Dla ochrony przed infekcją w śluzie pochwy znajdują się bakterie kwasu mlekowego. Jednak mimo ich obecności może dojść do zakażenia. W zależności od rodzaju infekcji zmienia się konsystencja, kolor, zapach oraz ilość wydzieliny. Błona śluzowa pochwy może też reagować upławami na ciała obce np. krążki lub spirale dopochwowe. Dodatkowo spowodowane chorobami nowotworowymi pochwy i macicy przerosty błony śluzowej macicy mogą stanowić kolejną przyczynę upławów. Niezależnie od wyglądu wydzieliny pochwowej pacjentka w każdorazowym przypadku powinna zgłosić się do położnej lub ginekologa w celu ustalenia przyczyny upławów i leczenia.

Upławy – co to? Jak wyglądają?

Upławy to nieprawidłowa wydzielina z pochwy, która może świadczyć o infekcji bakteryjnej lub grzybiczej pochwy. Mogą występować różne rodzaje upławów, różniące się kolorami i konsystencją. Mogą być bezwonne lub mieć rybi zapach, a także mogą być obfite, skąpe, ropne, wodniste, serowate, pieniste lub podbarwione krwią.

Warto zauważyć, że wydzielina pochwy może się różnić od kobiety do kobiety i może również zmieniać się w trakcie cyklu miesiączkowego. Jeśli wydzielina pochwy wykazuje znaczące zmiany, na przykład w zapachu, kolorze lub konsystencji, warto skonsultować się z lekarzem, aby wykluczyć jakiekolwiek infekcje lub inne schorzenia.

Jak wygląda prawidłowa wydzielina z pochwy?

Fizjologiczna wydzielina zawiera śluz i mieszaninę komórek z dolnych dróg rodnych. Ma ona następujące cechy charakterystyczne:

• jest zwykle śluzowata i biała;
• jej ilość zmienia się w szerokich granicach; zwiększa się w trakcie owulacji, przed miesiączką, w obecności wkładki macicznej, podczas stosunku płciowego i w czasie ciąż.

Upławy – przyczyny. Jak wygląda śluz w przebiegu różnych chorób?

• Bakteryjna waginoza (bacterial vaginosis – BV) jest wielobakteryjną infekcją wywołaną początkowo przez beztlenowce (głównie Gardnerella vaginalis oraz bakterie rodzaju Mobiluncus) powstałą wskutek zmniejszenia liczby kolonii pałeczek kwasu mlekowego, co w konsekwencji prowadzi do zaburzenia naturalnego środowiska pochwy i podwyższenie pH. Towarzyszą temu zwiększone upławy pochwowe o rybiej woni.
• Rzęsistkowica to pierwotniak odpowiedzialny za tę chorobę (Trichomonas hominis) posiadający witki wywołuje 25% wszystkich zapaleń pochwy. Zazwyczaj infekcji towarzyszą obfite, zielonkawo-żółte, pieniące się upławy. Infekcja ta jest przenoszona drogą płciową.
• Grzybica wywoływana jest najczęściej przez konkretny grzyb należący do rodziny drożdżaków, a mianowicie Candida albicans w pochwie. Grzybica pochwy występuje najczęściej po leczeniu antybiotykami oraz u kobiet stosujących doustne środki antykoncepcyjne. Pacjentki mają zwykle gęste, grudkowate białe upławy. Upławy te nie mają przykrej woni ani nie są bezbarwne, chyba że jest to zakażenie mieszane.
• Śluzowo-ropne zapalenie kanału szyjki macicy najczęściej wywołane przez Chlamydia trachomatis, Neisseria gonorrhoeae, Streptoccus z grupy B i mykoplazmy.
• Infekcje wirusowe przenoszone drogą płciową: opryszczki (głównie HSV typu 2) oraz brodawczaka (typy 6 i 11 odpowiedzialne za powstawanie kłykcin kończystych oraz typy 16, 18, 31, 33, 35 biorące udział w karcinogenezie raka sromu i szyjki macicy.
• Reakcja na drażniące środki myjące, stosowanie detergentów, dezodorantów, środków do kąpieli i innych.
• Choroby współistniejące takie jak np. stan zapalny miednicy mniejszej, cukrzyca czy nowotwory.

Co robić, gdy wystąpią upławy?

Pierwszym krokiem postępowania jest  ustalenie przyczyny występowania upławów, położna lub lekarz przeprowadzają z pacjentką wywiad, w którym trzeba uwzględnić czas trwania objawów, ich nasilenie, charakter, związek z aktywnością seksualną, fakt czy po stosunku występują upławy o nieprzyjemnej woni, ogólny stan zdrowia, przyjmowane leki, stosowane metody antykoncepcyjne, uprzednie dolegliwości o podobnym charakterze i przebyte choroby przenoszone drogą płciową.

Następnie wykonuje się badanie na fotelu ginekologicznym poprzez wziernik dopochwowy. Na tej podstawie ocenia się barwę, zapach oraz konsystencję wydzieliny, a następnie dokonuje się wstępnego rozpoznania. Warto jednoczasowo pobrać wymazy z pochwy w kierunku bakterii tlenowych, beztlenowych oraz grzybów i drożdży. Wyniki posiewu uzyskiwane są w ciągu kilku dni i są podstawą do potwierdzenia rozpoznania i wdrożenia leczenia. Aby wykluczyć inne choroby, należy dodatkowo wykonać USG ginekologiczne (transwaginalne), aby ocenić narządy rodne w obrębie miednicy.

Jakie są leki na upławy bez recepty?

Nieprawidłowa wydzielina to symptom zakażenia i zazwyczaj wymaga zastosowania leczenia farmakologicznego, za pomocą leków (najczęściej) dopochwowych. Po zastosowaniu preparatów upławy zazwyczaj ustępują, choć niestety czasem dochodzi do nawrotu. W takim przypadku konieczna jest wizyta u lekarza i zaprzestania leczenia na własną rękę.  Po zakończonym leczeniu, zwłaszcza po leczeniu antybiotykiem należy pamiętać o odbudowie flory bakteryjnej pochwy. Zalecane jest stosowanie probiotyków dowolnie w postaci doustnej lub dopochwowej.

Iladian Direct Plus; tabletki dopochwowe

Skład

• kwas L-askorbinowy, inulina, witamina E, kwas hialuronowy; pozostałe składniki: laktoza, stearynian magnezu

Stosowanie

• tylko do stosowania dopochwowego. Przed aplikacją dokładnie umyć dłonie. Należy zasięgnąć porady lekarza, jeśli objawy nasilą się w trakcie stosowania Iladian Direct Plus lub będą się utrzymywać powyżej 7-10 dni. Stosowanie Iladianu Direct Plus leczniczo: 1 tabletkę dopochwową raz dziennie (na noc) przez 7 do 10 dni. Tabletkę należy umieścić głęboko w pochwie. Stosowanie Iladianu Direct Plus profilaktycznie: 1 tabletkę dopochwową dwa razy w tygodniu. Tabletkę należy umieścić głęboko w pochwie.

Wskazanie

• wyrób medyczny polecany jest do stosowania w infekcjach bakteryjnych, grzybiczych i mieszanych pochwy. Należy zastosować go jak najszybciej to możliwe po zaobserwowaniu objawów takich jak: upławy, pieczenie, swędzenie, zaczerwienienie, nieprzyjemny zapach z pochwy, świąd pochwy i sromu oraz dyskomfortu podczas stosunku ze względu na suchość pochwy.

O produkcie:

• Tabletki służą przywróceniu  utrzymaniu fizjologicznego pH pochwy, stwarza warunki hamujące rozwój bakterii odpowiedzialnych za wystąpienie bakteryjnego zapalenia pochwy oraz drożdżaków z rodzaju Candida.
• Dodatkowo zawarta w wyrobie inulina korzystnie wpływa na rozwój naturalnej flory bakteryjnej, która pełni rolę w zapobieganiu namnażaniu się bakterii wywołujących infekcje w układzie moczowo -płciowym.
• Działanie Iladian Direct Plus zostało uzupełnione obecnością kwasu hialuronowego i witaminy E, które nawilżają błonę śluzową pochwy, łagodząc świąd, suchość i uczucie napięcia oraz zmniejszając podatność na mikrourazy.
• Stosowanie w ciąży i podczas karmienia piersią: przed zastosowaniem skonsultować się z lekarzem.
• Iladian direct plus nie powinien być stosowany równolegle z innymi preparatami do stosowania dopochwowego;
• Przechowywać w oryginalnym opakowaniu, w temperaturze od 15°C do 25°C. Chronić od światła i wilgoci.

Gynoxin Optima 200 mg; kapsułki dopochwowe miękkie

Skład

• substancją czynną leku jest fentikonazol. 1 kapsułka dopochwowa, miękka zawiera 200 mg azotanu fentikonazolu. Pozostałe składniki (substancje pomocnicze) to: Triglicerydy nasyconych kwasów tłuszczowych o średniej długości łańcucha, Krzemionka koloidalna, Żelatyna, Glicerol, Tytanu dwutlenek (E 171), Etylu parahydroksybenzoesan (E 215), Propylu parahydroksybenzoesan sodowy (E 217).

Stosowanie

• zalecana dawka to jedna kapsułka dopochwowa miękka stosowana raz na dobę przez trzy kolejne dni. Kapsułkę należy włożyć głęboko do pochwy wieczorem przed snem.

Wskazanie

• lek stosuje się w drożdzycy błon śluzowych narządów płciowych, jak: grzybicze zapalenie pochwy, grzybicze zapalenie sromu, upławy. Wskazaniem do zastosowania kapsułek dopochwowych jest także leczenie mieszanych zakażeń pochwy. Tego typu infekcje intymne mogą objawiać się silnym świądem okolic intymnych czy bólem w czasie stosunku albo oddawania moczu.

O produkcie:

• Działa bezpośrednio na przyczynę infekcji.
• Stosowanie w ciąży i podczas karmienia piersią: lek powinien być stosowany w ciąży i podczas karmienia piersią pod nadzorem lekarza ginekologa.
• Podczas wprowadzania kapsułki do pochwy może wystąpić łagodne, przemijające uczucie pieczenia.
• W przypadku wystąpienia objawów nadwrażliwości lub oporności mikroorganizmów na leczenie należy lek odstawić i skontaktować się z lekarzem w celu dalszego leczenia.
• Gynoxin Optima może wchodzić w interakcje z substancjami plemnikobójczymi oraz lateksowymi środkami antykoncepcyjnymi.
• Lek należy przechowywać w miejscu niewidocznym i niedostępnym dla dzieci. Nie przechowywać w temperaturze powyżej 30ºC.

Lactovaginal; kapsułki dopochwowe

Skład

• substancją czynną są żywe pałeczki Lactobacillus rhamnosus 573. Substancje pomocnicze:  odtłuszczone mleko w proszku, sacharoza, sodu L-glutaminian, skrobia ziemniaczana, magnezu stearynian, mannitol oraz składniki kapsułki: żelatyna i tytanu dwutlenek.

Stosowanie

• zazwyczaj stosowana dawka Lactovaginal u kobiet i dziewcząt powyżej 16. roku życia to: od 1 do 2 kapsułek na dobę (dopochwowo, jedną rano, drugą na noc) przez 1 tydzień. Kapsułka powinna być umieszczona głęboko w pochwie z zachowaniem zasad higieny osobistej.

Wskazanie

• stany zapalne narządów rodnych, szczególnie po terapii lekami przeciwbakteryjnymi, przeciwrzęsistkowymi lub przeciwgrzybiczymi, upławy oraz stosowane jako profilaktyka.

O produkcie:

• Produkt rozkłada związki znajdującę się w pochwie przez bakterie Lactobacillus rhamnosus do kwasu mlekowego, doprowadzając do prawidłowego kwaśnego odczynu (pH 4,0-4,7).
• Prowadzi także do zmniejszenia liczby patogenów, przywrócenie naturalnej równowagi mikrobiologicznej w pochwie, a także normalizuje wydzielinę z pochwy.
• Stosowanie w ciąży i podczas karmienia piersią: lek powinien być stosowany w ciąży i podczas karmienia piersią pod nadzorem lekarza ginekologa.
• U pacjentek z ciężkimi zaburzeniami układu odpornościowego należy zachować szczególną ostrożność i przed zastosowaniem leku Lactovaginal należy skonsultować z lekarzem.
• Kapsułek nie powinno się stosować jednocześnie z lekami przeciwgrzybiczymi, przeciwbakteryjnymi, przeciwrzęsistkowymi, poza metronidazolem oraz kotrimoksazolem. Ich skojarzenie może hamoważ wzrost lub zabijać pałeczki L. Rhamnosus 573.
• Preparat powinien być przechowywany w lodówce, w temperaturze 2°C – 8°C. W okresie ważności Lactovaginal można przechowywać w temperaturze do 25°C przez okres do 4 tygodni.
• Nie wolno stosować wyrobu po upływie terminu ważności.

Jak zapobiegać upławom?

Aby zapobiegać upławom, warto przestrzegać kilku zasad. Przede wszystkim należy dbać o higienę miejsc intymnych. Zaleca się codzienne, delikatne mycie okolic intymnych , najlepiej samą wodą. Należy unikać nadmiernego mycia i stosowania silnych środków chemicznych, które mogą zaburzać naturalną równowagę bakteryjną pochwy. Ważne jest również dokładne osuszanie po umyciu, aby zapobiec nadmiernemu wilgotnieniu, które sprzyja rozwojowi bakterii i grzybów.

Innym sposobem zapobiegania upławom jest unikanie długotrwałego noszenia wilgotnej odzieży, szczególnie bielizny. Wilgoć tworzy sprzyjające warunki dla rozwoju infekcji. Należy także unikać długiego siedzenia w mokrych kostiumach kąpielowych lub strojach sportowych, ponieważ wilgoć i ciepło sprzyjają rozwojowi bakterii.

Ważnym aspektem profilaktyki jest również przestrzeganie zasad zdrowego stylu życia. Ważne jest unikanie nadmiernego stresu, zdrowe odżywianie się oraz regularna aktywność fizyczna. Wzmocnienie ogólnej kondycji organizmu może przyczynić się do wzmocnienia odporności i zapobiegania infekcjom.

Podsumowanie

Upławy stwierdza się w wielu stanach chorobowych, wywołanych przez różne czynniki. Aby rozpocząć leczenie, niezbędne jest znalezienie czynnika sprawczego. Terapia empiryczna może być stosowana najwyżej w pierwszorazowym cyklu leczenia. W przypadku niepowodzenia, terapii empirycznej, lub nawrotu dolegliwości po leczeniu, konieczne jest przeprowadzenie pełnej diagnostyki mikrobiologicznej oraz poszukiwanie ewentualnych czynników ryzyka (cukrzyca, zaburzenia hormonalne). Konieczne jest jednoczesne leczenie partnera.