem. Niekiedy nadwrażliwość bywa na tyle uciążliwa, że istotnie obniża jakość życia pacjentów [1,2].

Jak poradzić sobie z nadwrażliwością?

Pacjenci z nadwrażliwością zębiny powinny przede wszystkim skorygować swoją technikę szczotkowania zębów. Szczotki nie należy zbyt mocno przyciskać do powierzchni zęba, nie szorować na siłę i nie stosować zbyt twardej szczoteczki. Gdy nadwrażliwość ewidentnie wynika z nieprawidłowej metody mycia zębów, warto szczotkowanie ograniczyć do 2 razy na dobę. Wówczas pozostała pielęgnacja jamy ustnej powinna opierać się na płynach do płukania, np. tych zmniejszających nadwrażliwość.

Jeśli nadwrażliwość zębiny związana jest z rodzajem spożywanych pokarmów, warto wyeliminować je z diety lub chociaż częściowo ograniczyć. W sytuacji, gdy ból występuje w trakcie picia zimnych lub ciepłych napojów, można skorzystać ze słomki. Sprawi to, że zęby będą miały mniejszy kontakt z płynem, przez co ból będzie ograniczony lub nie wystąpi w ogóle.

Warto także skorzystać z konsultacji ze specjalistą. Może on wówczas zastosować specjalistyczne preparaty znoszące nadwrażliwość zębiny. Ich użycie ma na celu redukcję nadmiernej reakcji nerwów i/lub zamknięcie otwartych kanalików zębinowych. 

Czytaj więcej: Kamień i osad nazębny — czym się różnią?

Kolejnym narzędziem do walki z nadwrażliwością jest wypełnianie ubytków szkliwa specjalnym materiałem kompozytowym, a w skrajnych przypadkach — dewitalizacja zęba (tzw. leczenie kanałowe). Metoda ta jest stosowana niezwykle rzadko — ogranicza się wyłącznie do leczenia nadwrażliwości, której towarzyszy bardzo silny ból, lub w momencie, gdy inne metody okazały się nieskuteczne [1,2].

Chociaż w większości przypadków nadwrażliwość zębiny można ograniczyć bez pomocy specjalisty, w skrajnych przypadkach konieczna może okazać się jednak wizyta w gabinecie stomatologicznym. Jeśli dolegliwości bólowe utrudniają codziennie funkcjonowanie, nie ma na co czekać — dostępne metody są nieinwazyjne, a jednocześnie bardzo skuteczne.