Skąd się bierze ból stawów? Przy jakich chorobach bolą stawy?

Ból stawów ma najczęściej przyczynę w przebytym urazie, lub występującym w obrębie stawu stanie zapalnym. Możemy odczuwać dolegliwości również w wyniku:

• intensywnego wysiłku fizycznego;
  
• zwyrodnienia stawu;
• reumatoidalnego zapalenia stawów;
• dny moczanowej;
• chorób autoimmunologicznych;
• tocznia [1].

Jakie objawy mogą występować przy bólu stawów?

Sam ból stawów różni się w zależności od czynnika wywołującego. W przypadku bólu, który jest najbardziej nasilony o poranku, a w ciągu dnia ustaje, podejrzewa się przyczynę zapalną. Oprócz bólu schorzeniom stawów towarzyszyć mogą obrzęki, ogólne złe samopoczucie, gorączka, ograniczenie ruchomości stawu, uczucie ciepła w okolicy stawu [1]. 

Czego brakuje w organizmie, gdy bolą stawy?

Kiedy występuje ból stawów, organizm może mieć niedobór lub brak kilku składników. Oto kilka potencjalnych niedoborów, które mogą przyczyniać się do bólu stawów:

1. Witamina D: Niedobór witaminy D może osłabić zdolność organizmu do wchłaniania i przetwarzania wapnia, co może prowadzić do osłabienia kości i stawów. Witamina D jest niezbędna do zdrowego rozwoju i utrzymania kości oraz zdrowia stawów;
2. Witamina C: Niedobór witaminy C może prowadzić do osłabienia struktury i funkcji łącznotkankowych, w tym chrząstki stawowej. Witamina C jest niezbędna do syntezy kolagenu, który jest ważnym składnikiem zdrowej chrząstki i tkanek stawowych;
3. Kwas omega-3: Niedobór kwasów tłuszczowych omega-3, takich jak kwas eikozapentaenowy (EPA) i kwas dokozaheksaenowy (DHA), może wpływać na stan zapalny w organizmie i zwiększać ryzyko wystąpienia procesów zapalnych w stawach. Kwas omega-3 ma właściwości przeciwzapalne i może pomóc w zmniejszeniu bólu stawów.

Warto zauważyć, że ból stawów może być spowodowany przez wiele różnych czynników, takich jak urazy, stan zapalny, infekcje czy choroby reumatyczne. Dlatego zawsze warto skonsultować się z lekarzem w celu zdiagnozowania przyczyny bólu stawów i zaplanowania odpowiedniego leczenia [8,9].

Kiedy udać się do lekarza?

Ból stawów nie powinien towarzyszyć nam w codziennym funkcjonowaniu. Warto pamiętać, że może być objawem chorób, których szybkie rozpoznanie jest kluczowe w procesie zdrowienia. W przypadku kiedy ból stawów nie przechodzi po paru dniach, zawsze warto udać się do lekarza w celu przeprowadzenia diagnostyki [1].

Jak się diagnozuje przyczynę bólu stawów?

Diagnoza przyczyny bólu stawów zwykle obejmuje kompleksową ocenę przeprowadzoną przez profesjonalistę medycznego. Proces ten może obejmować następujące kroki:

1. Wywiad medyczny: Lekarz zapyta o objawy pacjenta, w tym o lokalizację, czas trwania i nasilenie bólu stawów. Mogą również pytać o ewentualne wcześniejsze urazy, choroby lub historię rodzinnej skłonności do problemów ze stawami.
2. Badanie fizyczne: Lekarz przeprowadzi badanie fizyczne w celu oceny obrzęku, zaczerwienienia, ciepłoty, zakresu ruchu i bolesności w dotkniętym stawie (lub stawach). Mogą również zbadać inne stawy w organizmie w poszukiwaniu oznak zapalenia lub nieprawidłowości.
3. Badania obrazowe: Mogą być przeprowadzone różnego rodzaju badania obrazowe w celu wizualizacji stawów i wykrycia ewentualnych nieprawidłowości strukturalnych lub uszkodzeń. Mogą to obejmować rentgen, rezonans magnetyczny (MRI), tomografię komputerową (TK) lub badania ultrasonograficzne.
4. Badania laboratoryjne: Badania krwi mogą pomóc w identyfikacji markerów zapalenia, takich jak białko C-reaktywne (CRP). Inne konkretne testy mogą być zamówione w zależności od podejrzanej podstawowej przyczyny, np. badania na obecność czynnika reumatoidalnego lub przeciwciała antycyklicznego peptydu cytrulinowanego (anti-CCP) w przypadku reumatoidalnego zapalenia stawów.
5. Analiza płynu stawowego: Jeśli występuje znaczny obrzęk stawu, lekarz może użyć igły do pobrania próbki płynu stawowego w celu przeprowadzenia analizy. Pomoże to zidentyfikować obecność infekcji, kryształów lub oznak zapalenia.
6. Specjalistyczne badania lub konsultacje: W niektórych przypadkach lekarz może skierować pacjenta do reumatologa lub specjalisty ortopedycznego w celu dalszej diagnostyki. Ci specjaliści mogą przeprowadzić dodatkowe badania, takie jak artroskopia stawu lub badania scyntygraficzne, aby pomóc w postawieniu diagnozy [7].

Co na ból stawów?

W przypadku wystąpienia bólu stawów warto sięgnąć po maści i tabletki na bolące stawy o charakterze przeciwbólowym i regenerującym stawy. Oprócz tego można wspomóc się zimnymi okładami, które będą łagodzić ból. W aptece można kupić żelowe kompresy, nadające się do zamrażania, lub domowym sposobem zmoczyć ręcznik, po czym zamrożony przyłożyć do bolącego stawu [1].

Tabletki na ból stawów

Tabletki na ból stawów mają różne działanie. W zależności od celów terapeutycznych dostosowanych do konkretnego przypadku stosujemy:

Leki przeciwbólowe i zmniejszające stan zapalny w stawach

Ze względu na główny objaw, jakim jest intensywny ból, leki przeciwbólowe są podstawą leczenia doraźnego bólu stawów. Zgodnie z drabiną analgetyczną powinno się stosować paracetamol, lub niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ). W przypadku zapalenia stawów lepiej sprawdzą się NLPZ. 

Klasyczne leki z grupy NLPZ (ibuprofen, diklofenak, ketoprofen) mogą podrażniać śluzówkę żołądka, w związku z tym są przeciwwskazane do stałego stosowania oraz u osób z chorobą wrzodową żołądka. NLPZ nowszej generacji, takie jak dostępny bez recepty meloksykam (Mel, Moilec, Opokan, Remolexam) są skierowane bezpośrednio na hamowanie receptorów w obrębie stanu zapalnego, więc ich stosowanie w bólu stawów jest coraz bardziej powszechne, ze względu na mniejszą ilość działań niepożądanych. Substancje takie jak diklofenak czy ibuprofen są również dostępne jako maści na ból stawów [1,2]. 

Leki regenerujące chrząstkę stawową

Przede wszystkim w wypadku chorób zwyrodnieniowych stawów warto stosować preparaty wspomagające regenerację. Bez recepty są dostępne w postaci suplementów diety. Powinny zawierać jedną z substancji:

Chondroityna

Chondroityna jest składnikiem chrząstki stawowej. Podawanie jej doustnie powoduje działanie przeciwzapalne w obrębie stawu. Ponadto chondroityna ma wpływ na syntezę substancji, których obecność jest konieczna do prawidłowej pracy stawu, między innymi kwasu hialuronowego. Substancja hamuje aktywność komórek degradujących chrząstkę stawową. Bez recepty można dostać chondroityną pod nazwami StructuActiv, Chondrovox [3].

Glukozamina

Glukozamina jest składnikiem mazi stawowej. Nasz organizm wykorzystuje glukozaminę do produkcji chrząstki. W przebiegu zaburzeń na tle choroby zwyrodnieniowej stawów ilości glukozaminy są zaburzone, w związku z tym jej dostarczenie wspomaga regenerację stawów oraz zapewnia prawidłową strukturę mazi stawowej. W aptece można dostać glukozaminę na receptę pod nazwami Arthryl czy Flexove oraz bez recepty jako suplementy diety Olimp Gold Glucosamine, Glukozamina Plus [4].

Kolagen

Kolagen jest składnikiem budulcowym stawu. Niestety wraz z wiekiem i chorobami stawów jego produkcja ulega zaburzeniu. Kolageny dostępne bez recepty dostarczają do organizmu substratów do produkcji naszego kolagenu. Niestety nie wbudowują się bezpośrednio do stawów, ponieważ w żołądku ulegają strawieniu do aminokwasów, które później mogą zostać użyte do produkcji. Kolagen najczęściej jest w postaci preparatów złożonych, znajdziesz go pod nazwami: 4 Flex, Flexus Booster, Doppelherz na stawy [5].

Kwas hialuronowy

W kontekście leczenia chorób zwyrodnieniowych stawów suplementacja kwasem hialuronowym poprawia lepkość mazi stawowej, ruchliwość stawów oraz ma działanie przeciwzapalne. W aptece znajdziemy preparaty w kapsułkach, saszetkach i zastrzykach dostawowych pod nazwami: Collaflex, Colahial, Cignon, RFlex, Biolevox [6].

Domowe sposoby na ból stawów. Jakie są naturalne sposoby na bóle w stawach?

Oto kilka domowych sposobów, które mogą pomóc w łagodzeniu bólu stawów:

1. Stosowanie zimna lub ciepła: Zastosowanie paczki lodu lub termoforu z gorącą wodą może pomóc w złagodzeniu bólu stawów. Zimno może zmniejszyć stan zapalny, podczas gdy ciepło może rozluźnić napięte mięśnie i zmniejszyć uczucie sztywności;
2. Regularne ćwiczenia: Wykonywanie łagodnych ćwiczeń wzmacniających mięśnie wokół stawów i poprawiających elastyczność może pomóc w zmniejszeniu bólu i poprawie funkcji stawów. Możesz skonsultować się z fizjoterapeutą, który pomoże Ci dobrać odpowiednie ćwiczenia dla Twojego przypadku;
3. Masaż: Masowanie okolicznych mięśni i tkanek może pomóc złagodzić napięcie, poprawić krążenie i zmniejszyć ból stawów. Możesz użyć olejku eterycznego lub kremu do masażu, aby zwiększyć efekt relaksacyjny;
4. Odpoczynek: Ważne jest, aby dać swoim stawom czas na odpoczynek i regenerację. Odpoczynek może pomóc w zmniejszeniu bólu i zmęczenia stawów. Stosowanie technik relaksacyjnych, takich jak medytacja, może również pomóc w zmniejszeniu napięcia i bólu;
5. Dieta i suplementacja: Niektóre badania sugerują, że dieta bogata w tłuszcze omega-3 (znajdujące się w rybach, orzechach i nasionach chia) oraz imbir i kurkuma (które mają właściwości przeciwzapalne) może pomóc w zarządzaniu bólem stawów. Warto skonsultować się z lekarzem lub dietetykiem, aby uzyskać więcej informacji na ten temat.

Jak dbać o stawy? 5 wskazówek jak uniknąć bólu stawu

Aby dbać o stawy, istnieje kilka ważnych działań, które można podjąć:

1. Ruch i ćwiczenia: Regularna aktywność fizyczna, w tym ćwiczenia aerobowe i wzmacniające mięśnie, może pomóc w utrzymaniu zdrowych stawów. Staraj się osiągać co najmniej 30 minut ćwiczeń aerobowych przez co najmniej 5 dni w tygodniu.
2. Zachowanie odpowiedniej wagi ciała: Unikanie nadwagi i utrzymanie prawidłowej wagi może zmniejszyć obciążenie stawów, szczególnie stawów kolanowych i biodrowych.
3. Unikanie urazów: Ważne jest unikanie urazów stawów poprzez zachowanie ostrożności podczas aktywności fizycznej, stosowanie ochrony podczas wykonywania niebezpiecznych czynności.
4. Zdrowa dieta: Określone składniki odżywcze mogą mieć pozytywny wpływ na zdrowie stawów. Zaleca się spożywanie pokarmów bogatych w witaminę C, D i K, kwas foliowy, magnez i kwasy tłuszczowe omega-3.
5. Pij odpowiednio dużo wody: Woda odgrywa ważną rolę w utrzymaniu zdrowych stawów, ponieważ stanowi główną część chrząstki stawowej. Prawidłowe nawodnienie może pomóc w utrzymaniu elastyczności i zdrowia stawów.