Kiedy stosuje się steryd do nosa?

Podstawowym wskazaniem do stosowania sterydów do nosa jest katar (nieżyt nosa) o podłożu alergicznym, zarówno sezonowy, jak i przewlekły. Stosuje się je również na alergiczne zapalenie zatok o charakterze ostrym i przewlekłym. Stosowanie sterydów do nosa jest również zalecane w przypadku przewlekłego nieżytu nosa, zwłaszcza o umiarkowanym lub ciężkim nasileniu. Wirusowe zapalenie zatok, takie jak ostre lub przewlekłe zapalenie zatok, może być również wskazaniem do stosowania sterydów do nosa. Przeprowadzone badania potwierdzają skuteczność sterydów do nosa w leczeniu alergicznego nieżytu nosa oraz przewlekłego nieżytu nosa i zatok.

Należy jednak pamiętać, że stosowanie sterydów do nosa powinno odbywać się zgodnie z zaleceniami lekarza, ponieważ mogą wystąpić skutki uboczne. Dlatego ważne jest, aby przed rozpoczęciem leczenia skonsultować się z odpowiednim specjalistą.

Jakie są sterydy do nosa bez recepty?

Wszystkie produkty lecznicze, o których mowa, zawierają ten sam glikokortykosteroid: jednowodny furoinian mometazonu, w stężeniu pozwalającym na podanie 50 g mometazonu w jednej dawce. Mają postać białawych zawiesin.

Nazwy najczęściej spotykanych aerozoli sterydowych do nosa są analogiczne dla tych dostępnych jedynie na receptę. Różni je tylko obecność drugiego członu nazwy i w ten sposób dostępne OTC są Nasometin Control, Pronasal Control,  Momester Nasal. Ponadto rejestrację posiada także Hitaxa Metmin-Spray (wcześniej Metmin Control). Wszystkie wymienione produkty lecznicze zawierają po 60 dawek, jedynie Nasometin Control posiada 120 dawek w opakowaniu [1].

Nasometin Control, aerozol do nosa, lek bez recepty

Nasometin Control, aerozol do nosa, 50 mcg/dawka

Momester Nasal, aerozol do nosa, lek bez recepty

Momester Nasal, aerozol do nosa, 50 mcg/dawkę

Pronasal Control, aerozol do nosa, lek bez recepty

Pronasal Control, aerozol do nosa, 50 mcg/dawka

Jak działa mometazon w aerozolach do nosa?

Po pierwsze, charakteryzuje się on stosunkowo silnym działaniem przeciwalergicznym i przeciwzapalnym, charakterystycznym dla substancji sterydowych. Łagodzi obrzęk błon śluzowych przewodów nosowych, zmniejsza ilość wodnistej wydzieliny, a także świąd towarzyszący alergicznemu nieżytowi nosa.

Po drugie, mometazon w postaci furoinianu, działa praktycznie tylko miejscowo. Jest to kluczowe dla bezpieczeństwa stosowania leku. Mometazon w znikomym stopniu wchłania się do krążenia ogólnego i dlatego nie wpływa na cały organizm. Przez to nie  powoduje powstawania działań niepożądanych w całym organizmie.

Ważną sprawą jest prawidłowa technika podawania sterydów do nosa tak, aby nie zdarzało się połknięcie zawiesiny. Połknięty lek jest bowiem wchłaniany z przewodu pokarmowego i wywiera skutki w całym organizmie [1,2].  Pierwsze efekty działania mometazonu można zaobserwować maksymalnie po 8-12  godzinach, a do pełnego działania leku trzeba poczekać od kilku do kilkunastu dni [1,2].

Jaki steryd do nosa dla dzieci wybrać?

Bez recepty nie znajdziemy preparatów zawierających sterydy, których zalecenia opisane w ulotce przez producenta pozwalają na podanie dzieciom. Jednak w preparatach OTC znajdziemy dokładnie ten sam steryd (mometazon) w tej samej dawce co preparaty dostępne z przepisu lekarza, w których już dozwolone jest podawanie dzieciom powyżej 3. roku życia. Powodem tego jest sam fakt, że sterydy nie powinny być stosowane z własnego wyboru, zwłaszcza jeśli chodzi o najmłodszych. Decyzję o ich wprowadzeniu do terapii powinien zawsze podjąć lekarz ze względu na działania niepożądane [1].

Kto nie powinien stosować sterydu do nosa?

Wszystkie sterydy do nosa bez recepty posiadają to samo wskazanie: leczenie zdiagnozowanego sezonowego alergicznego nieżytu błony śluzowej nosa (czyli kataru siennego) u osób dorosłych, czyli powyżej 18 roku życia [1].

Sterydy do nosa bez recepty są przeciwwskazane:

• u dzieci i młodzieży poniżej 18. roku życia,
• w trakcie przeziębienia przebiegającego z katarem, ponieważ nie ma dostatecznych dowodów na skuteczność takiej terapii,
• u chorych z nowotworami w obszarze nosa i zatok,
• u chorych na zanikowy nieżyt nosa,
• u pacjentów z uszkodzoną przegrodą nosową,
• po operacjach przegrody nosowej i zatok, ze względu na możliwość gorszego gojenia,
• u chorych z niewyleczonymi zakażeniami w obrębie nosa (np. z opryszczką),
• u osób z nadwrażliwością na furoinian mometazonu lub którąś z substancji pomocniczych [1,2,3,4].

Jednym z najczęstszych działań niepożądanych są krwawienia z nosa, podrażnienie, suchość i pieczenie śluzówki nosa.

Jak długo stosować steryd do nosa?

Sterydy do nosa dostępne bez recepty podaje się wyłącznie osobom dorosłym. Dawkowanie zaczyna się od podania 2 dawek 1 raz dziennie, do każdej dziurki nosa. Potem można zmniejszyć ilość podawanego leku do jednej dawki 1 raz dziennie do każdego otworu nosowego. Jeśli po 14 dniach nie nastąpiła poprawa, pacjent powinien skontaktować się z lekarzem.

Szczególnie istotna jest odpowiednia technika podania leku, która gwarantuje podanie właściwej dawki oraz bezpieczeństwo stosowania sterydu w aerozol donosowym [1,2].

Sterydy do nosa – skutki uboczne. Co mogą wywołać?

Stosowanie sterydów do nosa może powodować pewne działania niepożądane, choć w większości przypadków są one łagodne i tymczasowe. Wśród najczęstszych skutków ubocznych można wymienić:

• Podrażnienie błony śluzowej nosa;
• Pieczenie w nosie;
• Kichanie;
• Suchość w nosie;
• Krwawienie z nosa;
• Gardło i ucho środkowe — bóle, infekcje lub podrażnienia;
• Bóle głowy;
• Zawroty głowy.

W rzadkich przypadkach stosowanie sterydów do nosa może powodować poważniejsze działania niepożądane, takie jak:

• Poważne reakcje alergiczne, w tym obrzęk twarzy, języka lub gardła, trudności z oddychaniem i wysypka (może to być oznaką anafilaksji, którą należy natychmiast leczyć szpitalnie);
• Zaćma;
• Wysokie ciśnienie wewnątrzczaszkowe, co może prowadzić do bólu głowy i problemów ze wzrokiem;
• Niewielkie uszkodzenia błony śluzowej nosa, co może prowadzić do krwawienia z nosa lub tworzenia się skorup w nosie.

W przypadku wystąpienia któregokolwiek z tych działań niepożądanych należy skonsultować się z lekarzem [6,7].

Jak bezpiecznie stosować sterydy do nosa?

Stosowanie sterydów do nosa jest stosunkowo bezpieczne, ale ważne jest przestrzeganie kilku zasad, aby zmniejszyć ryzyko działań niepożądanych. Oto kilka sposobów na bezpieczne stosowanie sterydów do nosa:

1. Postępuj zgodnie z instrukcjami lekarza lub zaleceniami na opakowaniu. Dawkowanie i sposób stosowania mogą różnić się w zależności od rodzaju sterydu do nosa.
2. Przed stosowaniem sterydów do nosa wydmuchaj nos, aby usunąć z niego skorupy lub zanieczyszczenia.
3. Czystość inhalatora jest bardzo ważna, dlatego też należy go regularnie czyścić.
4. Stosowanie sterydów do nosa powinno odbywać się w pozycji siedzącej lub stojącej, trzymając butelkę prostopadle do ziemi.
5. Nie przekraczaj zaleconej dawki; przewlekłe stosowanie zwiększa ryzyko działań niepożądanych.
6. Po kilku dniach stosowania należy zaobserwować poprawę stanu zdrowia, a jeśli objawy nie ulegną poprawie, skontaktuj się z lekarzem.
7. Pacjenci cierpiący na choroby przewlekłe, takie jak cukrzyca lub choroby serca, powinni skonsultować się z lekarzem przed zastosowaniem sterydów do nosa [8,9].

Instrukcja podawania sterydów do nosa

Sterydy donosowe dostępne bez recepty występują w postaci zawiesiny. Oznacza to, że lek zawieszony jest w roztworze w postaci nierozpuszczalnych drobnych cząstek. Aby uzyskać jednorodną zawiesinę mometazonu, a tym samym podać właściwą dawkę sterydu, przed każdym użyciem należy wstrząsnąć butelką z lekiem.

Przed pierwszym użyciem zawiesiny należy 10-krotnie użyć rozpylacza aż do uzyskania jednorodnej mgiełki. Podobnie, jeśli dozownik nie był używany przez przynajmniej dwa tygodnie, należy sprawdzić działanie pompki i nacisnąć ją kilkakrotnie (minimum 2 razy) do uzyskania jednorodnej mgiełki.

Steryd do nosa podajemy raz na dobę, do oczyszczonych z wydzieliny otworów nosowych.

Bardzo ważny jest kierunek podawania strumienia mgiełki z zawiesiną sterydu. Aplikator należy włożyć płytko do przedsionka nosa i skierować do otworu nosa w kierunku wewnętrznego kącika oka. Końcówka dozownika nie może być skierowana w stronę przegrody nosowej, nie może również dotykać błony śluzowej nosa.

Aby steryd do nosa był równomiernie dystrybuowany po rozpyleniu do nosa mgiełki z lekiem, należy zrobić wdech i przytrzymać oddech na kilka sekund, po czym wykonać spokojny wydech nosem.

Wszystkie te czynności należy wykonać albo leżąc na łóżku na brzuchu, z głową zwieszoną w dół poza krawędź łóżka, albo leżąc na plecach z głową maksymalnie odchyloną w tył. Pozwala to uniknąć przypadkowego połknięcia zawiesiny ze sterydem [1,2,5].