Czym jest wino?

Wino to napój alkoholowy uzyskany przez całkowitą lub częściową fermentację moszczu winogronowego. Zawiera minimum 8,5 % etanolu oraz kilkaset innych substancji, w tym oczywiście wodę, cukier, kwasy organiczne, sole mineralne, witaminy. Ze zdrowotnego punktu widzenia, najważniejsze są polifenole, a wśród nich flawonoidy i antocyjany. Naturalnie związki te występują w skórce winogron i innych owoców. Obecnie najwięcej wina pije się w Europie w krajach śródziemnomorskich — dawnych terenach Cesarstwa Rzymskiego. Tam winorośl właściwa (Vitis vinifera, Vitaceae — winoroślowate) miała naturalnie najlepsze warunki do wzrostu i owocowania. W dzisiejszych czasach winorośl uprawna jest wyróżniana jako osobny podgatunek. Została szeroko rozprzestrzeniona na całym świecie w postaci wielu odmian [1].

Dieta śródziemnomorska i wino a choroby serca

Liczne badania wykazały, że dieta śródziemnomorska przyczynia się do niższego ryzyka wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych (w tym udaru) oraz mniejszej śmiertelności. Na terenie basenu Morza Śródziemnego dominują takie składniki pożywienia jak oliwa z oliwek, orzechy, ryby, świeże warzywa i owoce. Są bogate m.in. w nienasycone kwasy tłuszczowe, istotne dla utrzymania odpowiedniego profilu lipidowego, a w konsekwencji zdrowego układu krążenia. Warto jednak zwrócić uwagę, że często posiłkom towarzyszy czerwone wino wytrawne [2].

Co to jest dieta DASH? Czy rzeczywiście obniża ciśnienie krwi?

Wiele badań epidemiologicznych ukazało, że umiarkowane picie alkoholu, a szczególnie czerwonego wina, może chronić przed chorobą wieńcową. Wnioski te oparte są na obserwacjach, że w krajach o wysokim spożyciu tego trunku (np. Francja, Włochy) odnotowuje się stosunkowo niski wskaźnik występowania tego schorzenia. Zjawisko to nazwano „francuskim paradoksem” [2].

Choroby układu krążenia są najczęstszą przyczyną zgonów na świecie. Obejmują różne zaburzenia serca i naczyń krwionośnych (w tym mózgowych), takich jak schorzenia tętnic obwodowych, choroba wieńcowa, zakrzepica żył głębokich, niewydolność mięśnia sercowego, zawał. Przez ostatnie lata rośnie zainteresowanie naturalnymi związkami, które pomagałyby zapobiegać incydentom sercowo-naczyniowym. Takimi substancjami mogą być między innymi polifenole — kwercetyna, antocyjany, a wśród nich najlepiej przebadany i obiecujący — resweratrol [3].

Tajemny składnik — resweratrol

Resweratrol (3,5,4’-trihydroksystilben) należy do polifenoli. Występuje głównie w skórce winogron. Wiele badań przedklinicznych wykazało hipotensyjne (obniżające ciśnienie) działanie związku na różnych modelach zwierzęcych. Resweratrol ma właściwości przeciwutleniające, hamuje powstawanie wolnych rodników, zmniejsza aktywację komórek zapalnych, zapobiega agregacji płytek krwi. Ponadto stymuluje śródbłonkową produkcję tlenku azotu, co powoduje rozszerzenie naczyń i w konsekwencji obniżenie ciśnienia krwi. Co istotne jest substancją bezpieczną, czyli nie przyczynia się do istotnych działań niepożądanych i nie wchodzi w interakcje z lekami [4].

Jakie wino wybrać dla zdrowia?

Polifenole obecne są w dość dużej ilości jedynie w winie czerwonym. Wynika to z procesu produkcji. Owoce fermentują razem ze skórką, czyli fragmentem, w którym znajduje się najwięcej związków fenolowych. Do wytworzenia białego wina, skórki i nasiona winogron są usuwane przed fermentacją. Ponadto poszczególne szczepy charakteryzują się różną zawartością polifenoli. Wysoką odznaczają się m.in. Pinot Noir, Petit Syrah, Cabernet Sauvignon czy Merlot. Wina długo dojrzewające w beczkach są dodatkowo wzbogacone w te korzystne związki, ze względu na ich występowanie także w dębowym drewnie [5].

Jeśli chcemy uzyskać korzyści dla zdrowia, powinniśmy wybrać trunek o jak najmniejszym stężeniu cukru, czyli wytrawny. W słodkich zaobserwowano mniejszą zawartość polifenoli. Ponadto fruktoza i sacharoza przyjmowane w zbyt dużych ilościach mogą powodować cukrzycę, stłuszczenie wątroby, przyrost masy ciała i inne negatywne skutki.

Podsumowanie

Spożywanie dużych ilości alkoholu z pewnością nie jest korzystne dla zdrowia. Jednak zgodnie z wynikami wielu badań, regularne spożywanie umiarkowanych ilości czerwonego, wytrawnego wina (np. jeden kieliszek do obiadu) może zmniejszać ryzyko niewydolności serca czy innych chorób układu krążenia. Związkiem, który przykuwa uwagę naukowców pod względem korzystnego wpływu na ciśnienie krwi oraz profilaktykę i leczenie dolegliwości sercowo-naczyniowych jest resweratrol. Trwają badania nad właściwościami związku i poprawieniem jego biodostępności w naszym organizmie. Leczenie chorób układu krążenia generuje duże koszty dla pacjentów i szpitali. Dlatego zapobieganie im pozwoliłoby nie tylko wydłużać życie, ale przyniosłoby ogromne korzyści finansowe. Jako profilaktykę powinniśmy stosować przede wszystkim odpowiednią dietę oraz regularną aktywność fizyczną.