Jakie są przyczyny powiększonych migdałków?

Ostre zapalenie gardła i migdałków podniebiennych to często występująca choroba infekcyjna. Powiększone migdałki mogą być spowodowane przez infekcje górnych dróg oddechowych, takie jak zakażenie bakteryjne lub wirusowe. Inne przyczyny mogą obejmować alergiczny nieżyt nosa, refluks żołądkowo-przełykowy oraz narażenie na dym tytoniowy.

Jednak główną przyczyną pozostają zakażenia wirusowe i bakteryjne, przy czym u dzieci częściej występują zakażenia bakteryjne, u dorosłych wirusowe. U dzieci wysoki jest wskaźnik nosicielstwa Streptococcus pyogenes — paciorkowca Beta hemolizującego klasy A. Choroba przenosi się drogą kropelkową, a także przez kontakt bezpośredni.

Kiedy pojawiają się pierwsze objawy choroby?

W zapaleniu wirusowym okres wylęgania trwa od 1 do 6 dni. Okres zakaźności jest długi, ponieważ trwa od 1 do 2 dni przed wystąpieniem objawów do trzech tygodni.

Zakażenie bakteryjne daje pierwsze objawy od 12 godzin do czterech dni, a okres zakaźności trwa od 24 godzin od rozpoczęcia skutecznej antybiotykoterapii do 7 dni po ustąpieniu objawów, gdy nie stosowano antybiotyku.

Jakie są objawy zapalenia migdałków?

Bardzo silny, nagły ból gardła i bolesność przy połykaniu, wymioty (szczególnie u dzieci), gorączka, ból głowy i ból brzucha. Obecny może być wysięk na migdałkach i ich znaczne powiększenie.

Czym leczyć zapalenie migdałków podniebiennych? Leki na recepte

Antybiotyki na bakteryjne zapalenie migdałków

Jeśli przyczyną jest zakażenie bakteryjne, konieczna jest antybiotykoterapia. Preferowanym wyborem lekarzy jest penicylina fenoksymetylowa i penicylina benzatynowa. U pacjentów z nadwrażliwością na penicyliny lekarz może wypisać klindamycynę.

Leczeniem alternatywnym jest zastosowanie cefalosporyny I generacji albo antybiotyku makrolidowego (erytromycyny, klarytromycyny lub azytromycyny).

Antybiotyki powinny być stosowane przez odpowiednio długi czas, nie należy wcześniej przerywać kuracji. Grozi to uodpornieniem bakterii na konkretne antybiotyki i przedłuża czas trwania choroby, powodować może też powikłania.

Zapalenie migdałków – leki bez recepty. Co kupisz w aptece?

W przypadku zakażenia wirusowego stosuje się środki działające objawowo. Potrzebne mogą okazać się leki działające ogólnie w przypadku silnego bólu i gorączki. Zarówno u dzieci, jak i u dorosłych można stosować paracetamol i ibuprofen, które łagodzą ból i gorączkę. Ibuprofen wykazuje również działanie przeciwzapalne, zmniejsza obrzęk i zaczerwienienie gardła.

Środki działające miejscowo

W tej grupie wyróżniamy środki, które działają odkażająco, przeciwwirusowo, przeciwbakteryjnie, znieczulająco i przeciwzapalnie.

W aptece dostępnych jest wiele postaci leku, które można dobrać do indywidualnych predyspozycji pacjenta. Środki odkażające i znieczulające występują zarówno w postaci aerozoli, jak i tabletek do ssania. Dla dzieci można dobrać preparaty w formie syropów czy sprayu do gardła.

Środki znieczulające i przeciwzapalne

Lidokaina

Lidokaina jest substancją stosowaną w miejscowym łagodzeniu bólu i stanów zapalnych gardła i migdałków. Działa przeciwobrzękowo i to działanie jest wykorzystywane w leczeniu schorzeń gardła i jamy ustnej. Wzmacnia i przedłuża ona działanie leków działających przeciwbólowo czy odkażająco. Może nasilać działanie leków zwiotczających mięśnie poprzecznie prążkowane.

Przejściowo może zmniejszyć wrażliwość na wysoką temperaturę napojów czy posiłków, prowadząc do poparzenia jamy ustnej i przełyku.

Preparaty:

Orofar max tabletki do ssania – zarejestrowane od 6 roku życia, zawierają lidokainę i chlorek cetylopirydyniowy.

Gardimax medica spray zawiera diglukonian chlorhexydyny i lidokainę

Benzydamina

Substancja należy do grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych, działa zatem przeciwbólowo i przeciwzapalnie, a także odkażająco i znieczulająco. Stosowana może być w zapaleniu gardła i migdałków, jamy ustnej, a także po zabiegach laryngologicznych i po intubacji.

Preparaty: Tantum verde pastylki do ssania i aerozol, Hascosept aerozol, Uniben aerozol, Inaldin gardło aerozol.

Leki te zawierają 1,5 mg benzydaminy w 1 ml produktu.

Zarówno benzydamina, jak i lidokaina nie powinny być stosowane dłużej niż pięć dni, bez konsultacji z lekarzem. Po zażyciu leku należy powstrzymać się, choć godzinę od picia napojów i jedzenia, utrudni to bowiem działanie leku. U dzieci poniżej 6 roku życia leki te powinny być stosowane pod kontrolą lekarza.

Chlorheksydyna

Substancja o działaniu przeciwbakteryjnym zmniejsza ilość mikroorganizmów na błonie śluzowej gardła i migdałków oraz w jamie ustnej.

Co ważne lek ten nie wyjaławia całkowicie błony śluzowej gardła. Nie zaleca się stosować bardzo często preparatu (tabletki do ssania czy aerozol) oraz długiego (powyżej 5 dni) podawania leku bez konsultacji z lekarzem.

Preparaty:

Gardimax medica tabletki do ssania, aerozol na gardło

Chlorek cetylopirydyniowy

Jest substancją działającą przeciwbakteryjnie, przeciwwirusowo i przeciwgrzybiczo. Należy do grupy czwartorzędowych związków amoniowych. Zwiększa przepuszczalność jonów potasowych przez błony komórkowe, prowadząc do zniszczenia komórek drobnoustrojowych. Mleko osłabia działanie chlorku. Leków zawierających ten związek nie można stosować na uszkodzoną skórę i błony śluzowe. Może dojść do podrażnienia i utrudnić gojenie ran.

Flurbiprofen

Należy do grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych. Hamuje syntezę prozapalnych cytokin, które odpowiadają za stan zapalny i ból gardła. Najczęściej stosuje się go co 3-6 godzin, ale nie dłużej niż 4-5 dni. Posiada właściwości łagodzenia podrażnień błony śluzowej jamy ustnej i gardła.

Stosowany długotrwale może powodować podrażnienie i powstawanie owrzodzeń. Należy stosować go ostrożnie u pacjentów stosujących inne leki z grupy NLPZ, żeby nie doszło do potęgowania działań niepożądanych substancji czynnej.

Preparaty:

Inovox Ultra i Strepsils Intense tabletki do ssania

Salicylan choliny

Lek należy również do grupy NLPZ. Substancja działa przeciwzapalnie i słabo przeciwbólowo. Oprócz działania zmniejszajacego stan zapalny i jego objawy (obrzęk i zaczerwienienie) jest stosowana także w preparatach stomatologicznych do leczenia nadżerek i zmian owrzodzeniowych błony śluzowej jamy ustnej.

Preparaty:

Cholinex tabletki do ssania, Sachol żel stomatologiczny

Srebro koloidalne

Jest częstym składnikiem preparatów na zapalenie gardła i migdałków. Działa wirusobójczo, przeciwbakteryjnie, odkażająco.

Często występuje w formie aerozoli do gardła i tabletek do ssania łącznie z porostem islandzkim i prawoślazem. Obok tych związków pełni rolę wzmacniającą działanie i zmniejsza liczbę drobnoustrojów.

Preparaty:

Argentin T spray do gardła, Argentussin tabletki do ssania

Porost islandzki

Pozyskiwany z porostów, wykazuje działanie bakteriostatyczne, osłaniające, powlekające, regenerujące, antyoksydacyjne i przeciwzapalne.

Częsty składnik wielu postaci leku do leczenia stanów zapalnych gardła, migdałków i jamy ustnej. Jest bardzo dobrze tolerowany.

Często stosuje się go jako środek nawilżający przy wysuszeniu i podrażnieniu błony śluzowej gardła po stosowaniu leków (lidokainy, chlorku cetylopirydyniowego, flurbiprofenu).

Preparaty:

Mucoangin tabletki do ssania

Isla Cassis

Leki zawierające zioła

Wiele preparatów handlowych stosowanych na powiększone migdałki i ból gardła zawiera ekstrakty ziołowe: tymianek, szałwię, dziewannę, podbiał, prawoślaz, macierzankę, oregano (olejek z oregano).

Mają one słabe działanie odkażające i przeciwzapalne. Występują w tabletkach do ssania (Amolowe tabletki, Strepsils Herbal, Tymianek i Podbiał), ale także w formie aerozolu do gardła (Tymsal).

Warto również wspomnieć o preparacie homeopatycznym, dostępnym na polskim  rynku Lymphomyosot (tabletki i krople), dostępnym z przepisu lekarza. Stosuje się go w celu usunięcia toksyn i patogenów z układu limfatycznego. Wspiera mechanizmy obronne organizmu, zwiększając jego odporność. Polecany w stanach objawiających się powiększeniem migdałków i węzłów chłonnych.

Zapalenie migdałków – domowe sposoby. Czym się wspomagać?

Oto niektóre niefarmakologiczne metody leczenia zapalenia migdałków:

1. Gorące napoje: Picie ciepłych płynów, takich jak herbata z miodem i cytryną lub ciepły napój z imbirem, może pomóc w łagodzeniu bólu gardła i zmniejszeniu stanu zapalnego.
2. Stosowanie okładów: Stosowanie ciepłych lub zimnych okładów na okolicę gardła może przynieść ulgę i zmniejszyć obrzęk migdałków. Można zastosować np. ciepłe kompresy lub lodowe opakowania owinięte w ręcznik.
3. Płukanie gardła solą fizjologiczną: Płukanie gardła solą fizjologiczną może pomóc w usunięciu bakterii i zapalenia oraz w łagodzeniu dolegliwości gardła.
4. Nawilżanie powietrza: Utrzymanie odpowiedniego poziomu wilgoci w pomieszczeniu może zapobiec podrażnieniom gardła. Można skorzystać z nawilżacza powietrza lub umieścić miskę wodną w pobliżu grzejnika.
5. Unikanie czynników drażniących: Staraj się unikać substancji drażniących gardło, takich jak dym papierosowy czy zanieczyszczone powietrze.

Jakie mogą być powikłania nieleczonego zapalenia migdałków?

Nieleczone zapalenie migdałków może prowadzić do różnych powikłań. Wśród nich wymienić można m.in. zapalenie ucha środkowego, ropne zapalenie węzłów chłonnych szyjnych czy nawracające zapalenia gardła. Zdarza się, że powikłania zapalnego stanu migdałków prowadzą do powstawania chorób autoimmunologicznych serca i nerek czy też zapalenia płuc

Jak uniknąć zapalenia migdałków? Poznaj 6 wskazówek

Oto kilka zasad profilaktycznych, które mogą pomóc w uniknięciu zapalenia migdałków:

1. Higiena jamy ustnej: Regularne szczotkowanie zębów co najmniej dwa razy dziennie oraz używanie nici dentystycznej pomaga w usuwaniu bakterii z jamy ustnej, które mogą przyczynić się do infekcji migdałków.
2. Unikanie zakaźnych chorób górnych dróg oddechowych: Staraj się unikać osób z infekcjami górnych dróg oddechowych, takimi jak przeziębienie, grypa czy angina. Unikaj także dzielenia sztućców, butelki lub innych przedmiotów ze zakażoną osobą, którymi można przenosić bakterie lub wirusy.
3. Wzmocnienie układu odpornościowego: Zadbaj o zdrowy styl życia, który obejmuje odpowiednią dietę bogatą w świeże owoce, warzywa, pełnoziarniste produkty zbożowe oraz regularną aktywność fizyczną. Unikaj stresu i staraj się wystarczająco spać, aby wzmocnić system odpornościowy.
4. Unikanie palenia tytoniu: Palenie tytoniu osłabia układ odpornościowy i sprawia, że osoba jest bardziej podatna na infekcje górnych dróg oddechowych, w tym zapalenie migdałków. Ważne jest unikanie palenia tytoniu oraz narażenia na dym tytoniowy.
5. Unikanie nadmiernego wysiłku głosowego: Nadmierne wysiłki głosowe, takie jak krzyk, śpiewanie lub długotrwałe rozmowy, mogą podrażniać migdałki i predysponować do infekcji. Staraj się chronić swoje gardło, unikaj ekstremalnych wysiłków głosowych i nawilżaj gardło, pijąc odpowiednią ilość wody.
6. Chronienie się przed alergenami: Osoby uczulone powinny unikać kontaktu z alergenami, które mogą prowokować reakcję alergiczną i wpływać na zwiększenie podatności na infekcje migdałków.

Podsumowanie

Zapalenie gardła i migdałków daje nieprzyjemne objawy w postaci obrzęku, zaczerwienienia i bólu. Miejscowe środki na powiększone migdałki działają odkażająco i przeciwzapalnie. Niektóre z nich zwalczają bakterie, wirusy i grzyby.

Należy pamiętać jednak, żeby nie stosować ich bardzo często i przez długi okres czasu. Występuje wówczas ryzyko wchłonięcia leku do krążenia ogólnego  i związane z tym reakcje niepożądane.

Mogą wystąpić również reakcje nadwrażliwości i podrażnienia. Jeśli wystąpią takie działania, należy odstawić stosowany środek i w razie silnych objawów skorzystać z konsultacji lekarskiej.

Warto pamiętać, że dostępnych jest wiele różnych form leków, zależnie od predyspozycji pacjenta, jego wieku i ewentualnych przeciwwskazań, można w sposób prosty dokonać odpowiedniego wyboru.