Czym jest endometrioza i jak ją leczyć?

Endometrioza jest powszechną chorobą, dotykającą 5-10% populacji kobiet w wieku rozrodczym. Za najbardziej charakterystyczne objawy kliniczne endometriozy uważa się bolesne miesiączki, ból podczas stosunku płciowego, przewlekły rozsiany ból w obrębie miednicy mniejszej, ból związany z owulacją. Rozpoczynając terapię endometriozy, należy wziąć pod uwagę rodzaj i stopień nasilenia objawów oraz status prokreacyjny kobiety – nie zawsze jednak laparoskopia jest pierwszym krokiem w rozpoznawaniu i terapii endometriozy.

Odpowiednie rozpoznanie kliniczne ma istotne znaczenie, ponieważ wiele towarzystw, w tym American College of Obstetricians and Gyneco Logists (ACOG) oraz American Society for Reproductive Medicine (ASRM), zaleca leczenie empiryczne przed postawieniem ostatecznej diagnozy chirurgicznej [1, 2]

Jakie są leki na endometriozę?

Przez dziesięciolecia podstawę konwencjonalnego leczenia endometriozy stanowiły niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) w połączeniu z doustną antykoncepcją hormonalną (DAH), a następnie leki z grupy agnoistów gonadoliberyny (GnRH) i doustne progestageny. W leczeniu endometriozy stosuje się następujące grupy leków [3]:

• połączenie estrogenu i progestagenu: jednofazowa tabletka estrogenowo-progestagenowa;
• progestageny: octan medroksyprogesteronu w postaci dépôt, implant uwalniający etonogestrel
  octan noretysteronu, system wewnątrzmaciczny uwalniający lewonorgestrel, octan medroksyprogesteronu, dienogest;
• agoniści gonadoliberyny: leuprorelina depôt, goserelina, nafarelina;
• steroidy androgeniczne: danazol (zaleca się go rzadko ze względu na androgenne działania niepożądane);
• antyandrogeny: octan cyproteronu;
• antagoniści gonadoliberyny: elagoliks;
• inhibitory aromatazy: letrozol, anastrozol;
• wybiórcze modulatory receptora progesteronowego: mifepryston (Mifepriston nie wywiera wpływu na hormon luteinizujący (LH) oraz hormon folikulotropowy (FSH), jak ma to miejsce w przypadku analogów gonadoliberyny (GnRH). Odznacza się dobrym profilem bezpieczeństwa, nie daje ciężkich skutków ubocznych, a także nie wywołuje objawów hipoestrogenizmu) , octan uliprystalu

Jakie są nowe leki stosowane w nowoczesnym leczeniu endometriozy?

Linzagolix (Yselty) – doustny antagonista receptora uwalniającego gonadotropiny. Prowadzi do zmniejszenia stężenia estrogenu i progesteronu we krwi – dwóch hormonów wspierających rozwój mięśniaków macicy. W dwóch badaniach głównych z udziałem łącznie 1109 kobiet lek Yselty przyczynił się do zmniejszenia krwawienia związanego z mięśniakami macicy.

Selektywne modulatory receptora progesteronowego (SPRM) – Są to związki steroidowe lub niesteroidowe posiadające zdolność do oddziaływania z receptorem progesteronowym poprzez modulowanie jego aktywności. Aktualnie preparaty SPRM zarejestrowane są jako środki do terminacji ciąży czy doraźnej antykoncepcji. Jednakże trwają badania kliniczne oceniające przydatność i efektywność SPRM w nowych wskazaniach, takich jak leczenie raka endometrium, choroby Cushinga, choroby Alzheimera czy właśnie endometriozy.

Zmodyfikowane przeciwciało przeciwko interleukinie-8 (IL-8) – Japońskie badanie wykazało, że comiesięczne wstrzykiwanie takiego zmodyfikowanego przeciwciała może zmniejszyć zmiany chorobowe, tkankę bliznowatą i zrosty narządów.

Czy jest jakiś narodowy program leczenie endometriozy?

Endometrioza dotyka jedną na 10 kobiet, a – niestety – diagnoza trwa średnio około 9 lat. Nowo powstały przy ministrze zdrowia Zespół Doradczy zamierza ustandaryzować protokół postępowania podczas diagnostyki i leczenia endometriozy, tak aby każda pacjentka miała możliwość przejścia przez optymalną ścieżkę leczenia. Przewodniczącym Zespołu został prof. dr hab. n. med. Krzysztof Czajkowski, konsultant krajowy w dziedzinie położnictwa i ginekologii.