Co to jest nerwica?

Nerwica nie jest pojęciem medycznym, a jedynie potocznym określeniem zaburzeń lękowych. Co ciekawe, nie tylko pacjenci, ale również lekarze, tego typu dolegliwości często nazywają nerwicami, przez co słowo to zostało mocno zakorzenione. Nerwica jest dosyć szeroką grupą zaburzeń lękowych, która jednak od pozostałych różni się dosyć znacząco. Pacjent jest w tym przypadku świadomy swoich lęków, które nie są w jego mniemaniu racjonalne, jednakże, gdy styka się z jakąś sytuacją lub osobą, która generuje ten lęk, przestaje myśleć racjonalne. Nerwice najczęściej dotykają ludzi w średnim wieku, ale mogą dotknąć każdego, w tym również dzieci [1].

Neriwca – przyczyny. Co wpływa na występowanie tej choroby?

Oto przyczyny nerwicy przedstawione w formie punktowej:

• Czynniki genetyczne: Osoby mające krewnych pierwszego stopnia cierpiących na nerwicę są bardziej narażone na jej rozwój.
• Stres: Długotrwały lub wyjątkowo silny stres może przyczynić się do powstania nerwicy.
• Traumy z przeszłości: Doświadczenie traumy lub miażdżącego wydarzenia z przeszłości może prowadzić do nerwicy.
• Trudne sytuacje życiowe: Bycie narażonym na zagrożenia, konflikty w rodzinie lub trudności w pracy może sprzyjać nerwicy.
• Choroby somatyczne: Obecność chorób fizycznych może zwiększać ryzyko wystąpienia nerwicy.
• Niska samoocena: Niższa samoocena i brak pewności siebie mogą sprzyjać rozwojowi nerwicy.

Warto jednak podkreślić, że nerwica to zaburzenie wieloczynnikowe, które może mieć różne przyczyny u różnych osób. Często jest to połączenie różnych czynników, które wpływają na rozwój nerwicy. Jest to tylko ogólny przegląd przyczyn i nie obejmuje wszystkich możliwych czynników.

Nerwica lękowa — objawy. Po czym ją poznać?

Nerwica jest związana z nagłym atakiem lęku pod wpływem jakiegoś wydarzenia, osoby lub może mieć postać przewlekłą, ze stałymi objawami niepokoju i lęku. Dodatkowo człowiek cierpiący na nerwicę może mieć objawy takie jak:

• trudności w oddychaniu;
• kołatanie serca;
• nadmierne pocenie się;
• drżenie rąk i tiki nerwowe;
• suchość w jamie ustnej;
• szum w uszach;
• mdłości i problemy gastryczne;
• ucisk w klatce piersiowej;
• bóle głowy;
• zaburzenia seksualne [2,3].

Jak diagnozuje się nerwicę?

Nerwica jest diagnozowana na podstawie szczegółowego wywiadu z pacjentem oraz obserwacji zachowań i objawów występujących u osoby podejrzewanej o nerwicę. Diagnostyka nerwicy wymaga przeprowadzenia dokładnej analizy objawów, czasu trwania i częstotliwości ich występowania oraz wpływu na funkcjonowanie codzienne.

Podczas wywiadu lekarz lub terapeuta zbiera informacje o historii życia, przebytych wydarzeniach traumatycznych, objawach fizycznych i emocjonalnych, jak również o obecnym stresie życiowym. Istotne jest określenie przebiegu nerwicy oraz jej wpływu na codzienne funkcjonowanie pacjenta. Ponadto lekarz może przeprowadzić badanie psychologiczne, które obejmuje ocenę obecności objawów nerwicowych oraz skali oceny nasilenia tych objawów. W niektórych przypadkach lekarz może również skierować pacjenta na badania laboratoryjne lub obrazowe w celu wykluczenia innych przyczyn objawów fizycznych.

Ważne jest, aby diagnozę nerwicy postawił wykwalifikowany specjalista, tak jak psycholog lub psychiatra, którzy posiadają doświadczenie w diagnozowaniu i leczeniu zaburzeń psychicznych, w tym nerwicy. Jedynie specjalista może odpowiednio zinterpretować objawy i budować plan leczenia oparty na indywidualnych potrzebach pacjenta [5].

Jak nerwica wpływa na życie pacjentów?

Nerwica może znacząco wpływać na życie społeczne pacjentów, prowadząc do trudności i ograniczeń w codziennych interakcjach społecznych. Oto kilka sposobów, w jakie nerwica może wpływać na życie społeczne pacjentów:

1. Unikanie sytuacji społecznych: Ludzie z nerwicą często unikają sytuacji, które wywołują lęk, takie jak spotkania towarzyskie, prezentacje publiczne czy wyjścia do miejsc publicznych. Unikanie tych sytuacji może ograniczać życie społeczne pacjentów i prowadzić do izolacji.
2. Trudności w nawiązywaniu i utrzymywaniu relacji: Pacjenci z nerwicą często odczuwają trudności w nawiązywaniu nowych relacji lub utrzymywaniu istniejących. Lęk i obawy mogą prowadzić do nadmiernego samodzielenia się, zahamowania w wyrażaniu emocji i trudności w bliskim kontakcie emocjonalnym.
3. Zniechęcenie do aktywności społecznych: Ze względu na obawy i lęki związane z nerwicą, pacjenci mogą być zniechęceni do uczestnictwa w aktywnościach społecznych, takich jak wyjścia do restauracji, imprezy czy podróże. To może prowadzić do poczucia izolacji społecznej i utraty radości z codziennych interakcji.
4. Wpływ na pracę: Nerwica może również wpływać na funkcjonowanie pacjenta w miejscu pracy. Obawy, ataki paniki czy trudności z koncentracją mogą prowadzić do obniżonej wydajności, absencji w pracy oraz trudności w nawiązywaniu i utrzymywaniu stosunków z innymi pracownikami.
5. Niskie poczucie własnej wartości: Nerwica może prowadzić do niskiego poczucia własnej wartości i utrzymującego się przekonania o własnej niekompetencji. To może mieć negatywny wpływ na pewność siebie i zdolność do budowania zdrowych relacji społecznych.

Ważne jest zrozumienie, że nerwica jest rzeczywistym problemem zdrowotnym i wymaga zrozumienia i wsparcia ze strony społeczności. Pacjenci z nerwicą potrzebują otoczenia, które je akceptuje i wspiera, zarówno przez zrozumienie i empatię, jak i przez umożliwienie im korzystania z dostępnych metod i wsparcia terapeutycznego.

Jakie są niefarmakologiczne metody leczenia nerwicy?

Niefarmakologiczne metody leczenia nerwicy są alternatywnymi podejściami, które nie polegają na stosowaniu leków. Oto kilka przykładów takich metod:

1. Terapia poznawczo-behawioralna (CBT): Jest to forma terapii, która skupia się na identyfikowaniu i modyfikowaniu myśli i zachowań negatywnych, które przyczyniają się do nerwicy. CBT pomaga pacjentom zrozumieć swoje myśli i uczucia oraz nauczyć się skutecznych strategii radzenia sobie z lękiem.
2. Terapia relaksacyjna: Metody relaksacji, takie jak techniki oddechowe, medytacja, joga czy progresywna relaksacja mięśniowa, mogą pomóc w zmniejszeniu napięcia i lęku związanych z nerwicą.
3. Terapia poznawcza: Koncentruje się na identyfikowaniu i zmienianiu błędnych przekonań i myśli, które przyczyniają się do objawów nerwicowych. Terapia poznawcza pomaga pacjentom rozwijać zdrowsze i bardziej realistyczne sposoby myślenia.
4. Terapia grupowa i wsparcie społeczne: Udział w terapii grupowej daje pacjentom możliwość dzielenia się swoimi doświadczeniami z innymi, którzy przeżywali podobne trudności. Może to dostarczyć wsparcia emocjonalnego i motywacji do radzenia sobie z nerwicą.
5. Aktywność fizyczna: Regularna aktywność fizyczna może mieć pozytywny wpływ na samopoczucie psychiczne. Ćwiczenia takie jak jogging, jazda na rowerze czy pływanie mogą pomóc w zmniejszeniu stresu i napędu, które często towarzyszą nerwicy.
6. Techniki relaksacyjne: Wykorzystanie technik relaksacyjnych, takich jak głębokie oddychanie, progresywne napięcie i rozluźnianie mięśni czy wizualizacja, może pomóc w zmniejszeniu napięcia i lęku.

Należy jednak zauważyć, że skuteczność tych metod może się różnić w zależności od indywidualnych potrzeb i reakcji pacjentów. W przypadku nerwicy zawsze zaleca się skonsultowanie z profesjonalistą medycznym, który może ocenić indywidualne potrzeby i zaproponować odpowiednie metody leczenia [3].

Silna nerwica lękowa — leczenie. Co warto stosować?

Leki bez recepty na nerwicę lękową

Preparaty bez recepty,  które mogą pomóc w stanach lękowych, nie są w stanie pod kątem skuteczności rywalizować z lekami dostępnymi z przepisu lekarza. W tym przypadku wykorzystać można pomocniczo zioła o udowodnionym działaniu przeciwlękowym, takie jak, chociażby kozłek lekarski czy dziurawiec zwyczajny. Z tego typu ziół sporządza się mieszanki, które będą miały działanie uspokajające i tonizujące. Do najczęściej wykorzystywanych w tym celu ziół należą m.in.:

• kozłek lekarski (łac. Valeriana Officinalis) — może być stosowany w stanach lękowych, nerwicach, trudnościach z zasypianiem czy nadpobudliwości;
• dziurawiec zwyczajny (łac. Hypericum perforatum) — ma działanie uspokajające, bakteriobójcze i przeciwzapalne, podczas jego stosowania nie wolno się opalać (zawiera substancje fotoczułe);
• mięta pieprzowa (łac. Mentha piperita) — jest znana ze swojego działania przeciwbólowego, przeciwbakteryjnego i uspokajającego, może znaleźć zastosowanie w przypadku nerwic, które w swoim przebiegu mają objawy ze strony układu pokarmowego;
• lawenda lekarska (łac. Lavandula officinalis) — wykazuje właściwości uspokajające, bakteriobójcze, łagodzi objawy ze strony górnych dróg oddechowych w przypadku nadpobudliwości czy zdenerwowaniu;
• melisa lekarska (łac. Melissa officinalis) — jest znana ze swoich właściwości uspokajających, ale ma również działanie nasenne, przeciwzapalne i rozkurczowe;
• szałwia lekarska (łac. Salvia officinalis) — zmniejsza napięcie nerwowe, ma działanie przeciwzapalne i rozkurczowe [1,4].

Leki na receptę na nerwicę lękową

Większość leków na nerwicę lękową jest również stosowana przy innych zaburzeniach psychicznych, takich jak depresja czy zaburzenia obsesyjno-kompulsywne. Jednakże w zależności od schorzenia sposób ich dawkowania lub stosowanie różnych ich kombinacji może być różne. Ponieważ wszystkie te preparaty dostępne są tylko i wyłącznie na receptę należy bezwzględnie przestrzegać zaleceń lekarza. Ponadto pod żadnym pozorem nie wolno samodzielnie zmieniać dawkowania tych leków lub zaprzestawać ich stosowania [1,2].

Wśród skutecznych leków na nerwicę znajdują się:

• alprazolam jest triazolową pochodną benzodiazepiny o pośrednim czasie działania, jest wskazany w krótkotrwałym leczeniu stanów lękowych, lęku napadowego z agorafobią czy zespołów lękowo-depresyjnych, preparaty to np. Afobam, Alprox czy Xanax;
• citalopram — należy do grupy selektywnych inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI), jest stosowany w leczeniu depresji, zaburzeń lękowych, nie upośledza funkcji poznawczych oraz sprawności psychomotorycznej pacjenta, w aptece można spotkać pod nazwami handlowymi takimi jak np. Aurex, Cital czy Pram;
• sertralina — podobnie jak citalopram należy do SSRI i ma podobne wskazania, nie powinien mieć wpływu uspokajającego na pacjenta czy  obniżać jego sprawności psychomotorycznej, preparaty to np. Asentra, Sertagen czy Zoloft;
• wortioksetyna — substancja wykazuje działanie lecznicze w wszelkiego rodzajach depresji dzięki modulowaniu aktywności receptorów serotoninergicznych oraz zahamowaniem aktywności transportera serotoniny, preparat to np. Brintellix;
• hydroksyzyna — ma działanie uspokajające i przeciwlękowe, ale jest ono słabsze niż w przypadku wyżej wymienionych substancji, preparaty to np. Atarax czy Hydroxyzinum Espefa;
• diazepam — jest to długo działająca pochodna benzodiazepiny, ma bardzo wiele wskazań, ponieważ wykazuje silne działanie przeciwdrgawkowe, uspokajające, przeciwlękowe, nasenne i obniżające napięcie mięśniowe, w aptece występuje m.in. pod nazwami Relanium czy Relsed;
• wenlafaksyna — jest lekiem przeciwdepresyjnym stosowanym w leczeniu wszystkich typów depresji, w tym zaburzeń depresyjnych z lękiem, ale również uogólnionych zaburzeń lękowych, fobii społecznej czy zespołu lęku napadowego, preparaty ją zawierające to np. Alventa, Faxigen XL czy Velafax;
• perazyna — należy do klasycznych leków przeciwpsychotycznych, jest piperazynową pochodną fenotiazyny, wykorzystuje się ją do leczenia schizofrenii i ostrych zaburzeń psychotycznych z towarzyszącymi objawami pobudzenia psychoruchowego, manii i urojeń, preparaty to np. Perazin czy Pernazinum [1-4].

Jaki jest najskuteczniejszy lek na nerwicę?

Nie da się jednoznacznie odpowiedzieć na tak zadane pytanie. Dobór odpowiedniego preparatu zależy od wielu, najczęściej indywidualnych, czynników oraz przebiegu choroby i jej objawów. Lekarze na podstawie obrazu klinicznego pacjenta są w stanie zaproponować najkorzystniejsze dla niego leczenie. Z reguły przypisują oni wymienione powyżej preparaty z grup takich jak antydepresanty, benzodiazepiny czy neuroleptyki [1].

Jak wspierać pacjenta z nerwicą? 6 wskazówek

Wspieranie pacjenta z nerwicą jest ważne, ponieważ choroba ta może być bardzo trudna i niepokojąca. Oto kilka wskazówek, jak pomóc pacjentowi z nerwicą:

1. Zrozumienie objawów nerwicy: Ważne jest, aby zrozumieć, że objawy nerwicy nie są zwykłą „zdenerwowanostami” lub „stresami” i że ich doświadczanie nie jest czymś, co pacjent może kontrolować. Dlatego należy zachęcać pacjenta do otwartego wypowiadania się, wysłuchania, co ma do powiedzenia i jak czuje się na co dzień.
2. Wykazanie empatii: Objawy nerwicy mogą być dla pacjenta bardzo nieprzyjemne i frustrujące, dlatego tak ważne jest wyrażenie empatii i wsparcie emocjonalne: słuchanie, pokazywanie zrozumienia i wykazywanie szacunku w stosunku do trudności, z jakimi pacjent się boryka.
3. Pomaganie w szukaniu i podjęciu decyzji dotyczących leczenia: Opiekun może pomóc pacjentowi podjąć decyzję dotyczącą rozpoczęcia leczenia oraz znalezienia specjalisty medycznego – psychiatry, psychologa, terapeuty czy specjalisty od medycyny alternatywnej, w zależności od strategii, jaką pacjent chce przyjąć.
4. Zachęcanie do wzięcia udziału w terapii i regularne wywiązywanie się pacjenta z zaleceń lekarskich: Bycie konsekwentnym i wytrwałym w stosowaniu wyznaczonego planu terapeutycznego jest kluczowe w walce z nerwicą.
5. Wykazywanie pozytywnych emocji: Pacjent potrzebuje afirmacji ze strony swojego opiekuna, potwierdzenie, że jest wsparciem i wyrazy sympatii w momencie, gdy choroba jest szczególnie uciążliwa.
6. Wspieranie dobrych nawyków oraz samopoczucia: Opiekun może pomóc pacjentowi w utrzymywaniu dobrych nawyków, takich jak zdrowe jedzenie czy uprawianie sportów, które przyczyniają się do dobrego samopoczucia i pozytywnego nastroju.

Pomaganie pacjentowi z nerwicą może być długim i trudnym procesem, ale z właściwym podejściem i wytrwałością, można pomóc pacjentowi w przekonaniu się, że może pokonać tę chorobę i odzyskać kontrolę nad swoim życiem.

Gdzie szukać wsparcia z silną nerwiną lękową?

Pacjent z nerwicą może szukać wsparcia w różnych miejscach. Oto kilka możliwości:

1. Specjaliści medyczni: Pacjent może zgłosić się do specjalisty, takiego jak psychiatra, psycholog czy terapeuta, którzy zajmują się leczeniem nerwicy. Specjaliści ci będą w stanie zdiagnozować stan pacjenta i zaproponować odpowiednie metody leczenia.
2. Grupy wsparcia: Pacjent może dołączyć do grupy wsparcia dla osób z nerwicą. W takiej grupie pacjent będzie mógł dzielić się swoimi doświadczeniami, słuchać innych osób z podobnymi trudnościami i zyskać wsparcie od osób, które również przechodzą przez podobne sytuacje.
3. Organizacje i stowarzyszenia: Istnieją organizacje i stowarzyszenia, które oferują wsparcie dla pacjentów z nerwicą. Mogą one udzielać informacji, organizować spotkania, dostarczać materiałów edukacyjnych oraz udostępniać kontakt do specjalistów. Warto poszukać takich organizacji lokalnie lub online.
4. Internet: Internet może być również źródłem wsparcia dla pacjentów z nerwicą. Istnieje wiele stron internetowych, forów dyskusyjnych i grup społecznościowych, gdzie pacjenci mogą znaleźć wsparcie od innych osób z nerwicą, dzielić się swoimi doświadczeniami i pytać o porady. Jednak należy zachować ostrożność i sprawdzić wiarygodność źródła przed zaangażowaniem się w jakąkolwiek interakcję online.

Pamiętaj, że każdy pacjent może potrzebować innego rodzaju wsparcia, dlatego warto dostosować podejście do indywidualnych potrzeb i preferencji pacjenta.

Podsumowanie

Nerwice są pojęciem określającym stosunkowo dużą grupę zaburzeń lękowych, w których chorzy są świadomi absurdalności swoich lęków, a mimo to nie są w stanie ich przezwyciężyć. Leczenie zależy od objawów, wykorzystuje się leki z różnych grup terapeutycznych. Lekarz na podstawie obrazu klinicznego jest w stanie wybrać, które leki będą najskuteczniejsze. Nie wolno samemu modyfikować dawkowania zaleconego przez lekarza bądź przerywać terapii. Może skończyć się to nieprzyjemnymi objawami lub chociażby nawrotem nerwicy.