Mikrobiom jelitowy zmienia się wraz z wiekiem

Co to właściwie jest mikrobiom? Mikrobiom to zbiór drobnoustrojów, które zamieszkują dane siedlisko. Siedliskiem takiego zbioru mikroorganizmów jest także człowiek. Najbogatszym pod kątem różnorodności i liczebności miejscem występowania mikrobiomu jest nasze jelito. I to właśnie mikrobiom jelitowy najprawdopodobniej ma największy wpływ na nasz metabolizm, odporność oraz funkcje fizjologiczne. Wiele badań naukowych potwierdza powiązanie między chorobami takimi jak otyłość, depresja, cukrzyca typu II i niektóre choroby układu krążeniowego właśnie ze zmianami w mikrobiomie jelitowym.

Zmiany w mikrobiomie zachodzące wraz z wiekiem

W miarę postępu badań nad mikrobiomem jelitowym coraz wyraźniej widać, że mikrobiom zmienia się wraz z wiekiem. Adlerberth i Wold w 2009 roku zaobserwowali znaczące zmiany w mikrobiocie jelitowej u dzieci w wieku 2-3 lat. W kolejnych latach życia mikrobiom jest względnie stabilny. Z kolei inne badania naukowe pokazały, że wraz z procesem starzenia stan mikrobiomu się zmienia. Warto zwrócić uwagę, że działa to także w drugą stronę, czyli zmiana mikrobiomu wpływa na proces starzenia.

Jest to bardzo trudny temat do badania.  Proces starzenia się może przebiegać, zachowując względne zdrowie, ale także może się wiązać z wieloma chorobami. Zwiększony stan zapalny, zmiany metaboliczne, a także zmiana stylu życia, taka jak zwiększone stosowanie leków, zmiany w diecie i zmniejszona aktywność fizyczna mogą niezależnie wpływać na różnorodność i stabilność mikrobiomu jelitowego.

Co ciekawe, osoby długowieczne, które starzeją się zdrowiej, w tym stulatkowie, wykazują zwiększoną różnorodność mikrobiomu jelitowego. Wykazują oni także większą zdolność do metabolizmu centralnego i produkcji krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych.

Czytaj więcej: Probiotyki — co warto o nich wiedzieć, jak wybrać odpowiedni?

Badanie mikrobiomu jelitowego

A zatem, na podstawie dotychczasowych badań wiemy, że mikrobiom zmienia się wraz z wiekiem. Jednakże większość badań mikrobiomu jelitowego wykorzystywały próbki stolca, które nie są idealnym reprezentantem całego jelita. Wybór takiej próbki do badań wynika z wysokich kosztów i trudności w pobieraniu próbek z jelita cienkiego.

Zespół Gabrieli Leite w ramach badań REIMAGINE opracowali technikę pobierania próbek ze światła jelita cienkiego. Na podstawie tych badań okazało się, że populacja mikrobów w jelicie cienkim jest większa, niż sądzono. Co więcej, różni się ona od tej w stolcu. Zespół Leite przeanalizował mikrobiom dwunastnicy u 251 osób w wieku 18-35 lat (n = 32), 36-50 lat (n = 41), 51-65 lat (n = 96) i 66-80 lat (n = 82).

Poprzez analizę wielowariantową stwierdzono, że spadek różnorodności mikrobiologicznej dwunastnicy był spowodowany kombinacją wieku chronologicznego, wzrostem liczby chorób towarzyszących i wzrostem liczby leków stosowanych przez osoby starsze, a nie wyłącznie przez sam wiek.

Czytaj więcej: Rola probiotyków w leczeniu nieswoistych chorób zapalnych jelit

Mikrobiom jelitowy osób starszych

Mikrobiom osób młodych jest zdominowany przez bakterie z rzędu Firmicutes i Bacteroides. Jednak z wiekiem dochodzi do spadku liczebności frakcji Bacteroides. Jest to prawdopodobnie spowodowane wzrostem liczebności Proteobacterii. Proteobacterie u osób dorosłych (30-50 lat) stają się drugą najliczniejszą grupą mikroorganizmów w dwunastnicy. Zwłaszcza wzrost liczebności w rodzinie Enterobacteriaceae, należącej do Proteobacterii, powoduje zmniejszenie różnorodności mikrobiologicznej u osób starszych. Wzrost liczby Enterobacteriaceae był spowodowany głównie przez rodzaje Escherichia i Klebsiella.

Naukowcy uważają, że wzrost liczebności bakterii z rodzaju Eschericha, Enterococcus i Lactobacillus jest związany z wiekiem chronologicznych. Natomiast wzrost gatunku Klebsiella jest wiązany z liczbą stosowanych leków. Zaobserwowano także zależność pomiędzy liczebnością bakterii z rodzaju Clostridium i ilością chorób.

Co ciekawe, cztery z rodzajów bakterii, których liczebność wzrasta wraz z wiekiem, mogą przetrwać w warunkach beztlenowych. Należą do nich Bacteroides, Lactobacillus, Actinobacillus oraz Escherichia. Odkrycie to może sugerować, że wraz z wiekiem warunki w jelicie cienkim stają się coraz bardziej beztlenowe.

Badanie te wymagają kontynuacji, aby w pełni poznać zależność pomiędzy zmianami w mikrobiomie a wpływem na proces starzenia i rozwój chorób. Naukowcy informują, że następnym krokiem jest sprawdzenie mikrobiomu jelitowego u ludzi w wieku 80-100 lat.

Jeśli przyszłe badania potwierdzą powyższe ustalenia, terapie ukierunkowane na zmiany bakteryjne związane z samym starzeniem się mogą pomóc w przedłużeniu życia. „Jeśli możemy wyodrębnić organizmy, które zwiększają się wraz z wiekiem chronologicznym, możemy opracować konkretne cele, aby manipulować nimi i zobaczyć, czy możemy dokonać zmian w długowieczności„, powiedział Mathur jeden z autorów badania.

Źródło:  https://www.drugs.com/news/you-age-your-microbiome-changes-100849.html, Leite G., Pimentel M., Barlow G. et al., Age and the aging process significantly alter the small bowel microbiome. Cell Report, 2021; 36(13): 109765