Kaszel to odruch obronny naszego organizmu, umożliwiający oczyszczenie dróg oddechowych z nadmiaru wydzieliny lub ciał obcych. Jest on zatem w większości przypadków pożądanym zjawiskiem. Najczęstszymi przyczynami kaszlu są:

• zespół ściekania wydzieliny po tylnej ścianie gardła — nawet do 70% przypadków przewlekłego kaszlu;
• astma — 25-60% przewlekłego kaszlu;
• refluks żołądkowo-przełykowy — 5-40% przypadków przewlekłego kaszlu.

Niemniej, kaszel polekowy to równie częste zjawisko — dotyczy on nawet 35% pacjentów przyjmujących konkretne leki na nadciśnienie tętnicze [1,2]. 

Inhibitory konwertazy angiotensyny i ich działania niepożądane

Stosowanie wszystkich leków jest obarczone ryzykiem wystąpienia działań niepożądanych. Nie inaczej jest z lekami stosowanymi w terapii nadciśnienia tętniczego. Inhibitory konwertazy angiotensyny (IKA), jedne z szerzej stosowanych grup leków w leczeniu tego schorzenia, mogą wywoływać szereg objawów ubocznych, w tym m.in. zawroty głowy, hiperkaliemię (podwyższony poziom jonów potasu), obrzęk naczyniopochodny, zaburzenia czynności nerek czy przewlekły kaszel [3]. (Czytaj także: Nadciśnienie tętnicze – jakie może wywołać powikłania?)

Kaszel jako działanie niepożądane IKA

Szacuje się, że kaszel w wyniku stosowania leków na nadciśnienie z grupy IKA może dotyczyć nawet 35% pacjentów. Jest to suchy i przewlekły kaszel, często nasilający się w nocy. Występuje on częściej u:

• osób powyżej 60. roku życia;
• kobiet;
• osób niepalących;
• osób uwarunkowanych genetycznie;
• przedstawicieli rasy czarnej i żółtej;
• pacjentów leczonych za pomocą IKA w przebiegu niewydolności serca (w porównaniu do pacjentów stosujących te leki w terapii nadciśnienia tętniczego) [4-7].

Kaszel po zastosowaniu leków z grupy IKA może wystąpić po kilku godzinach, ale również po kilku tygodniach, lub nawet miesiącach. Jest to kwestia osobnicza i nie da się jednoznacznie przewidzieć momentu wystąpienia tego działania niepożądanego. Co więcej, wystąpienie kaszlu nie zależy od dawki leku. Zmniejszenie dawki nie przyniesie zatem poprawy — lek należy całkowicie odstawić i zastąpić innym (o innym mechanizmie działania). Należy pamiętać, że wszelkie zmiany w terapii powinny zostać skonsultowane z lekarzem — nigdy nie odstawiamy leku na własną rękę. Od momentu wyłączenia leku IKA, kaszel ustępuje zazwyczaj w ciągu 3-5 dni [8]. (Czytaj także: 6 mitów dotyczących nadciśnienia)

Na jakie leki należy zwrócić uwagę?

Powszechnie stosowanymi substancjami leczniczymi z grupy inhibitorów konwertazy angiotensyny są:

• kaptopril (Captopril Polfarmex, Captopril Jelfa);
• ramipril (Egiramlon, Polpril, Vivace, Tritace, Piramil, Axtil);
• lizynopril (Prinivil, Lisinoratio, Lisiprol, LisiHEXAL);
• perindopril (Prestarium, Prenessa);
• enalapril (Enarenal, Benalapril);
• chinapril (Accupro, Acurenal);
• zofenopril (Zofenil).

Kaszel po zastosowaniu inhibitorów konwertazy angiotensyny jest powszechnym problemem. Pacjentowi ciężko jest samodzielnie ustalić przyczynę odruchu kaszlowego. Często w pierwszej kolejności sięga on po leki przeciwkaszlowe, które w tym przypadku będą nieskuteczne. Jeśli chory przyjmuje którykolwiek z powyższych leków, a odruch kaszlowy nie mija pomimo stosowania preparatów przeciwkaszlowych, konieczna jest wówczas wizyta u specjalisty. Lekarz najprawdopodobniej zastąpi lek z grupy IKA innym lekiem przeciwnadciśnieniowym.