Jakie są nowe metody diagnostyki raka prostaty?

Diagnostyka raka prostaty przed 25 laty polegała na palpacyjnej ocenie konsystencji gruczołu krokowego oraz oznaczeniu stężenia PSA, a gdy badanie to budziło podejrzenie obecności nowotworu, pobierano wycinki z prostaty. Obecnie dysponujemy szeregiem dodatkowych badań, które precyzyjniej określą podstawowe cechy nowotworu: zaawansowanie miejscowe (cecha T), stan regionalnych węzłów chłonnych (cecha N) oraz obecność przerzutów odległych (cecha M).

Przełomem w diagnostyce obrazowej prostaty jest wieloparametryczny rezonans magnetyczny – badanie, które cechuje się wysoką czułością w zakresie wykrywania gruczolakoraka o wysokim stopniu złośliwości. W Polsce dostępna jest także pozytronowa tomografia emisyjna (PET-CT). Badanie to znalazło zastosowanie w ustalaniu przyczyny wznowy po leczeniu radykalnym. Badania  4K i płynna biopsja SelectMDx to są narzędzia, które nieinwazyjnie są w stanie na 95 proc. przewidzieć wynik późniejszej biopsji. Badanie 4K, jest jedynym nieinwazyjnym badaniem przesiewowym mogącym przewidzieć wystąpienie raka z 20-letnim wyprzedzeniem. Z kolei płynna biopsja SelectMDx może na podstawie próbki moczu nieinwazyjnie ocenić procentowe ryzyko wykrycia nowotworu podczas tradycyjnej biopsji prostaty [1].

Jakie są nowe metody leczenie raka prostaty?

Oprócz tradycyjnej radioterapii, która polega na napromienianiu chorego gruczołu oraz otaczającej go zdrowej tkanki, w niektórych przypadkach stosuje się brachyterapię lub jeszcze nowszą i mniej inwazyjną metodę leczenia raka prostaty – tzw. zabieg HIFU (ang. High Intensity Focused Ultrasound), który polega na zniszczeniu guza z marginesem tkanki prawidłowej za pomocą fal ultradźwiękowych. Wytworzony w ten sposób efekt cieplny w tkance niszczy komórki nowotworowe.

Terapia ta nie wymaga ingerencji chirurgicznej, może być ukierunkowana jedynie na obszar zajęty nowotworem, dzięki czemu nie niszczy całego narządu. Metoda ta ma mało efektów ubocznych niż tradycyjne zabiegi, może być także wykonana ponownie w razie nawrotu choroby, również u pacjentów, którzy poddani byli wcześniej radioterapii czy prostatektomii radykalnej (wycięciu gruczołu krokowego). Przyszłością w leczeniu raka prostaty jest na pewno terapia fokalna, czyli leczenie nie całego gruczołu, ale tego obszaru, który jest zajęty nowotworem.

Jakie są najnowsze leki na raka prostaty?

Leki nowej generacji dają stosunkowo mało objawów ubocznych. Nie tylko przydają się pacjentom z najbardziej zaawansowaną postacią choroby, którzy mają tzw. raka opornego na kastrację z przerzutami po niepowodzeniu leczenia blokującego produkcję hormonów, ale przynoszą efekty również u chorych przed chemioterapią. Nowym wskazaniem do zastosowania tych leków jest sytuacja, gdy po wycięciu lub napromienianiu prostaty, mimo obniżenia testosteronu, szybko narasta marker nowotworowy, czyli PSA, a w tzw. badaniach obrazowych jeszcze nie widać przerzutów.

Firma Novartis ogłosiła, że Komitet ds. Produktów Leczniczych Stosowanych u Ludzi (CHMP) Europejskiej Agencji Leków (EMA) wydał pozytywną opinię i oczekuje na wydanie pozwolenia na dopuszczenie do obrotu dla lutetu (177Lu). We wskazaniu leczenia raka prostaty bez przerzutów dostępne są także następujące terapie: apalutamid, darolutamid oraz enzalutamid. To grupa leków w wygodnej formie podawania. Pacjenci dostają tabletki i nie muszą przychodzić często do szpitala. W leczeniu nowotworu prostaty stosowane są także leki z grupy gonadoliberyn. Lekiem takim jest np. octan leuproreliny (Eligard). Wskazany jest u dorosłych mężczyzn z rakiem gruczołu krokowego z przerzutami, wrażliwego na terapię hormonalną oraz w połączeniu z radioterapią — w leczeniu raka gruczołu krokowego dużego ryzyka bez przerzutów, wrażliwego na terapię hormonalną [2].