Leki z kodeiną to najczęstszy wybór pacjentów cierpiących na uporczywy, suchy kaszel. Sam kaszel to mimowolny odruch naszego organizmu, mający na celu usunięcie z dróg oddechowych zalegającej wydzieliny, zanieczyszczeń lub ciała obcego. Powstaje on na skutek drażnienia receptorów zlokalizowanych m.in. w gardle, krtani oraz oskrzelach. Ze względu na jego charakter, wyróżnia się kaszel mokry (produktywny) i suchy (nieproduktywny). Podstawą ich prawidłowej terapii jest określenie rodzaju kaszlu, gdyż każdy z nich leczy się inaczej [1].

Kaszel suchy charakteryzuje się brakiem zalegającej wydzieliny w drogach oddechowym. Pacjenci natomiast często uskarżają się na uczucie łaskotania/drapania w okolicach gardła. Kaszel nieproduktywny często rozpoczyna się on chrząkania i delikatnego pokasływania — taki odruch niweluje odczuwany dyskomfort w gardle. Suchy kaszel ma charakter napadowy i nie zależy od pory dnia. Zazwyczaj występuje w pierwszych dniach trwania infekcji [2].

Kodeina na suchy kaszel. Jakie inne leki można stosować?

W celu łagodzenia suchego kaszlu można stosować dwie grupy leków:

1. hamujące czynność ośrodka oddechowego — tzw. leki ośrodkowe: kodeina, dekstrometorfan, butamirat;
2. hamujące przekazywanie impulsów w zakończeniach nerwowych dróg oddechowych — tzw. leki obwodowe: głównie lewodropropizyna [3,4].

Dlaczego kodeina jest stosowana na suchy kaszel?

Kodeina jest pochodną morfiny o ośrodkowym działaniu przeciwkaszlowym. Hamuje odruch kaszlowy, zmniejszając częstość napadów. Związek ten wykazuje również działanie uspokajające oraz przeciwbólowe — w wyniku licznych przemian metabolicznych w organizmie może być przekształcana do przeciwbólowej morfiny. Maksymalne stężenie kodeiny po podaniu doustnym występuje w ciągu 1-2 godzin od przyjęcia dawki leku. Efekt przeciwkaszlowy utrzymuje się 4-8 godzin. Wskazaniem do jej stosowania jest leczenie nieproduktywnego (bez odkrztuszanej wydzieliny) kaszlu [5].

Kodeina na kaszel — kto może ją stosować?

Tytułowa substancja aktywna nie powinna być stosowana przez:

• dzieci poniżej 12. roku życia;
• kobiety ciężarne i karmiące piersią;
• pacjentów chorych na astmę oskrzelową, mukowiscydozę, chorobę alkoholową;
• pacjentów uzależnionych od opioidów lub przyjmujących jednocześnie inhibitory MAO (rasagilina, selegilina) [5].

Jakie skutki uboczne może powodować kodeina?

Kodeina po przyjęciu doustnym może powodować następujące działania niepożądane:

• bardzo często (u 1 pacjenta na 10): nudności, wymioty, zaparcia, zawroty głowy, sedacja;
• niezbyt często (u 1-10 pacjentów na 1000): świąd, pokrzywka, wysypka, zaburzenia nastroju, zatrzymanie moczu, senność, kołatanie serca, bóle głowy, zmniejszenie łaknienia, nadmierna potliwość i inne [5].

Czy po kodeinie można prowadzić samochód?

Tytułowa substancja czynna może powodować upośledzenie sprawności psychofizycznej. Pacjenci przyjmujący leki z tym związkiem aktywnym nie powinni prowadzić pojazdów ani obsługiwać maszyn [5].

Jakie leki z kodeiną można podać na suchy męczący kaszel?

Kodeina w niższych dawkach jest dostępna bez recepty. Preparaty o większej zawartości tej substancji czynnej wymagają przepisu lekarza. Jest dostępna w formie doustnych tabletek oraz syropów. Kodeina jest często także składnikiem dodatkowym leków przeciwbólowych, gdyż nasila ich działanie.

Tabletki z kodeiną bez recepty

Kodeina może występować m.in. w formie doustnych tabletek. Są one dostępne bez recepty. Wśród nich wyróżnia się poniższe produkty.

Thiocodin tabletki

1 tabletka zawiera 15 mg półwodnego fosforanu kodeiny oraz 300 mg sulfogwajakolu (substancja o działaniu wykrztuśnym).

Stosuje się 1 tabletkę 3 razy na dobę, jednak nie częściej niż co 4-6 godzin [5].

Neoazarina tabletki

1 tabletka zawiera 10 mg półwodnego fosforanu kodeiny oraz 316 mg sproszkowanego ziela tymianku.

Stosuje się 1-2 tabletki 3 razy dziennie [6].

Dobry syrop na kaszel suchy dla dorosłych z kodeiną

Kodeina występuje również w formie syropów przeciwkaszlowych. Część z nich jest dostępna bez recepty, inne zaś wymagają przepisu lekarza.

Herbapini (Sirupus Pini Compositum)

Substancjami czynnymi leku są wyciąg sosnowy (Pini extractum fluidum), nalewka koprowa (Foeniculi tinctura), kodeiny fosforan (Codeini phosphas hemihydricus). 15 ml syropu zawiera 9 mg fosforanu kodeiny.

Stosuje się 15 ml syropu 3 razy dziennie [7].

Thiocodin syrop

Substancją czynną leku są półwodny fosforan kodeiny i sulfogwajakol. 10 ml syropu zawiera 15 mg kodeiny fosforanu półwodnego i 300 mg sulfogwajakolu.

Stosuje się 10 ml syropu trzy razy na dobę, jednak nie częściej niż co 4 do 6 godzin [8].

Czy kodeina jest szkodliwa?

Kodeina, będąca opioidem, może — ale nie musi — być szkodliwa, podobnie jak inne substancje opioidowe. W przypadku stosowania kodeiny mogą występować działania niepożądane, takie jak senność, zaparcia, nudności, wymioty i zmniejszenie oddychania. Istnieje również ryzyko uzależnienia fizycznego i psychicznego przy długotrwałym stosowaniu. Kodeina może być także niebezpieczna w przypadku nieodpowiedniego dawkowania lub stosowania w połączeniu z innymi substancjami, takimi jak alkohol czy środki uspokajające.

Ważne jest zawsze stosowanie kodeiny zgodnie z zaleceniami lekarza i unikanie jej nadużywania. Jeśli masz jakiekolwiek obawy lub pytania dotyczące bezpieczeństwa stosowania kodeiny, zalecam skonsultowanie się z lekarzem lub farmaceutą.

Kto nie powinien stosować kodeiny na suchy kaszel?

Niektóre osoby nie powinny stosować kodeiny z powodu ryzyka wystąpienia szkodliwych skutków ubocznych lub powikłań. Przeciwwskazaniami do stosowania kodeiny są:

1. Osoby uczulone na kodeinę lub jakikolwiek inny składnik preparatu.
2. Pacjenci z astmą oskrzelową lub niewydolnością oddechową, ze względu na możliwość nasilenia tych stanów.
3. Osoby z niedoczynnością tarczycy, ponieważ kodeina może wpływać na funkcjonowanie tarczycy.
4. Pacjenci z chorobami nerek lub wątroby, ze względu na ryzyko zwiększenia obciążenia tych narządów.
5. Osoby z mokrym kaszlem, gdyż kodeina działa głównie na suchy kaszel.

W przypadku tych grup pacjentów kodeina może być niebezpieczna lub niewskazana. W celu ustalenia, czy bezpieczne jest stosowanie kodeiny, zawsze należy skonsultować się z lekarzem.

Domowe sposoby na suchy kaszel. Czym się wspomagać?

Suchy kaszel może być uciążliwy, dlatego warto poznać niefarmakologiczne metody, które mogą przynieść ulgę. Oto kilka takich sposobów:

1. Nawilżanie powietrza: Utrzymanie odpowiedniego poziomu wilgotności w pomieszczeniu może złagodzić podrażnienia gardła i zmniejszyć intensywność kaszlu suchego. Można zastosować nawilżacz powietrza lub umieścić miskę z wodą w pobliżu źródła ciepła;
2. Picie ciepłych płynów: Spożywanie ciepłych napojów, takich jak herbata z miodem, może pomóc złagodzić podrażnione gardło i zmniejszyć kaszel suchy. Dodatek miodu może również przynieść łagodzenie dzięki swoim właściwościom łagodzącym i antybakteryjnym;
3. Inhalacje parowe: Wdychanie pary z gorącej wody może pomóc w nawilżeniu dróg oddechowych i złagodzić kaszel. Można dodać do wody olejki eteryczne o działaniu łagodzącym, takie jak olejek eukaliptusowy lub olejek miętowy;
4. Mieszanki ziołowe: Niektóre ziołowe mieszanki, takie jak herbatki ziołowe z dziurawcem czy szałwią, posiadają właściwości łagodzące i mogą pomóc w łagodzeniu kaszlu suchego. Należy jednak skonsultować się z zielarzem lub farmaceutą, aby wybrać odpowiednią mieszankę.

Warto pamiętać, że niefarmakologiczne metody mogą przynieść ulgę w przypadku łagodnego kaszlu suchego. W przypadku trwającego, uporczywego lub nasilającego się kaszlu zawsze warto skonsultować się z lekarzem.