Co to jest kwas moczowy?

Kwas moczowy naturalnie występuje we krwi ludzkiej, jest wynikiem rozpadu puryn w organizmie. Bogate w puryny są pokarmy i napoje, takie jak fasola, owoce morza, wątróbka czy piwo. Z tego względu dieta jest jednym z czynników, który może prowadzić do  hiperurykemii, czyli zwiększenia stężenia kwasu moczowego we krwi. Jak nazwa wskazuje, z organizmu kwas moczowy jest usuwany w większości przez nerki wraz z moczem. Z reguły prawidłowy poziom kwasu moczowego we krwi powinien być w zakresie 180-420 µmol/l. Z kolei stężenie kwasu moczowego w moczu powinno być niższe niż 4.8 mmol/24 h u mężczyzn i 4.5 mmol/24 h u kobiet [1].

Co może powodować podwyższony poziom kwasu moczowego?

Przyczyn hiperurykemii można upatrywać w:

• najczęściej zbyt wysoki poziom kwasu moczowego we krwi związany jest z dną moczanową (podagrą), czyli chorobą metaboliczną, w której kryształy kwasu moczowego gromadzą się w stawach i tkankach, co prowadzi do stanów zapalnych i bólu stawów;
• wysoki poziom kwasu moczowego może powodować powstanie kamieni nerkowych oraz doprowadzić do niewydolność nerek, która następuje w przypadku niemożności nerek do odprowadzania nadmiaru kwasu moczowego z organizmu;
• zwiększone stężenie kwasu moczowego we krwi może być obserwowane w przebiegu takich chorób jak niewydolność lub zatrucie wątroby, łuszczyca, niektóre choroby nowotworowe czy nadczynność tarczycy;
• stosowanie niektórych leków np. kwasu acetylosalicylowego, barbituranów czy moczopędnych może wpływać na poziom kwasu moczowego we krwi;
• niewłaściwa dieta i otyłość;
• uwarunkowania genetyczne [1,2].

Jakie są objawy podwyższonego poziomu kwasu moczowego we krwi?

Do objawów hiperurykemii zalicza się:

• ból, obrzęk i zaczerwienienie stawów;
• gorączka;
• zastój moczu lub krwiomocz;
• wymioty, nudności i ból brzucha;
• niski poziom kwasu moczowego występuje niezwykle rzadko i może prowadzić do odwodnienia [1,3].

Jakie produkty żywnościowe zbijają kwas moczowy?

Aby obniżyć poziom kwasu moczowego we krwi, należy zmodyfikować swoją dietę:

• jeżeli problemem jest otyłość lub niewłaściwa dieta to najważniejsza jest zmiana trybu życia na bardziej aktywny i zastosowanie odpowiedniej diety;
• dieta powinna być stosowana w każdym przypadku, aby zmniejszyć podaż puryn do organizmu, należy unikać piwa, herbaty a trzeba pić duże ilości wody niegazowanej;
• z pokarmów należy wyeliminować rośliny strączkowe, nabiał, czerwone mięso, tłuste potrawy oraz zmniejszyć w nich ilość soli;
• spożywać należy produkty zbożowe, owoce, mięso drobiowe, orzechy czy szpinak (ważny w tym przypadku jest błonnik);
• ważne jest również rzucenie palenia i zmniejszenie masy ciała w przypadku otyłości [1,3].

Leki na receptę obniżające kwas moczowy

Do innych metod, poza dietą, obniżania kwasu moczowego należą:

• kluczowe do obniżenia kwasu jest prawidłowe zdiagnozowanie, leczenie i uregulowanie choroby, która powoduje podwyższony poziom kwasu moczowego;
• stosuje się leki hipourykemizujące dostępne z przepisu lekarza, takie jak allopurinol np. Milurit lub febuksostat np. Adenuric;
• bez recepty można zastosować preparaty ziołowe opisane w kolejnym akapicie [2,3].

Jak obniżyć kwas moczowy za pomocą ziół?

Niektóre zioła, szczególnie te mające działanie moczopędne, zmniejszające obrzęki i detoksykujące organizm, mają korzystny wpływ na podagrę i choroby nerek, mogące być spowodowane zbyt wysokim stężeniem kwasu moczowego. Dodatkowo większość tych ziół będzie miała korzystny wpływ przeciwzapalny i przeciwbakteryjny, co pomoże pacjentom cierpiącym na te schorzenia.

Raz lub dwa razy dziennie warto spożywać napary z takich surowców jak liść brzozy, arnika górska, arcydzięgiel lekarski, korzeń lubczyku, liść pokrzywy czy korzeń mniszka lekarskiego. Wraz ze zmianą diety, warto do jadłospisu wprowadzić niektóre przyprawy, które będą miały korzystny wpływ na poziom kwasu moczowego w organizmie. Do najważniejszych należą m.in. podagrycznik pospolity, ziele angielskie, liść laurowy, ostropest plamisty, kurkuma, lubczyk czy jałowiec [1,3].

Jakie są leki na obniżenie kwasu moczowego bez recepty?

• obecnie w aptece nie ma dostępnych leków bez recepty bezpośrednio obniżających poziom kwasu moczowego;
• dostępne są leki zmniejszające wytwarzanie kwasu moczowego zawierają allopurinol i febuksostat, ale tylko i wyłącznie na receptę;
• z tego względu przy stwierdzonym zbyt wysokim stężeniu kwasu moczowego we krwi nie obędzie się bez wizyty u lekarza;
• w aptece lub sklepie zielarskim można nabyć wymienione powyżej zioła, które mogą złagodzić objawy zbyt wysokiego stężenia kwasu moczowego [1,2].

Podsumowanie

Bez recepty poza ziołami, które mogą pośrednio zmniejszyć objawy zbyt wysokiego stężenia kwasu moczowego, nie ma dostępnych żadnych preparatów. Leki obniżające poziom kwasu moczowego w sposób bezpośredni są dostępne z przepisu lekarza, np. allopurinol i febuksostat.

Bez recepty, najlepsze co można zrobić, to zmienić trybu życia na bardziej aktywny oraz zastosować odpowiednią dietę. Wyeliminowanie produktów zawierających puryny, rzucenie palenia i ograniczenie picia alkoholu potrafi, w wielu przypadkach, ustabilizować poziom kwasu moczowego we krwi, bez leków na receptę. Z tego względu warto od tego zacząć, jednocześnie nie unikając wizyty u lekarza. Trzeba pamiętać, że zbyt wysoki poziom kwasu moczowego może być związany z poważnymi schorzeniami nerek czy podagrą.