Odpowiedź na tytułowe pytanie niniejszego artykułu jest krótka i konkretna. Kąpiele magnezowe, w celu uzupełnienia niedoboru tego pierwiastka, nie mają sensu. Oczywiście, jeśli dodatek soli magnezowej do wody sprawia, że ktoś czuje się bardziej zrelaksowany — droga wolna (Czytaj także: Sucha skóra — jak sobie pomóc?). Jednak suplementowanie magnezu przez powłoki skórne jest całkowicie nieuzasadnione i wręcz niemożliwe. Przeanalizujmy kilka faktów.

Kąpiele magnezowe, a budowa naszego naskórka

Zewnętrzną częścią naszej skóry, która ma bezpośredni kontakt z otoczeniem, jest naskórek (epidermis). Zbudowany jest z keranocytów — komórek odpornych na działanie czynników fizycznych i chemicznych. W naskórku występuje aż 10-25 warstw keranocytów, które stanowią barierę nie do pokonania dla większości związków. Co więcej, epidermis połączony jest ze skórą właściwą przez błonę podstawną. Stanowi ona kolejną barierę między organizmem a otoczeniem. Chroni ona także głębsze warstwy skóry przed czynnikami zewnętrznymi, takimi jak: niekorzystne warunki klimatyczne, stosowanie detergentów, czy działanie klimatyzacji. Naskórek wyposażony jest także w inne mechanizmy obronne — jest to m.in. melanina, która zabezpiecza skórę przed szkodliwym działaniem promieniowania ultrafioletowego [1]. Jak widać powyżej, nasza skóra posiada szereg narzędzi, które chronią wnętrze naszego organizmu przed łatwym wnikaniem związków z zewnątrz, w tym jonów magnezu w trakcie kąpieli. 

Jakie funkcje pełni skóra?

Skoro zapoznaliśmy się pokrótce z budową naskórka, warto teraz zastanowić się, jakie funkcje w naszym organizmie pełni skóra. Jej rola to m.in.:

• odbieranie bodźców ze środowiska zewnętrznego (dotyk, ból, ciepło, zimno), dzięki obecności receptorów czuciowych;
• gospodarka witaminowa — synteza witaminy D3 z 7-dehydrocholesterolu;
• udział w utrzymaniu równowagi wodno-elektrolitowej poprzez wydzielanie potu z gruczołów potowych;
• skóra pokryta naskórkiem przede wszystkim stanowi barierę przed wszelkimi czynnikami zewnętrznymi — jest to mur zbudowany z cegieł, który ma być nieprzepuszczalny dla związków z naszego otoczenia [2].

Czy ten mur jest szczelny?

Cegłami w tym murze są keranocyty, a spoiwem — lipidy przestrzeni międzykomórkowej, zapewniające szczelność między kolejnymi komórkami. Taka budowa naskórka zapewnia absolutną barierę dla substancji hydrofilowych (rozpuszczalnych w wodzie) i lipofilowych (rozpuszczalnych w tłuszczach). Prawidłowo zbudowana warstwa rogowa naskórka jest zatem barierą nie do pokonania dla szkodliwych czynników chemicznych, fizycznych, mechanicznych i biologicznych [2]. W trakcie kąpieli magnezowych nie ma najmniejszych szans, aby jony te wniknęły do naszego krwiobiegu.

W jaki sposób transportowane są składniki przez skórę?

Chociaż skóra stanowi barierę ochronną, w rzeczywistości możliwy jest przezskórny transport niektórych związków. Może się on odbywać przez: 

1. naskórek;
2. ujścia gruczołów potowych;
3. ujścia mieszków włosowych.

Druga i trzecia metoda transportu odgrywa bardzo małą rolę, ze względu na niewielką powierzchnię gruczołów. Stanowią one zaledwie o,1% powierzchni skóry. Tymczasem przenikanie przez naskórek jest możliwe wyłącznie w przypadku cząsteczek lipofilowych (jony magnezu nie są lipofilowe), ze względu na obecność lipidów w warstwie rogowej naskórka [1]. 

Suplementacja magnezu — dlaczego nie w formie kąpieli magnezowych?

W sytuacji niedostatecznego wchłaniania magnezu z diety bądź zwiększonego zapotrzebowania, suplementacja magnezu jest rzeczywiście konieczna (Czytaj także: Drżenie powiek – przyczyny i sposoby leczenia). Niemniej, wszelkie zalecenia mówią wyraźnie o DOUSTNYM przyjmowaniu związków magnezu. Jon ten z wielu dostępnych suplementów diety wchłania się w minimalnym stopniu. Główną przyczyną takiego zjawiska jest rodzaj związku (soli) magnezu. Te nieorganiczne (węglany, tlenki) są słabo rozpuszczalne w wodzie, w związku z czym są trudno wchłanialne. Aby magnez dobrze się wchłaniał, musi występować w postaci soli organicznej (cytrynian, mleczan, asparaginian). Dodatkowo zalecane jest jednoczesne przyjmowanie witaminy B6, gdyż ułatwia ona transport i wchłanianie jonów magnezu (Czytaj także: Witamina B12 i niedobór wywołany przyjmowaniem metforminy). Na rynku istnieją leki, zawierające w jednej tabletce zarówno organiczne sole tego pierwiastka, jak i witaminę B6 (MagneB6, Magvit B6, Maglek B6) [3] Nie istnieje żaden lek przeznaczony do kąpieli magnezowych.

Jak wchłania się magnez?

Jony magnezu potrzebują kwaśnego środowiska, aby mogły się efektywnie wchłonąć. Po przyjęciu doustnym ich wchłanianie następuje głównie w jelicie czczym oraz krętym. Panują tam idealne warunki dla prawidłowego przebiegu tego procesu. Odbywa się ono na drodze transportu biernego (związanego z gradientem elektrochemicznym) oraz dyfuzji ułatwionej za pomocą wyspecjalizowanego białka nośnikowego (TRPM6). Żadna z tym metod nie jest możliwa na powierzchni skóry — jej budowa po prostu nie jest do tego przystosowana, a tym samym kąpiel magnezowa nie  przynosi oczekiwanych rezultatów [4]. 

Kąpiele magnezowe — hit czy kit?

Na rynku bez trudu można znaleźć produkty do kąpieli z siarczanem magnezu czy sześciowodnym chlorkiem magnezu. Niestety, związki te nie spełniają żadnych kryteriów dla substancji penetrujących skórę. Przezskórne suplementowanie magnezu nie ma prawa się udać. Nie istnieją żadne rzetelne badania naukowe, które potwierdzałyby skuteczność takiej metody. Obecnie jedyną zalecaną formą uzupełnienia jonów magnezu w organizmie jest doustne (czasem dożylne) stosowanie organicznych soli magnezowych.