Przyczyny niedoczynności tarczycy

Tak jak wspomniałam we wstępie, niedoczynność tarczycy jest w obecnych czasach bardzo powszechna. Zwłaszcza wśród kobiet, które chorują na nią 5 razy częściej niż mężczyźni [1]. Wśród przyczyn wymienia się niedostateczne spożywanie jodu oraz tyreoidektomię (zabieg częściowego lub całkowitego usunięcia tarczycy). Niedoczynność tarczycy mogą wywoływać niektóre leki (np. amiodaronu, interferonu alfa, soli litu). Co więcej, bezpośrednią przyczyną bywa również choroba autoimmunologiczna (Hashimoto), guz podwzgórza lub przysadki, a także urazowe uszkodzenie mózgu czy radioterapia [2] (Czytaj także: Choroby tarczycy – rozpoznanie i badania diagnostyczne).

Lewotyroksyna sodowa — lek pierwszego wyboru w terapii niedoczynności tarczycy

Lekiem pierwszego wyboru w terapii niedoczynności tarczycy jest lewotyroksyna sodowa, czyli syntetyczny odpowiednik hormonu T4 (tyroksyny). Substancja ta występuje głównie w formie tabletek (Euthyrox N, Letrox, Eltroxin), a od niedawna także w postaci roztworu doustnego (Tirosint SOL). W niektórych przypadkach lewotyroksyna sodowa jest stosowana łącznie z liotyroniną (Novothyral) stanowiącą syntetyczny odpowiednik hormonu T3, czyli trijodotyroniny [2, 3].

Nasuwa się więc pytanie: dlaczego w terapii niedoczynności tarczycy znacznie częściej stosuje się odpowiednik tyroksyny (T4), a nie trijodotyroniny (T3)? Odpowiedź jest prosta. Choć T3 jest bardziej aktywnym hormonem, aż 80% jego produkcji wynika z dejodynacji cząsteczki T4. Proces ten polega na usunięciu jednego atomu jodu. Gruczoł tarczowy wytwarza zaledwie 20% T3. Co więcej, lewotyroksyna sodowa jest lekiem bezpiecznym, który może być stosowany zarówno w czasie ciąży, jak i podczas karmienia piersią. Warto zaznaczyć, że odpowiednio dobrana dawka przynosi zauważalne efekty w stosunkowo krótkim czasie [2] (Czytaj także: Jak przygotować się do ciąży?).

Lewotyroksyna sodowa w tabletkach i w roztworze — która forma leku jest lepiej przyswajalna?

Leki gotowe, oprócz substancji czynnej (lewotyroksyny sodowej), zawierają również środki pomocnicze. Wpływają one na stabilność preparatu, a także jego biodostępność rozumianą m.in. jako szybkość wchłaniania związku aktywnego. W przypadku postaci tabletkowej stosuje się np. celulozę, stearynian magnezu, laktozę, talk czy skrobię pszenną. Forma płynna składa się z lewotyroksyny sodowej oraz 85-procentowego roztworu glicerolu [4]. Ta ostatnia postać farmaceutyczna została zatwierdzona przez amerykańską Agencję Żywności i Leków (FDA) w 2017 r., przez co dopiero zyskuje ogólnoświatową popularność [2].

Porównując przyswajalność postaci tabletkowej i płynnej, weźmy pod uwagę badania przeprowadzone na grupie 200 osób chorujących na niedoczynność tarczycy. U 92% badanych zauważono zwiększoną skuteczność terapii przy stosowaniu płynnej formy lewotyroksyny sodowej. Co więcej, podczas kuracji zaobserwowano mniejsze wahania stężenia TSH we krwi osób badanych [2]. Jednak istnieje również eksperyment (przeprowadzone na grupie 59 osób), które nie wykazują znaczących różnic pomiędzy stosowaniem tabletek a roztworu doustnego [5].

Podsumowanie

Doustny roztwór lewotyroksyny sodowej mogą przyjmować pacjenci, u których występują zaburzenia wchłaniania wywołane przez różne czynniki. Są to np. składniki pokarmowe, leki, a także choroby przewodu pokarmowego. Co ciekawe, przeprowadzone do tej pory badania wykazują, że postać płynna może być stosowana zarówno na czczo, jak i w trakcie śniadania (w przeciwieństwie do formy tabletkowej, którą należy przyjmować 30 min przed śniadaniem). Podobnie jak tabletki, roztwór doustny jest bezpieczny u dzieci oraz dorosłych, a także w czasie ciąży [2].