Co to jest kolonoskopia?

Kolonoskopia polega na wprowadzeniu specjalnej rurki przez odbyt pacjenta, aby zobrazować wnętrze jelita grubego. Dzięki specjalnej budowie kolonoskopu możliwe jest również natychmiastowe wycięcie małych zmian (polipów) i przekazanie ich do biopsji w celu oceny zmiany. Kolonoskopia to jedno z badań, które pozwala ochronić nas przed rozwojem raka jelita grubego. Pacjenci powinni je prewencyjnie wykonywać już od 45. roku życia, a jeśli są z grupy ryzyka (np. nowotwory jelita grubego w bliskiej rodzinie), to już wcześniej. Aby dobrze przygotować się do badania, należy przyjąć odpowiednie leki na przeczyszczenie przed kolonoskopią [1].

Jakie leki na przeczyszczenie stosować przed kolonoskopią?

Najlepszymi preparatami do kolonoskopii są leki osmotycznie czynne. Środki przeczyszczające przed kolonoskopią, którą są najczęściej polecane to głównie makrogole.

Makrogole to leki na przeczyszczenie przed kolonoskopią inaczej określane jako PEG (glikol polietylenowy). Są to związki, które łączą się z wodą i tym samym zwiększają swoją objętość. W efekcie dochodzi do zwiększenia objętości płynów jelitowych. Organizm nie jest w stanie zaabsorbować takich ilości wody i to właśnie dzięki temu otrzymujemy efekt przeczyszczający [2].

Leki z makrogolami zawierają także siarczan sodu, który wykazuje podobny efekt przeczyszczający.

Środki przeczyszczające przed kolonoskopią na bazie makrogoli zostały zebrane w Tabeli 1.

Tabela 1. Środki przeczyszczające przed kolonoskopią z makrogolami.

Jak stosować Fortrans?

Fortrans to lek na przeczyszczenie przed kolonoskopią, który zawiera 4 saszetki. W 1 saszetce znajduje się 64 g makrogolu 4000, a reszta to elektrolity. Fortrans i inne makrogole wywołują biegunkę, która w tym przypadku jest pożądana. Biegunka najczęściej kojarzy nam się z odwodnieniem i zaburzeniami elektrolitowymi. W tym przypadku nie powinno do tego dojść, gdyż powstały roztwór jest izotoniczny, czyli nie dochodzi do wymiany elektrolitów pomiędzy osoczem a jelitami [2].

Fortrans przygotowuje się w taki sposób, że 1 saszetkę rozpuszcza się w 1 litrze wody. Dawkowanie to 1 saszetka na 15 do 20 kg masy ciała, więc dorosły człowiek potrzebuje wypić od 3 do 4 saszetek przed badaniem [2].

Istnieją różne schematy zażywania Fortransu, jednak zaleca się, aby ostatnią porcję płynu wypić minimum 4 godziny przed planowanym zabiegiem. Jeśli badanie planowane jest w godzinach przedpołudniowym to zaleca się pić Fortrans już w godzinach popołudniowych dnia poprzedniego.

Przy badaniu w godzinach popołudniowych połowę porcji, czyli 2 litry zaleca się wypić po południu dnia poprzedniego, a kolejne 2 litry rano w dniu badania.

Fortrans najlepiej pić w ilości 250 ml przygotowanego roztworu (szklanka) co około 15 minut [2].

Inne preparaty do kolonoskopii – Moviprep

Moviprep to preparat do kolonoskopii na bazie makrogoli. Cykl przygotowania polega na przygotowaniu 2 litrów roztworu. 1 litr powstaje poprzez zmieszanie w wodzie saszetki A z saszetką B [3].

Moviprep można stosować w dwóch schematach:

• Schemat jednodawkowy, w którym przyjmuje się 2 litry roztworu wieczorem przed badaniem lub wcześnie rano w dniu badania (zachowując minimalny odstęp przed badaniem).
• Schemat dwudawkowy, w którym 1 litr przyjmuje się wieczorem przed badaniem, a kolejny litr wcześnie rano w dniu badania [3].

Leki przeczyszczające przed kolonoskopią bez recepty

Czy istnieją skuteczne leki przeczyszczające przed kolonoskopią bez recepty. Makrogole możemy kupić też bez recepty i będą to preparaty takie jak:

• Forlax.
• Dulcosoft.
• Dicopeg.
• MacroBalans.
• AuroGo.
• Duphagol.
• XennaBalance.

Wymienione wyżej leki OTC i wyroby medyczne nie są przeznaczone do przygotowania do kolonoskopii, a jedynie do leczenia zaparć. Z tego względu nie powinno się ich stosować przed badaniem.

Przygotowanie do kolonoskopii i CitraFleet

CitraFleet to lek na przeczyszczenie przed kolonoskopią, który zawiera połączenia pikosiarczanu sodu z cytrynianem magnezu. Pikosiarczan sodu hamuje wchłanianie wody i elektrolitów w jelicie oraz zwiększa ich wydalanie. W efekcie dochodzi do wywołania silnego efektu przeczyszczającego [4].

Pełny schemat oczyszczania jelita polega na przyjęciu 2 saszetek leku. Podobnie jak poprzednio można to podzielić na 2 schematy. Różnica jest taka, że CitraFleet to preparat małoobjętościowy. Saszetkę rozpuszcza się w 150 ml wody i po kilku minutach mieszania – wypija się. Natomiast po wypiciu 1 saszetki należy przyjąć jeszcze 2 litry czystej wody (około 400 ml na godzinę). Odstęp pomiędzy przyjęciem saszetek to 5 godzin [4].

CitraFleet czy Fortrans?

Z pewnością pojawia się pytanie: “Który środek przeczyszczający przed kolonoskopią wybrać? CitraFleet czy Fortrans?”.

Porównano efektywność obu środków w metaanalizach. Wynika z nich, że obie grupy preparatów dobrze oczyszczają jelita. Niektóre badania wskazują, że CitraFleet bywa lepiej tolerowany przez pacjentów ze względu na rzadsze występowanie nudności i wzdęć [5].

Natomiast z racji tego, że CitraFleet tworzy roztwór hiperosmolarny i zawiera cytrynian magnezu, to nie jest polecany osobom z wrzodami układu pokarmowego, ciężką niewydolnością nerek, rabdomiolizą lub zastoinową chorobą serca [5].

Pamiętaj także o diecie!

Leki są najważniejszym aspektem przygotowania do kolonoskopii, jednak bez prawidłowej diety przed badaniem, nie przyniosą one pożądanych efektów. Więcej o kolonoskopii dowiesz się z naszego artykułu.