Czym jest zrogowaciały naskórek?

Skóra to największy organ człowieka, będący zarazem pierwszą linią obronną organizmu. Skóra odpowiada m.in. za termoregulację, odbieranie bodźców z otoczenia czy mechaniczną ochronę. Składa się ona z wielu warstw zbudowanych ze ściśle przylegających do siebie komórek. Na zewnątrz znajduje się warstwa rogowa, która podlega ciągłym przemianom. Cykl zastępowania starych komórek nowymi trwa ok. 26-28 dni. Rogowacenie skóry (łuszczenie naskórka) następuje naturalnie i jest nieodzownym procesem pielęgnacji skóry. W tym procesie dochodzi do obumierania komórek naskórka i zastępowanie go młodszą epidermą. Może jednak dojść do zaburzenia procesu, co prowadzi do nadmiernego rogowaceniem skóry. Efektem może być pieczenie swędzenie oraz łuszczenie się naskórka [1,2].

Dlaczego powstaje zrogowaciały naskórek? Przyczyny

Zaburzenie procesu naturalnego złuszczania się naskórka może być spowodowane wieloma różnymi czynnikami. Do najczęstszych należą m.in.:

• choroby przewlekłe, takie jak cukrzyca, atopowe zapalenie skóry, reumatyzm lub schorzenia nerek czy wątroby;
• nieodpowiednia pielęgnacja skóry, w szczególności niedostateczne nawilżenie skóry;
• nadwaga i otyłość;
• długie moczenie skóry w gorących kąpielach;
• częste stosowanie preparatów wysuszających naskórek, w tym np. detergentów;
• zaburzona gospodarka hormonalna spowodowana np. menopauzą [2,3].

Co to znaczy „działanie keratolityczne”?

Działanie keratolityczne polega na rozpuszczaniu i złuszczanie zrogowaciałej warstwy naskórka, co wspomaga odnowę komórek skóry i jej prawidłowe funkcjonowanie. Preparaty keratolityczne, zawierające np. kwas salicylowy lub mocznik w wysokim stężeniu, mają silne działanie złuszczające naskórek, co pomaga usunąć zrogowaciałe warstwy naskórka, nie wywołując jednocześnie skutków ubocznych, takich jak np. podrażnienie skóry. Dodatkowo tego typu substancje przeciwdziałają nadmiernemu przetłuszczaniu się skóry [1,4].

Jakie substancje mają działanie keratolityczne?

Wśród substancji o działaniu keratolitycznym można wyróżnić:

• mocznik — w niższym stężeniu (ok. 10-30%) ma działanie zmiękczające i nawilżające, a w stężeniu powyżej 30% wykazuje działanie silnie złuszczające;
• kwas mlekowy — silnie złuszcza i nawilża skórę;
• alantoina — ma działanie przeciwzapalnie, przyspiesza gojenie i regenerację skóry;
• gliceryna — natłuszczenia skórę i dodatkowo zapobiega utracie wody;
• witamina A — wspomaga odbudowę naskórka i korzystnie wpływa na warstwę rogową skóry;
• witamina B5 – nawilża i regeneruje skórę;
• witamina E — ma za zadanie nawilżyć skórę i działa antyoksydacyjne [1,3].

Jak usunąć zrogowaciały naskórek?

Aby zapobiec kumulowaniu się martwych komórek naskórka, o skórę należy dbać w odpowiedni sposób. Aby to zrobić, należy zadbać o odpowiednie złuszczanie się naskórka, szczególnie dotyczy to skóry okolic pięt, kolan i łokci. Do złuszczenia skóry w okolicy pięt mogą posłużyć wszelkiego rodzaju pumeksy i tarki, które jednak przy braku odpowiedniej higieny i dezynfekcji, mogą stać się źródłem różnych drobnoustrojów. Lepszym wyborem są wszelkiego rodzaju peelingi.

Kolejnym sposobem jest stosowanie odpowiednich kremów złuszczających czy specjalnych skarpetek złuszczających skórę. Należy pamiętać, że dopiero skuteczne pozbycie się nagromadzonego martwego naskórka pozwoli skórze na odpowiednie wchłonięcie preparatów nawilżających skórę. Zaniedbanie odpowiedniej pielęgnacji skóry może doprowadzić do pojawienia się bolesnych,  trudno gojących się pęknięć, które grożą łatwym nadkażeniem.

W przypadku pumeksu, peelingu czy kremu, sposób ich działania jest dosyć oczywisty. W jaki sposób działają jednak skarpetki złuszczające? Są one kosmetykiem w formie żelu, zawierającym kwasy owocowe, takie jak kwas glikolowy, kwas mlekowy, kwas salicylowy czy kwas cytrynowy.  Dodatkowo zawiera substancje nawilżające i natłuszczające np. alantoinę, mocznik czy olej rycynowy. Taki dobór składników powoduje, że skóra będzie w pierwszym etapie złuszczona, a w kolejnym nawilżona i natłuszczona. Proces złuszczania nie jest natychmiastowy i trwa nawet około tygodnia [2,3].

Skarpetki, kremy i maści złuszczające na zrogowaciały naskórek — co wybrać?

Emolium Diabetix, regenerujący krem do stóp

• krem zawiera 10% mocznika oraz kompleks Hydra10, który jest złożony z 10 składników nawilżających i szeregu witamin;
• krem jest stosowany w celu codziennej pielęgnacji stóp (na umytą i dokładnie wysuszoną skórę stóp);
• produkt może być stosowany do pielęgnacji bardzo suchej i wrażliwej skóry stóp, jest on polecany przede wszystkim diabetykom [5].

Scholl, krem regenerujący do suchej skóry

• Krem ma w swoim składzie m.in. mocznik, glicerynę, kwas mlekowy i alantoinę;
• kosmetyk ma za zadanie złuszczyć martwy, suchy naskórek, a następnie nawilżyć skórę zapewniając jej łagodne zmiękczenie i gładki wygląd;
• preparat jest przeznaczony do codziennej pielęgnacji skóry [6].

Ziaja kuracja ultranawilżająca z mocznikiem, krem do stóp

• krem ma w składzie m.in. 15% mocznika;
• jest przeznaczony do pielęgnacji skóry suchej, szorstkiej i popękanej;
• producent zaleca stosowanie preparatu tak często, jak to możliwe [7].

Enilome E Pro, złuszczająco-regenerująca maska do stóp, nasączone skarpety

• efekt złuszczający;
• maska do stóp zawierająca kwas mlekowy, glikolowy i salicylowy;
• preparat zawiera również mocznik, ekstrakt z owoców papai, cytryny i rumianku;
• produkt jest stosowany w celu usunięcia zrogowaciałego naskórka, regeneracji i wygładzenia skóry stóp [8].

Equalan Regital, złuszczająca maska do stóp, skarpetki

• produkt  ma w swoim składzie kwas glikolowy i mlekowy, glicerynę, ekstrakt z aloesu, ogórka, miodu, kwas hialuronowy oraz olej lawendowy;
• preparat jest stosowany do złuszczającej pielęgnacji suchej, szorstkiej i zrogowaciałej skóry stóp [9].

L`Biotica Maska Do Stóp, złuszczająca

• produkt zawiera w swoim składzie kwas mlekowy, mocznik, kwas glikolowy, wyciąg z rumianku, ekstrakt z cytryny, ekstrakt z papai, ekstrakt z jabłka, ekstrakt ze skórki pomarańczy i kwas salicylowy;
• produkt jest stosowany w celu regeneracji i wygładzenia skóry stóp i zapobiegania powstawaniu silnych zrogowaceń [10].

Silcatil, skarpetki złuszczające

• preparat zawierają roślinne kwasy o działaniu keratolitycznym (kwas salicylowy, glikolowy i mlekowy);
• produkt zawiera również  mocznik, glicerynę oraz witaminę E;
• skarpetki usuwają zrogowaciały naskórek, redukują odciski i zgrubienia oraz zmiękczają i nawilżają skórę stóp [11].

Mechaniczne usuwanie martwego naskórka. Dlaczego warto go unikać?

Nie zaleca się stosowania mechanicznego usuwania zrogowaciałego naskórka, ponieważ może to prowadzić do podrażnień i uszkodzeń skóry. Twarde pumeksy mogą być zbyt szorstkie i mogą uszkodzić skórę, co zwiększa ryzyko infekcji i stanów zapalnych.

Zamiast tego, zaleca się stosowanie delikatniejszych metod, takich jak regularne moczenie stóp w roztworze soli lub zastosowanie preparatów zawierających kwas salicylowy lub mocznik, które pomagają złuszczać zrogowaciały naskórek.

Jak ograniczyć powstawanie zrogowaciałego naskórka? Profilaktyka

Aby ograniczyć powstawanie zrogowaciałego naskórka, należy zadbać o odpowiednią pielęgnację skóry. Przede wszystkim ważne jest regularne złuszczanie skóry, które pozwala na usuwanie zrogowaciałego naskórka. Do tego celu można użyć specjalnych skarpetek złuszczających, peelingów lub  frezarki w gabinecie kosmetycznym. Należy jednak pamiętać, że złuszczanie nie powinno być zbyt agresywne, gdyż może prowadzić do podrażnienia skóry.

Kolejnym ważnym aspektem pielęgnacji skóry jest nawilżanie. Sucha skóra może sprzyjać zrogowaceniom, dlatego ważne jest, aby regularnie stosować kremy nawilżające. Dobrze jest wybierać produkty o lekkiej konsystencji, które łatwo wchłaniają się do skóry. Innym sposobem na ograniczenie powstawania zrogowaciałego naskórka jest stosowanie najodpowiedniejszych kosmetyków. Ważne jest, aby wybierać produkty przeznaczone dla danego typu skóry (np. dla skóry suchej czy wrażliwej) i unikać substancji drażniących i wysuszających.

Należy również zadbać o prawidłowe odżywienie organizmu, które ma wpływ na stan skóry. Ważne składniki odżywcze, takie jak witaminy A i C, cynk czy kwasy tłuszczowe Omega-3, pomagają utrzymać prawidłowy stan skóry.

Podsumowanie

Stosowanie odpowiednich preparatów keratolitycznych pomaga w rozpuszczaniu i złuszczaniu zrogowaciałej warstwy naskórka. Pozwala to na odnowę komórek skóry i jej prawidłowe funkcjonowanie. Zastosowanie odpowiednich leków keratolitycznych nie tylko pomaga usunąć nieestetyczny problem, ale również pozwala uniknąć poważniejszych powikłań, takich jak pękanie skóry czy wręcz nadkażenie takiego miejsca. W aptekach można znaleźć wiele preparatów zawierających m.in. mocznik, które w odpowiedni sposób będą pielęgnować skórę.