Tasiemiec — co to za pasożyt?

Tasiemiec to długi, płaski i segmentowany pasożyt, który może żyć i odżywiać się w jelitach swojego żywiciela, takiego jak człowiek.

Jeśli chodzi o najczęściej spotykane ludzkie pasożyty, to możemy wyróżnić kilka gatunków, takich jak:

1. Tasiemiec nieuzbrojony (Taenia saginata).
2. Tasiemiec uzbrojony (Taenia solium).
3. Tasiemiec azjatycki (Taenia asiatica) [1].

Jak wygląda tasiemiec?

Jak wygląda tasiemiec? Jego wygląd bardzo dobrze oddaje nazwa. Ma kształt tasiemki – ciało jest płaskie i długie. Ciało tasiemca ma budowę segmentową i jest podzielone na mniejsze części, tzw. proglotydy. Z każdego segmentu mogą powstać nowe tasiemce, gdyż zachodzi tam produkcja jaj. Poszczególne typy tasiemców różnią się długością, ilością segmentów i zawartością jaj w segmentach, co przedstawia Tabela 1.

Tabela 1. Porównanie tasiemców [2,3].

Najdłuższy z tasiemców jest nieuzbrojony. Tasiemiec uzbrojony i nieuzbrojony są podobne do siebie. Oprócz tego, że tasiemiec uzbrojony jest krótszy niż nieuzbrojony, to posiada również na przedniej części ciała, tzw. skoleksie, haczyki i przyssawki, dzięki którym może przyczepić się, np. do ściany jelita. Co ciekawe, mimo że nazwa tasiemiec nieuzbrojony świadczyłaby o braku jakichkolwiek elementów czepnych, to posiada też 4 przyssawki [2].

Jak zarazić się tasiemcem? Poznaj jego cykl rozwojowy

W cyklu rozwojowym tasiemców wyróżnia się żywicieli pośrednich i ostatecznych. Żywicielem ostatecznym są ludzie. W przypadku tasiemca nieuzbrojonego żywicielem pośrednim jest bydło, a tasiemca uzbrojonego – świnie. Najłatwiej złapać tasiemca poprzez zjedzenie zainfekowanego i surowego bądź niedogotowanego mięsa lub wypicie skażonej wody. Można się nimi także zarazić poprzez kontakty fekalno-oralne [2,3].

Przyjmijmy człowieka jako punkt zerowy. Jak wygląda wydalanie tasiemca z organizmu? Proglotydy pełne jaj zostają wydalone z organizmu wraz z kałem. Jaja mogą przetrwać nawet miesiące w niesprzyjających warunkach otoczenia! Jeśli świnie lub bydło zjedzą pokarm zanieczyszczony jajami, to dochodzi w ich organizmie do rozwoju larw – onkosfer – które deponują się w mięśniach. Po zjedzeniu mięsa z larwami przez człowieka cykl się powtarza [4].

Po czym poznać, że mam tasiemca? Objawy tasiemczycy u dzieci i dorosłych

Choroby pasożytnicze nie kojarzą się dobrze, jednak objawy tasiemczycy czasami mogą być nawet niezauważalne dla pacjenta. Najczęściej chorzy skarżą się na problemy żołądkowe,  np.:

• ból brzucha,
• utrata apetytu,
• nagły spadek wagi.

Może się też tak zdarzyć, że dojdzie do wydalenia tasiemca z organizmu. Najczęściej w postaci segmentów, które widoczne są w kale, jednak w niektórych przypadkach może dojść do wydalenia większej części tasiemca [5].

W przypadku tasiemca nieuzbrojonego objawy mogą być poważniejsze, gdyż zwykle jest on dłuższy. Natomiast tasiemiec uzbrojony może przedostać się nawet do mózgu lub oka. Taka choroba nosi miano wągrzycy. Jej efektem może być uszkodzenie mięśni, oczu lub drgawki [3,5].

Czy można zauważyć człony lub jaja tasiemca w kale?

Jaja lub człony tasiemca mogą być widoczne w kale, gdy są wydalane wraz z wypróżnieniem. W szczególności można zauważyć głowę tasiemca, która ma przyssawki i hakowate struktury służące do przyczepiania się do jelit.

Jak diagnozuje się tasiemczycę?

Tasiemczyca jest diagnozowana poprzez połączenie objawów klinicznych i badań laboratoryjnych. Pierwsze podejrzenie tasiemczycy może wynikać z wywiadu medycznego oraz występujących symptomów. Aby potwierdzić diagnozę, pobiera się próbki kału, które następnie analizuje się pod kątem obecności jaj lub segmentów tasiemca. Dodatkowe badania diagnostyczne, takie jak badanie krwi, badania obrazowe takie jak ultrasonografia lub zdjęcia rentgenowskie, czy też endoskopia, mogą również być stosowane do wykrycia i zidentyfikowania konkretnego gatunku tasiemca. Ważne jest, aby skonsultować się z lekarzem w celu prawidłowego postawienia diagnozy oraz wyboru odpowiedniego leczenia.

Jak pozbyć się tasiemca? Leczenie

Jak skutecznie pozbyć się tasiemca? Niezbędna będzie farmakoterapia. Do leczenia tasiemczycy stosuje się 3 substancje chemiczne:

1. Niklozamid.
2. Prazykwantel.
3. Albendazol [1].

Dwa pierwsze leki nie są dostępne w Polsce w formie preparatów dla ludzi. Istnieją jedynie leki dla zwierząt, które oprócz nich zawierają dodatek innych substancji wspomagających pozbycie się tasiemca.

W Polsce dostępny jest albendazol (Zentel). W innych krajach dostępne są leki z niklozamidem lub prazykwantelem, dlatego przedstawiamy ich dawkowanie w Tabeli 2.

Tabela 2. Dawkowanie leków na tasiemca [1,3,6].

W przypadku terapii albendazolem, jeśli nie doszło do całkowitego wyleczenia, to lek na tasiemca podaje się ponownie po 3 tygodniach [6].

Czego nie lubi tasiemiec?

Niektórzy twierdzą, że istnieją pewne składniki pokarmowe, których tasiemiec nie lubi. Według tego ich spożywanie może pomóc w wydaleniu tasiemca z organizmu. Z drugiej strony powinny też istnieć składniki, które tasiemiec lubi.

Uważa się, że dieta bogata w słodycze, słodziki i cukry – głównie proste – oraz składniki wysokoprzetworzone sprzyja bytowaniu tasiemców.

Czego nie lubi tasiemiec? Przeciwnych smaków, czyli potraw pikantnych i kwaśnych. Jednak pamiętajmy o tym, że zmiana diety nie pomoże nam pozbyć się pasożytów. Jedynym składnikiem, którego faktycznie nie lubią tasiemce są leki, i to na nich powinniśmy bazować w leczeniu tasiemczycy.

Jakie są domowe sposoby na tasiemca?

Domowe sposoby na pozbycie się tasiemca nie są zalecane, ponieważ mogą być nieskuteczne i potencjalnie niebezpieczne. Najskuteczniejszym sposobem na pozbycie się tasiemca jest skonsultowanie się z lekarzem, który może przepisać odpowiednie leki dostosowane do konkretnego rodzaju zakażenia tasiemcem.

Jakie mogą być powikłania tasiemczycy?

Tasiemczycę wywołaną przez ludzką postać tasiemca jest trudno zdiagnozować, ponieważ jej objawy są niespecyficzne i mogą być mylone z innymi chorobami. Jednakże, zaniedbanie leczenia lub brak leczenia tasiemczycy może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak:

1. Wysiękowe zapalenie opon mózgowych — pasożyty z narządów wewnętrznych przenikają do mózgu i powodują stan zapalny opon mózgowych.
2. Jaskra – zwiększone ciśnienie wewnątrzgałkowe skutkujące uszkodzeniem nerwu wzrokowego, co prowadzi do utraty widzenia.
3. Hepatomegalia – powiększenie wątroby, może być spowodowane tasiemczycą wątroby lub składowiskiem jaj tasiemca w narządzie wewnętrznym.
4. Obecność torbieli w różnych narządach, co jest wynikiem przechodzenia larw przez tkanki organizmu, np. wątroby, płuc, mózgu.

Jak zapobiegać zakażeniu tasiemcem?

Aby zapobiec zakażeniu tasiemcem, powinno się przestrzegać pewnych zasad higieny. Oto kilka sposobów, które mogą pomóc w zapobieganiu zakażeniu tasiemcem:

1. Należy dokładnie myć ręce mydłem i ciepłą wodą przed jedzeniem oraz po toalecie, zmianie pieluchy lub pracy w ogrodzie;
2. Należy spożywać mięso, ryby i owoce morza tylko po odpowiednim ugotowaniu lub przypieczeniu, aby zabić larwy tasiemca;
3. Należy myć owoce i warzywa przed spożyciem, aby usunąć bakterie i insekty, które mogą przenosić jaja tasiemca;
4. Jeśli masz zwierzęta domowe, zadbaj o ich higienę i regularne leczenie przeciwko pasożytom, ponieważ one również mogą przenosić tasiemce. Należy unikać karmienia ich surowym mięsem lub odpadkami spożywczymi [7-9].

Należy jednak pamiętać, że te środki ostrożności mogą pomóc w zapobieganiu zakażeniu tasiemcem, ale nie gwarantują całkowitej ochrony.