Co to jest kaszel?
Kaszel to mimowolny odruch lub świadome działanie wydechowe, którego celem jest usunięcie z dróg oddechowych zalegającej wydzieliny lub ciała obcego. Jest to jeden z podstawowych fizjologicznych mechanizmów obronnych, oczyszczający drogi oddechowe. Powstaje na drodze drażnienia receptorów zlokalizowanych m.in. w gardle, krtani i oskrzelach. W zależności od źródła i nasilenia kaszlu, stosuje się różne leki na suchy kaszel [1].
Ze względu na charakter, kaszel można podzielić na suchy i mokry. Jak je odróżnić?
- suchy — jego przyczyną mogą być infekcje wirusowe, przyjmowanie niektórych leków (głównie inhibitorów konwertazy angiotensyny stosowanych w leczeniu nadciśnienia tętniczego), astma, niewydolność serca, czy choroby śródmiąższowe płuc;
- mokry — występuje często w przebiegu POChP i mukowiscydozy [2].
Czym charakteryzuje się suchy kaszel?
Kaszel suchy cechuje się brakiem zalegającej i odkrztuszanej wydzieliny. Pacjentom często towarzyszy uczucie łaskotania i drapania w okolicach tchawicy. Często rozpoczyna się od chrząkania i pokasływania, które niwelują odczuwany dyskomfort w gardle. Ma on charakter napadowy, niezależnie od pory dnia. Zazwyczaj kaszel suchy występuje w pierwszych dniach trwania infekcji — po kilku dniach najczęściej przechodzi w kaszel mokry [2,3].
Jak działają leki hamujące uporczywy suchy kaszel?
Substancje o działaniu przeciwkaszlowym można podzielić na dwie grupy:
- hamujące czynność ośrodka oddechowego (tzw. leki działające ośrodkowo);
- działające obwodowo, poprzez hamowanie impulsów w zakończeniach nerwowych dróg oddechowych [4,5].
Leki na męczący suchy kaszel działające ośrodkowo
Wśród leków hamujących czynność ośrodka oddechowego należy wyróżnić trzy związki: kodeinę, dekstrometorfan oraz butamirat.
Kodeina wykazuje działanie przeciwkaszlowe, uspokajające, a co ciekawe — również przeciwbólowe, gdyż w wyniku różnych przemian w organizmie może być przekształcona do morfiny. Jej wskazaniem do stosowania jest leczenie kaszlu nieproduktywnego, czyli bez odkrztuszanej wydzieliny. Kodeina nie może być stosowana przez dzieci poniżej 12. roku życia, kobiety ciężarne i karmiące [4,6].
Dekstrometorfan, choć budową jest zbliżony do kodeiny, nie posiada komponenty przeciwbólowej. Działa przede wszystkim przeciwkaszlowo oraz słabo uspokajająco. Lek ten można stosować u dorosłych i dzieci już od 7. roku życia [4,7].
Butamirat to nieopioidowy lek przeciwkaszlowy. Poza działaniem hamującym odruch kaszlu związek ten w nieznacznym stopniu rozkurcza także mięśnie oskrzeli. Przeznaczony jest dla pacjentów już od 2. roku życia [4,8].
Leki na uporczywy suchy kaszel działające obwodowo
Głównym przedstawicielem tej grupy jest lewodropropizyna. Związek ten znosi skurcz oskrzeli, a jego wskazaniem do stosowania jest leczenie nieproduktywnego kaszlu. Dawka leku uzależniona jest od masy ciała pacjenta [4,9].
Syropy z lewodropropizyną mogą być stosowane u pacjentów z kaszlem suchym na noc. Podanie syropów na suchy kaszel przed pójściem spać zmniejsza problemy z zasypianiem oraz nocne wybudzanie spowodowane napadami kaszlu.
Co jeszcze na suchy kaszel?
W leczeniu suchego kaszlu można także posiłkować się lekami pochodzenia naturalnego. Na uwagę zasługują zwłaszcza trzy następujące surowce roślinne:
- korzeń prawoślazu (Althaeae radix) — ze względu na dużą zawartość śluzu, działa on osłaniająco i powlekająco na błony śluzowe w jamie ustnej i gardle;
- liść babki lancetowatej (Plantaginis Lanceolatae folium) — związki czynne zawarte w tym surowcu również wykazują działanie osłaniające, ale także przeciwzapalne, przeciwbakteryjne i ściągające. Surowiec ten jest zalecany w nieżytach błony śluzowej jamy ustnej i gardła i w kaszlu;
- kwiat dziewanny (Verbasci flos) — śluzy zawarte w tym surowcu wykazują działanie osłaniające i powlekające, dzięki czemu mogą łagodzić uczucie drapania i łaskotania, często występujące w przebiegu suchego kaszlu [4].
Powyższe surowce występują w formie sypkich ziół lub gotowych syropów.
Powyższe leki mają udowodnione działanie przeciwkaszlowe i ich stosowanie przynosi zazwyczaj oczekiwane rezultaty zdrowotne. Niemniej, jeśli kaszel utrzymuje się dłużej niż 8 tygodni, należy zwrócić się do lekarza w celu szerszej diagnostyki. Kaszel suchy może być bowiem objawem wielu chorób albo działaniem niepożądanym niektórych leków.
Jakie leki na suchy kaszel można kupić w aptece?
Solvetusan, syrop, lek
Levopront, syrop, lek
Sinecod, syrop, lek
PlantagoPharm, syrop, lek
Tussi Drill, syrop, lek
Supremin, syrop, lek
Unituss Junior, syrop, lek
Thiocodin, tabletki, lek
Solvetusan, tabletki, lek
Skład
- 1 tabletka zawiera 60 mg lewodropropizyny.
Stosowanie
- Dorośli i dzieci o masie ciała powyżej 30 kg powinni stosować 1 tabletkę do 3 razy na dobę w odstępach co najmniej 6 godzin.
Wskazania
- tabletki stosuje się w objawowym leczeniu nieproduktywnego kaszlu.
O produkcie
- zawiera substancję czynną o potwierdzonej skuteczności terapeutycznej;
- zarejestrowany jako lek, co gwarantuje jakość produktu;
- maksymalny czas trwania leczenia nie powinien przekraczać 7 dni;
- nie stosować w ciąży i w trakcie karmienia piersią;
- tabletka zawiera mniej niż 1 mmol (23 mg) sodu na tabletkę, to znaczy lek uznaje się za „wolny od sodu”;
- należy zachować ostrożność podczas prowadzenia pojazdów mechanicznych, w trakcie kuracji lekiem Solvetusan.
Contril, syrop, lek
Skład
- 10 ml syropu zawiera 60 mg lewodropropizyny.
Stosowanie
- Dzieci powyżej 2 lat: 10-20 kg – 3 ml syropu 3 razy na dobę; 20-30 kg – 5 ml syropu 3 razy na dobę. Dorośli powinni stosować 10 ml syropu do 3 razy na dobę.
Wskazania
- syrop stosuje się w leczeniu objawowym nieproduktywnego kaszlu.
O produkcie
- zawiera substancję czynną o potwierdzonej skuteczności terapeutycznej;
- zarejestrowany jako lek, co gwarantuje jakość produktu;
- maksymalny czas trwania leczenia nie powinien przekraczać 7 dni;
- nie stosować w ciąży i w trakcie karmienia piersią;
- Contril zawiera 4 g sacharozy w 10 ml syropu. Należy to wziąć pod uwagę u pacjentów z cukrzycą;
- ze względu na obecność parahydroksybenzoesanów, syrop może powodować reakcje alergiczne;
- po syropie może wystąpić nadmierna senność. Nie wolno wóczas prowadzić pojazdów mechanicznych.
Kiedy zgłosić się do lekarza z suchym kaszlem?
Kiedy masz suchy kaszel, powinieneś zgłosić się do lekarza w następujących przypadkach:
- Jeśli suchy kaszel nie ustępuje po kilku tygodniach.
- Jeśli suchy kaszel jest towarzyszoną przez inne objawy, takie jak:
- Odkrztuszanie gęstego, zielono-żółtego plwociny.
- Świszczący oddech.
- Gorączka.
- Trudności w oddychaniu.
- Omdlenia.
- Opuchlizna kostek lub utrata masy ciała.
W tych sytuacjach ważne jest, aby skonsultować się z lekarzem, ponieważ mogą wskazywać na poważniejsze problemy zdrowotne.
Jakie są domowe sposoby na suchy kaszel i drapanie w gardle?
Niefarmakologiczne metody mogą pomóc w łagodzeniu suchego kaszlu. Oto niektóre z tych metod:
- Nawilżanie powietrza: Utrzymanie odpowiedniego poziomu wilgotności w pomieszczeniu, w którym przebywasz może pomóc w złagodzeniu suchego kaszlu. Można to osiągnąć poprzez stosowanie nawilżaczy powietrza, które dostępne są w sprzedaży.
- Inhalacje pary: Inhalacja pary może pomóc w złagodzeniu suchego kaszlu, poprzez nawilżenie gardła. Można to osiągnąć poprzez wdychanie pary z gorącej wody, do której można dodać sól lub olejki eteryczne.
- Pij dużo wody: Picie dużej ilości wody wpływa na nawilżenie gardła i łagodzi suchość, która często towarzyszy suchemu kaszlowi. Dobrze jest pić co najmniej 8 szklanek wody dziennie.
- Unikaj palenia papierosów: Jeśli palisz, to ważne, żebyś zrobił wszystko, co możliwe, aby przestać. Palenie papierosów podrażnia gardło i pogarsza kaszel.
- Unikaj substancji drażniących: Unikaj wdychania dymu, pyłu lub innych substancji, które mogą podrażnić Twoje płuca i oskrzela.
Omawiane substancje
Omawiane schorzenia
Więcej poradników
