Jak można się zarazić pasożytami?

Jest wiele miejsc, gdzie można zarazić się pasożytami. Potencjalnie mogą być wszędzie, ale szczególnie niebezpieczne jest spożywanie niemytych warzyw, owoców czy kontakt z nieznanymi zwierzętami. Pasożyty to organizmy cudzożywne. Oznacza to, że do życia i zdobywania pokarmu wykorzystują one inne organizmy. W organizmie człowieka mogą bytować przeróżne odmiany pasożytów. Te najbardziej znane to pierwotniaki takie jak lamblie, obleńce takie jak owsiki, glisty, czy włosień oraz płazińce np. przywry, czy tasiemce [1].

Skąd wiadomo, że jest się nosicielem pasożyta?

Zakażenie pasożytami najczęściej wiąże się z nieswoistymi objawami. Czasami w pierwszym etapie po zakażeniu mogą wystąpić zaburzenia żołądkowo-jelitowe, które najczęściej dosyć szybko ustępują. Oprócz tego o chorobie mogą świadczyć sińce i worki pod oczami, wychudzenie lub otyłość. W przypadku niektórych zakażeń charakterystyczny jest nocny świąd w okolicy krocza i odbytu. Zdarza się również niskorosłość lub zgrzytanie zębami.

Obserwuje się również mniej specyficzne objawy takie jak:

• ospałość lub wręcz odwrotnie nadpobudliwość;
• nerwowość;
• problemy skórne takie jak pokrzywka, suchość skóry, wypryski czy trądzik;
• obniżona odporność i nawracające infekcje często połączone z przewlekłym katarem;
• problemy w obrębie przewodu pokarmowego, w szczególności wzdęcia i uczucie pełności;
• stany anemiczne spowodowane niedoborem żelaza [1,2].

Jak uchronić się przed zakażeniem pasożytami?

• trzeba dokładnie i regularnie myć ręce, bezwzględnie przed  spożywaniem posiłku czy po zabawie ze zwierzętami;
• nie należy spożywać surowego mięsa niewiadomego pochodzenia;
• nie należy wkładać brudnych palców czy przedmiotów do ust;
• należy regularnie dbać o ich higienę oraz odrobaczanie zwierząt domowych [1].

Jak się odrobaczyć?

Jak się odrobaczyć na własną rękę? W chwili obecnej bez recepty dostępny jest tylko 1 substancja czynna, która działa przeciwko pasożytom — pyrantel. Działa on poprzez zablokowanie przewodnictwa nerwowo-mięśniowego pasożytów bytujących w świetle przewodu pokarmowego. Jest on skuteczny w przypadku robaków obłych, a w szczególności tyczy się to owsików. Co istotne, słabo się wchłania z przewodu pokarmowego. Jego stosowanie jest przeciwwskazane u osób z niewydolnością wątroby, a dodatkowo może powodować działania niepożądane, takie jak biegunki, bóle głowy czy senność.

W przypadku podejrzenia zakażenia pasożytami, należy rozważyć wizytę u lekarza, ponieważ odrobaczanie profilaktyczne, bez potwierdzonej obecności pasożytów w organizmie, może przynieść więcej szkód, niż pożytku [1,3].

Zawiesiny i tabletki na odrobaczanie bez recepty

Pyrantelum OWIX 250 mg/5 ml zawiesina doustna, produkt leczniczy

• 5 ml zawiesiny doustnej zawiera 250 mg pyrantelu;
• lek należy stosować dokładnie tak, jak opisano w ulotce lub według zaleceń lekarza;
• preparat może być stosowany od 2 roku życia
• produkt jest stosowany w leczeniu zakażeń jelitowych robakami obłymi typu nicienie barwy białej (owsikami) [4].

Pyrantelum OWIX 250 mg tabletki, produkt leczniczy

• 1 tabletka zawiera 250 mg pyrantelu;
• produkt leczniczy powinno się stosować zgodnie z ulotką lub według zaleceń lekarza;
• lek jest zalecany dla osób dorosłych i dzieci powyżej 6 lat;
• preparat stosuje się w przypadku owsicy wywołanej przez Enterobius vermicularis [4].

Jeżeli leczenie pyrantelem nie przyniesie rezultatów, należy koniecznie udać się do lekarza. Może on wprowadzić do leczenia preparaty na receptę zawierające m.in. albendazol np. Zentel. Hamuje on dostarczanie składników energetycznych do pasożytów wewnętrznych takich jak owsiki, tasiemce czy glisty, w wyniku czego obumierają i zostają wydalone z organizmu chorego. W każdym przypadku najlepiej udać się do lekarza, aby potwierdzić faktyczne zakażenie pasożytami. Profilaktyczne podawanie preparatów zawierających pyrantel (szczególnie dzieciom) „co jakiś czas” może przynieść więcej szkód niż korzyści [3].

Zioła na odrobaczanie dla ludzi — czy są skuteczne?

Wspomagająco w odrobaczaniu można zastosować preparaty ziołowe, nie mają one jednak bezpośredniego działania na pasożyty. Dodatkowo zastosowanie takich ziół może być niebezpieczne ze względu na możliwość przemieszczenia się pasożytów z układu pokarmowego w inne miejsce, co potencjalnie może stanowić nawet zagrożenie dla zdrowia, dlatego stosowanie takich ziół warto skonsultować z lekarzem. W odrobaczaniu stosuje się najczęściej piołun, przyprawy o gorzkim i ostrym smaku, takie jak goździk czy tymianek, pestki dyni [1,2].

Preparaty ziołowe na odrobaczanie

Para Farm płyn doustny, suplement diety

• 4 ml (80 kropli) płynu zawiera 1,13 mg ziela piołunu (Herba absinthii), 1,13 mg korzenia omanu (Radix inulae), 0,75 mg ziela tymianku (Herba i thymi), 0,75 mg liści szałwii (Folium salviae), 0,42 mg owocu kopru włoskiego (Fructus foeniculi), 0,42 mg ziela macierzanki piaskowej (Herba thymus serpyllum) i 0,09 mg korzenia prawoślazu (Radix althaeae);
• dzieci powyżej 3 lat przyjmują 2 razy dziennie po 15 kropli na 30 minut przed posiłkiem przez okres 7 dni, a dorośli 2 razy dziennie po 40 kropli również na 30 minut przed posiłkiem przez okres 7 dni;
• nie powinno stosować się preparatu częściej niż raz na trzy miesiące;
• suplement diety przyczynia się do tworzenia niekorzystnych warunków do rozwoju pasożytów, bakterii i grzybów, wspomaga procesy trawienia i prawidłowe działanie układu pokarmowego i immunologicznego [5].

Para Farm Herbs Line kapsułki, suplement diety

• 1 kapsułka zawiera 50 mg kłącza imbiru lekarskiego (Zingiber officinale Roscoe, rhizoma), 40 mg nasion dyni zwyczajnej (Cucurbita pepo L. semen), 30 mg ziela tymianku pospolitego (Herba Thymus vulgaris), 30 mg liści oliwki europejskiej (Oleae folium europea), 25 mg cebuli czosnku pospolitego (Bulbus Allium sativum L.), 25 mg owocu kolendry siewnej (Fructus coriandrum sativum L.), 25 mg owocu kopru włoskiego (Fructus foeniculi vulgaris), 15 mg ziela macierzanki piaskowej (Herba Thymus serpyllum), 5 mg kwiatu goździkowca korzennego (Syzygium aromaticum flos), 0,53 mg liści szałwii lekarskiej (Salvia officinalis folium) i 0,03 mg ziela bylicy piołun (Herba Artemisia absinthium);
• suplement diety należy stosować 3 razy dziennie po 1 kapsułce na 30 minut przed posiłkiem przez 15 dni;
• stosuje się w celu suplementacji diety w składniki aktywne preparatu [5].

Doctor Life Parasit Protect kapsułki, suplement diety

• 1 kapsułka zawiera 90 mg naowocni orzecha szarego (Juglans cinerea L), 90 mg goździkowca  korzennego (Syzygium aromaticum), 90 mg bylicy piołun (Artemisia absinthium L.), 90 mg ekstraktu z liści oliwki europejskiej (Olea europaea L.) oraz bromelainę z łodygi ananasa (Ananas comosus L. Merr.);
• osoby dorosłe stosują 1 kapsułkę 3 razy na dobę (po jedzeniu) przez 10 dni, a następnie należy zrobić 12-dniową przerwę;
• celem stosowania preparatu jest uzupełnienie diety w składniki aktywne w nim się znajdujące [6].

Herbapol syrop na Robaka syrop, suplement diety

• 1 łyżeczka syropu zawiera 1,3 g wyciągu z ziela tymianku, wyciągu z ziela piołunu, wyciągu z kłącza tataraku i wyciągu z liścia orzecha włoskiego;
• dzieci powyżej 6 roku życia i osoby dorosłe stosują 1 łyżeczkę 2 razy dziennie;
• produkt wspomaga pracę jelit [7].

Dary Natury Pasożyty herbatka ekologiczna, suplement diety

• zawiera tymianek (Thymus vulgaris), koper włoski (Foeniculum vulgare) i oman (Inula helenium);
• dorośli mogą pić 1 saszetkę dwa razy dziennie;
• zastosowaniem preparatu jest uzupełnienie diety w składniki aktywne w nim się znajdujące [8].

Jakie są nowe leki na pasożyty? 

Potrzeba poszukiwania nowych substancji przeciwpasożytniczych rośnie wraz z nowymi mechanizmami oporności pasożytów na obecne leki. Ponadto nowe rozwiązania mogą pozwolić na ograniczenie działań niepożądanych. Najnowsze doniesienia wskazują na przeciwpasożytnicze działanie morwy białej, czyli rośliny, którą stosujemy we wspomaganiu regulacji gospodarki węglowodanowej. W lecznictwie pojawił się także mirazid, który został wyizolowany z balsamowca. 

Zdecydowanie więcej dzieje się wśród leków przeciwpasożytniczych na receptę, gdzie naukowcy szukają nowych metod walki z pasożytami [9]. 

Jakie są objawy oczyszczania organizmu z pasożytów?

Objawy, które towarzyszą oczyszczaniu organizmu, są bezpośrednio związane z tym jakiego pasożyta się pozbywamy. Większość z nich bytuje w przewodzie pokarmowym. W związku z tym typowe dolegliwości przy oczyszczaniu organizmu dotyczą układu pokarmowego. Obejmują nudności, wymioty, biegunkę, ból brzucha. Czasami może nam towarzyszyć gorączka i ogólne rozbicie. Drugą kwestią są działania niepożądane stosowanych leków, które również głównie manifestują się poprzez dolegliwości przewodu pokarmowego. Warto zwrócić uwagę, że wszystkie zioła mogą dawać silne reakcje alergiczne [4]. 

Podsumowanie

Wielu pacjentów myśli, że zastosuje tabletki na odrobaczanie dla ludzi takie jak pyrantelum i będzie po sprawie. Nie jest to jednak takie proste i w przypadku podejrzenia zakażenia pasożytami, najlepiej niezwłocznie udać się do lekarza w celu dokładnej diagnostyki.

Wobec tego, jak pozbyć się pasożytów z organizmu? Bez recepty na nicienie, a w szczególności owsiki, skuteczny będzie wymieniony pyrantel, który w chwili obecnej jest jedynym lekiem bez recepty o działaniu przeciwko pasożytom. W przypadku jego nieskuteczności konieczne będzie zastosowanie preparatów dostępnych z przepisu lekarza.

Zioła, które są reklamowane jako działające na „robaki”, mogą być co najwyżej stosowane pomocniczo, a czasami mogą wręcz zaszkodzić, dlatego do ich stosowania należy podejść z dużą dozą ostrożności.