Kluczem do utrzymania zdrowych zębów jest właściwa dieta, uboga w cukry proste, oraz regularna higiena jamy ustnej. Odpowiednia profilaktyka pomaga zapobiec próchnicy, a także stanom zapalnym przyzębia. Z tego względu stomatolodzy tak bardzo podkreślają znaczenie wizyt kontrolnych i regularnego oczyszczania zębów, również w gabinetach stomatologicznych, z różnych złogów, w tym osadu i kamienia nazębnego [1]. (Czytaj także: Choroby przyzębia a Covid-19)

Czym jest osad nazębny?

Osad nazębny to inaczej przebarwienia pojawiające się na powierzchni naszych zębów. Naturalna barwa uzębienia zależy od wielu czynników, w tym od stopnia zmineralizowania tkanek i stosunku wapnia do fosforu. Zęby o barwie kremowej cechują się najlepszym zmineralizowaniem tkanek i największą odpornością na próchnicę. Na drugim końcu skali stoją zęby szaroniebieskie o najgorszej mineralizacji. Barwa zębów może się zmieniać w trakcie całego życia, a najczęstszym czynnikiem powodującym przebarwienia są barwniki zawarte w żywności czy używkach. Należą do nich przede wszystkim tanina, kofeina, tytoń, żelazo czy nadmanganian potasu. Znajdują się m.in. w poniższych produktach:

• herbata: czarna, biała, czerwona;
• kawa;
• papierosy;
• czerwone wino;
• kurkuma;
• sos sojowy;
• buraki;
• aronia i jagody.

Aby ograniczyć ryzyko powstawania osadu nazębnego, warto zatem ograniczyć powyższe produkty, a po ich zjedzeniu należy zwrócić uwagę na dokładną higienę jamy ustnej [1]. 

Czym jest kamień nazębny?

Kamień nazębny to inaczej zmineralizowana płytka nazębna. Przybiera on barwę białą, żółtawą, brunatną, a niekiedy nawet czarną. W momencie, gdy niedokładnie doczyścimy zęby po posiłku, zgromadzone resztki pokarmu zaczynają twardnieć, w efekcie tworząc kamień. Dodatkowo zagnieżdżają się w nim bakterie, które mogą produkować szkodliwe dla zębów substancje. Kamień nazębny przyczynia się do powstawania stanów zapalnych dziąseł oraz przyzębia, dlatego tak ważne jest jego regularne usuwanie [1].

Fluor w pastach do zębów — czy należy się go bać?

Jak pozbyć się osadu nazębnego?

Przebarwienia, czyli osad nazębny, usuwa się za pomocą piaskowania. Metoda ta polega na ścieraniu przebarwień silnym strumieniem piasku, wody i powietrza. W wyniku tego zabiegu powierzchnia zęba staje się gładka i śliska. Niemniej warto zaznaczyć, że piaskowanie usuwa przebarwienia jedynie z powierzchni zęba. Wszelkie przebarwienia, wynikające np. z obecności martwego zęba, nie są podatne na tę metodę.

Jak pozbyć się kamienia nazębnego?

Skaling to metoda usuwania kamienia nazębnego. Polega na rozkruszaniu kamienia za pomocą skalera. Specjalistyczna końcówka schładzana wodą drga z wysoką częstotliwością, usuwając w ten sposób twarde złogi. Według zaleceń skaling powinien być wykonywany co najmniej raz w roku. Niemniej, zdarzają się przypadki, gdy pacjent wymaga częstszego usuwania kamienia, nawet co 6 miesięcy. Metoda ta jest rekomendowana głównie pacjentom z wadami zgryzu i stłoczeniami zębów, gdyż u nich kamień może się łatwiej tworzyć i może być trudniejszy do usunięcia. [2,3].

Chociaż kamień nazębny i osad to dwa różne problemy, to często pacjenci zmagają się z nimi jednocześnie. Podstawą walki z nimi powinna być właściwa dieta i odpowiednia higiena, niemniej istnieją również specjalistyczne metody, które mogą zniwelować te defekty estetyczne. Skaling oraz piaskowanie to zabiegi, które skutecznie usuwają kamień i osad nazębny. Często wykonuje się jednocześnie w ramach profesjonalnej higienizacji w gabinecie stomatologicznym [1].