Co to jest marskość wątroby?

Marskość wątroby to dolegliwość, która polega na uszkodzeniu miąższu narządu, jego prawidłowej struktury, a co za tym idzie, zaburzeniu właściwego funkcjonowania gruczołu. Wątroba ulega stopniowemu zwłóknieniu — komórki wątrobowe zaczynają być otaczane przez pasma tkanki łącznej. Tworzą się tzw. guzki regeneracyjne, co zaburza prawidłowy przepływ krwi i żółci. Upośledzeniu ulega więc wymiana składników odżywczych oraz metabolitów (produktów przemiany materii). Długotrwałe niedokrwienie prowadzi do martwicy hepatocytów (komórek wątrobowych) i poważnych zaburzeń czynnościowych narządu.

W skrajnych przypadkach niezbędne jest przeprowadzenie przeszczepienia narządu. Szacuje się,  że w Europie wykonuje się rocznie średnio 5,5 tys. zabiegów transplantacji wątroby u pacjentów dotkniętych marskością tego gruczołu.

Wśród głównych przyczyn marskości wątroby upatruje się najczęściej: nadużywanie alkoholu, zakażenia wirusem zapalenia wątroby typu B lub C, a także niealkoholową chorobę wątroby [2].

Jak wygląda leczenie marskości wątroby?

To, jaką metodę leczenia marskości wątroby wybierze lekarz prowadzący, zależy od przyczyny występowania dolegliwości. W przypadku wirusowego zapalenia wątroby (WZW) konieczne będzie stosowanie leków przeciwwirusowych. Jeśli natomiast pacjent zmaga się z towarzyszącym wodobrzuszem, specjalista może zlecić stosowanie diuretyków (np. furosemid, spironolakton, eplerenon), które pozwolą pozbyć się nadmiaru płynów z organizmu. Problemem może być również uporczywy świąd skóry, a także nadciśnienie wrotne (stosuje się wówczas m.in. propranolol lub nitraty).

Postępowanie z chorymi polega nie tylko na stosowaniu leków, ale również przeprowadzaniu badań profilaktycznych. Dzięki temu nie tylko ustabilizujemy i wyrównamy chorobę, ale również unikniemy dekompensacji marskości. Ta ostatnia polega na pogorszeniu funkcji wątroby i — jak nietrudno się domyśleć — stanowi bezpośrednie zagrożenie dla życia chorego [2].

Marskość wątroby a WZW typu C

Wirusowe zapalenie wątroby typu C (WZW typu C) to jedna z najczęstszych przyczyn marskości wątroby. Do zakażenia wirusem może dojść podczas kontaktu z krwią osoby zainfekowanej, w trakcie zabiegów medycznych (np. chirurgicznych, stomatologicznych), a także w przypadku używania niesterylnych narzędzi kosmetycznych, strzykawek czy igieł.

Nieleczone i niewyrównane wirusowe zapalenie wątroby typu C może prowadzić do uszkodzenia wątroby, niekorzystnego przekształcenia jej struktury, marskości narządu, a nawet śmierci. Jeszcze do niedawna, aby zapobiec rozwojowi choroby, stosowano głównie terapię interferonową, jednak jest ona obarczona ryzykiem rozwoju licznych skutków ubocznych. Z tego względu wciąż poszukuje się nowych opcji terapeutycznych [2,3].

Jakie są nowe leki na marskość wątroby?

Terapia bezinterferonowa i program B.71

B.71 to program lekowy, który obejmuje leczenie wirusowego zapalenia wątroby typu C u pacjentów powyżej 18. roku życia. Aby się do niego zakwalifikować, należy spełniać ściśle określone warunki, takie jak np. obecność materiału genetycznego HCV w tkance wątrobowej lub surowicy krwi, obecność przeciwciał anty-HCV, a także zdiagnozowane włóknienie narządu (należy przeprowadzić elastografię wątroby — bezinwazyjne badanie polegające na ocenie kondycji wątroby pod kątem jej włóknienia i marskości).

Terapia polega na doustnym przyjmowaniu dwuskładnikowych leków przeciwwirusowych. To, jakie substancje czynne zostaną podane pacjentowi, zależy od genotypu wirusa. I tak, genotyp 1 HCV kwalifikuje pacjenta do podjęcia leczenia sofosbuwirem w połączeniu z ledipaswirem (lub rybawiryną), zaś genotyp 1 bądź 4 HCV uprawnia do terapii grazoprewirem skojarzonym z elbaswirem.

Z kolei genotyp 1, 2, 3, 4, 5, 6 HCV umożliwia zakwalifikowanie pacjenta do kuracji sofosbuwirem w skojarzeniu z welpataswirem bądź glekaprewirem i pibrentaswirem.

Bywa, że oznaczenie genotypu wirusa jest niemożliwe ze względu na tzw. niską wiremię (niewielka ilość wirusa w organizmie) – w takiej sytuacji pacjent może zostać zakwalifikowany do terapii lekiem pangenotypowym (glekaprewir + pibrentaswir lub sofosbuwir + welpataswir).

Zanim jednak pacjent zostanie zakwalifikowany do programu B.71, musi zostać poddany szeregowi badań, m.in. ocenie morfologii krwi, prób wątrobowych, poziomu kreatyniny, stężenia albumin czy krzepliwości. Prawdopodobnie niezbędne będzie również wykonanie badań obrazowych, np. USG jamy brzusznej [3,4].