Od czego mogą boleć oczy? Przyczyny

Z fizjologicznego punktu widzenia ból oka wynika z pobudzenia konkretnych receptorów, które przenoszą bodźce do komórek nerwowych zlokalizowanych w narządzie wzroku. W zależności od rodzaju pobudzanego receptoru odczuwamy ciepło, zimno, ból, a nawet suchość gałki ocznej. Jak nietrudno się domyśleć, owe receptory są pobudzane przez konkretne czynniki, np. różnego rodzaju zanieczyszczenia powietrza (pyły, kurz), uszkodzenia mechaniczne (przerwanie ciągłości gałki ocznej), termiczne (oparzenia gałki ocznej). Nie bez wpływu pozostaje również częste przebywanie w klimatyzowanych pomieszczeniach oraz regularna praca przed ekranem komputera. Warto zaznaczyć, że bólowi oka może towarzyszyć wówczas łzawienie, pieczenie, uczucie piasku pod powiekami, a niekiedy także obrzęk powiek.

Co więcej, ból oka może występować w przebiegu wielu chorób, m.in. zapalenia nerwu wzrokowego, spojówek, jaskry, a nawet jęczmienia czy zapalenia zatok. W zależności od dolegliwości obserwuje się także charakterystyczne objawy towarzyszące, np. trudności w prawidłowym rozróżnianiu kolorów (zapalenie nerwu wzrokowego), przekrwienie oka i wyciek ropny (zapalenie spojówek), światłowstręt (jaskra), obecność bolesnej grudki na powiece (jęczmień) [1].

Krople na bolące oczy — co warto stosować?

NLPZ, bo tak określa się niesteroidowe leki przeciwzapalne, to bardzo szeroka grupa substancji, które stosuje się nie tylko w formie tabletek, iniekcji oraz preparatów na skórę, ale również w postaci kropli do oczu. Ze względu na swoje działanie (przeciwbólowe, przeciwzapalne) wykorzystuje się je zarówno podczas zabiegów okulistycznych, jak i w trakcie rekonwalescencji pooperacyjnej. NLPZ są również skuteczne w przebiegu alergicznego zapalenia spojówek, a także różnego rodzaju dolegliwości bólowych w obrębie narządu wzroku [1].

Wśród substancji zaliczanych do tej grupy leków można wymienić:

• ketorolak (Acular — krople do oczu, roztwór) – wykorzystywany w profilaktyce i leczeniu stanów zapalnych występujących po zabiegu usunięcia zaćmy [2];
• nepafenak (Nevanac — krople do oczu, zawiesina) – podobnie jak ketorolak, nepafenak jest stosowany zarówno w profilaktyce, jak i leczeniu bólu po usunięciu zaćmy. Szczególnym wskazaniem do stosowania leku jest obniżenie ryzyka pooperacyjnego obrzęku plamki żółtej u pacjentów chorujących na cukrzycę (tzw. makulopatia cukrzycowa, czyli cukrzycowy obrzęk plamki żółtej). Lek podaje się w dniu poprzedzającym operację, następnie 30-120 min. przed planowanym zabiegiem. Specjalista może zalecić kontynuację leczenia, która może trwać maksymalnie 14-21 dni [3];
• diklofenak (Dicloabak, Difadol, Naclof — krople do oczu, roztwór) – krople do oczu z diklofenakiem hamują zwężanie źrenicy oka, stąd stosuje się je podczas operacji w obrębie przedniej części oka oraz zabiegu usunięcia zaćmy. Co więcej, diklofenak w postaci kropli do oczu (Dicloabak) jest skuteczny w niwelowaniu bólu oczu po PRK (keratektomii fotorefrakcyjnej) – jednej z metod laserowej korekcji wzroku. Lek stosuje się wówczas zarówno przed, jak i po zabiegu. Diklofenak sodowy (Difadol, Naclof) stosuje się również po uszkodzeniach gałki ocznej. Lek działa przeciwbólowo i przeciwzapalnie, a także zapobiega pojawianiu się światłowstrętu [4].
• bromfenak (Yellox — krople do oczu, roztwór) – stosowany w leczeniu stanu zapalnego po operacji usunięcia zaćmy. Aplikację leku rozpoczyna się najczęściej jeden dzień po zabiegu i kontynuuje maksymalnie przez 14 dni [5];
• pranoprofen (Prattack — krople do oczu, roztwór) – substancję wykorzystuje się w leczeniu podostrych i przewlekłych niezakaźnych chorób oczu (np. zapalenia spojówek, powiek), a także po usunięciu zaćmy [6].

Jak stosować leki na ból oka?

Przeciwbólowe krople do oczu dawkujemy wedle wskazań lekarza, jednak bardzo ważna jest technika aplikacji leku, dzięki której osiągniemy pożądany efekt terapeutyczny. Przed podaniem preparatu należy dokładnie umyć ręce i pamiętać, aby nie dotykać oka koncówką kroplomierza.

Krople do oczu podajemy do worka spojówkowego — najwygodniej jest wówczas lekko odchylić głowę do tyłu, delikatnie odciągnąć w dół dolną powiekę i patrząc ku górze zaaplikować lek. Aby mieć pewność, że preparat rzeczywiście się wchłonął, należy po jego podaniu zamknąć powiekę i odczekać od 1 do 2 minut. W tym czasie warto ostrożnie uciskać opuszkiem palca kącik oka (przy zamkniętej powiece). W ten sposób zapobiegniemy przedostaniu się kropli do kanałów łzowych i wywołaniu ogólnoustrojowych skutków ubocznych. Jeśli stosujemy również inne preparaty do oczu, należy zachować 5-15 minut przerwy pomiędzy aplikacją każdego z nich.

Jeśli używamy kropli do oczu w postaci zawiesiny, należy wcześniej wstrząsnąć kilkakrotnie butelką, aby uzyskać równomierne rozproszenie substancji czynnej w opakowaniu. Zwróćmy również uwagę na termin przydatności leku po otwarciu, który wynosi najczęściej 4 tygodnie (28 dni) [2-6].

Krople na ból oka a soczewki kontaktowe

Co w przypadku, gdy używamy soczewek kontaktowych? Powinniśmy zachować szczególną ostrożność zwłaszcza wtedy, gdy preparat zawiera w swoim składzie chlorek benzalkoniowy (konserwant). Substancja może barwić soczewki, dlatego przed aplikacją leku należy je zdjąć. Ponowne nałożenie soczewek kontaktowych jest możliwe po upływie co najmniej 15 minut (w przypadku niektórych preparatów noszenie soczewek jest w ogóle niezalecane w trakcie terapii). Wśród kropli na ból oczu zawierających chlorek benzalkoniowy można wymienić m.in. Acular, Nevanac, Yellox, Difadol, Prattack [2-6].

Jakie są domowe sposoby na ból oczu?

Oto kilka domowych sposobów na złagodzenie bólu oczu:

1. Zimne okłady: Nałożenie zimnego okładu, na przykład czystej ściereczki nasączonej zimną wodą lub lodu owiniętego w cienki ręcznik, na zamknięte powieki może pomóc zmniejszyć ból oczu i obrzęk.
2. Ciepłe okłady: W przypadku niektórych stanów, takich jak suche oczy lub jęczmień, nałożenie ciepłego okładu, na przykład wilgotnej, ciepłej ściereczki, na powieki może przynieść ulgę i przyspieszyć gojenie.
3. Ćwiczenia mrugania: Częste korzystanie z komputera lub innych urządzeń cyfrowych może prowadzić do przemęczenia oczu. Regularne robienie przerw na częste mruganie i skupianie wzroku na obiektach różniących się odległością może pomóc złagodzić ból oczu.
4. Unikanie czynników drażniących dla oczu: Jeśli ból oczu wynika z ekspozycji na czynniki drażniące, takie jak kurz, dym czy alergeny, staraj się unikać tych czynników lub chronić oczy za pomocą okularów ochronnych lub okularów przeciwsłonecznych.

Należy pamiętać, że te domowe sposoby mogą przynieść tymczasową ulgę, ale ważne jest skonsultowanie się z lekarzem okulistą w celu właściwej diagnozy i odpowiedniego leczenia, jeśli objawy utrzymują się lub pogarszają [8,9].