Ziołowe leki na zapalenie zatok
W początkowej fazie leczenia zapalenia zatok stosujemy leki przeciwbólowe i przeciwzapalne, które mają za zadanie uporać się z bólem głowy i gorączką. W celu udrożnienia nosa możemy stosować krople, lub spraye na bazie ksylo- lub oksymetazoliny, a także pseudoefedrynę. Pozostaje problem gromadzącej się w zatokach wydzieliny, która jest niezwykle korzystnym dla rozwoju drobnoustrojów środowiskiem. Aby ją usunąć, stosujemy leki sekretolityczne. W leczeniu objawowym dobrze sprawdzają się również leki pochodzenia roślinnego [1,2].
Cyclamen europaeum — Fiołek alpejski
Wyciąg tej rośliny jest bogaty w saponiny, które oddziałują na błonę śluzową nosa. Działają jako związki powierzchniowo czynne, redukując miejscowo napięcie powierzchniowe, dzięki czmeu usuwanie wydzieliny jest łatwiejsze. Jednocześnie stymulują nerw trójdzielny do wytwarzania nowego śluzu. W ten sposób przyspieszają znacznie drenaż zatok i nosa. Wyciąg z fiołka alpejskiego znajdziemy w preparacie donosowym Nasodren. Surowiec ten jest uważany za bezpieczny. Jednak tak jak w przypadku każdego leku roślinnego możemy spotkać się z reakcją alergiczną. Oprócz tego najczęściej spotykanym działaniem niepożądanym jest pieczenie w nosie utrzymujące się maksymalnie do 20 minut po aplikacji preparatu [2,3].
Eucalyptus globulus — Eukaliptus gałkowy lub Eucalyptus radiata — Eukaliptus promienisty
W leczeniu zapalenia zatok wykorzystujemy cyneol, czyli główny związek czynny olejku eukaliptusowego. Ma działanie wykrztuśne. Oczyszcza zatoki z zalegającej wydzieliny. Dodatkowo działa przeciwzapalnie i antyseptycznie na układ oddechowy. Można olejek eteryczny rozpuścić w wodzie i wykonać inhalację parową. Cyneol znajdziemy także pod nazwą Soledum w postaci kapsułek do połykania [2,4,5].
Bromelaina
Bromelaina to enzym proteolityczny występujący w ananasie. Wykazuje działanie przeciwzapalne poprzez inhibicję bradykininy. Produkty zawierające bromelainę stosujemy pomocniczo w zapaleniu zatok. W aptece znajdziemy ją w preparacie Bromelan. Nie powinno się podawać preparatów z bromelainą kobietom w ciąży oraz karmiącym [2].
Sekretolityczne substancje pochodzenia roślinnego stosowane w zapaleniu zatok
Głównym problemem występującym w przypadku zapaleniu zatok jest zalegająca wydzielina w obrębie jamy zatok i nosa. W związku z tym stosujemy preparaty sekretolityczne, czyli takie, które rozrzedzają i pomagają usunąć wydzielinę. W przypadku roślin działanie takie mają między innymi flawonoidy zawarte w roślinach: Gentiana lutea — Goryczka żółta, Primula officinalis — Pierwiosnek lekarski, Rumex spp. — Szczaw, Sambucus nigra — Bez czarny, Verbena officinalis — Werbena pospolita. Dodatkowo rośliny te wykazują działanie przeciwzapalne, przeciwbakteryjne i przeciwwirusowe. Stosowanie preparatów zawierających taki skład pozwala szybciej uporać się z zapaleniem zatok. Działania niepożądane, jakie można zaobserwować to zaburzenia żołądkowo-jelitowe, takie jak nudności i biegunka oraz reakcje alergiczne: wysypka i pokrzywka. Lek jest przeciwwskazany u osób z chorobą wrzodową żołądka lub innymi chorobami przewodu pokarmowego [2,5,6].
Pelargonium sidoides — Pelargonia afrykańska
Pelargonia jest rośliną tradycyjnie stosowaną wspomagająco w leczeniu chorób dróg oddechowych. W XIX wieku była stosowana w leczeniu gruźlicy. Jako surowiec leczniczy wykorzystywany jest korzeń bogaty w taniny, kumaryny, garbniki i flawonoidy. Roślina posiada działanie bakterio- i wirusobójcze. Dodatkowo poprzez wzmaganie produkcji interleukin powoduje stymulację układu odpornościowego. Lek ma zastosowanie jako wspomaganie leczenia zapalenia zatok [2,7,8].
Leki pochodzenia roślinnego odgrywają dużą rolę w leczeniu chorób układu oddechowego. W przypadku leczenia zapalenia zatok mogą złagodzić objawy i skrócić przebieg choroby. Stosowanie leków roślinnych może pozwolić nam uniknąć stosowania antybiotyków, co jest niezmiernie istotne ze względu na powstawanie oporności przez bakterie na dostępne obecnie antybiotyki. Musimy jednak pamiętać, że każdą decyzję o leczeniu powinien podjąć lekarz, ponieważ źle leczone zapalenie zatok może spowodować groźne dla zdrowia powikłania (czytaj także: Jak leczyć zapalenie zatok przynosowych?)