Zwrócenie uwagi na zdrowotny aspekt naszego życia, jest nie tylko zasługą reklamy. Dużo zawdzięcza się świętom o charakterze prozdrowotnym, np.: Dzień Słuchu, Dzień Jaskry, Dzień Astmy itp. W kalendarz świąt o tym charakterze wpisuje się obchodzony 9 maja Dzień Okulistyki. Ma on na celu zwrócenie uwagi na konieczność profilaktyki, badań oraz leczenia narządu wzroku.

Przy okazji obchodów Dnia Okulistyki warto zwrócić uwagę na preparaty dostępne w aptekach, które mogą wspomóc procesy widzenia i zapobiec wystąpieniu schorzeń narządu wzroku.

Luteina — jedna z najbardziej zbadanych substancji

Zalicza się ją do ksantofili i jest hydroksylową pochodną karotenoidów. W tej samej grupie związków znajduje się zeaksantyna i astaksantyna. Te związki są również najczęściej stosowanymi w celu wspomagania procesów widzenia. Organizm człowieka nie syntetyzuje karotenoidów, nie są one też w dostatecznych ilościach dostarczane z dietą. Moda na diety odchudzające, często pozbawione produktów z karotenoidami jeszcze bardziej ograniczają ich ilość. Stres oksydacyjny spowodowany wieloma czynnikami, zwiększa natomiast potrzebę suplementacji preparatów z luteiną.

Rola karotenoidów w organizmie człowieka:

• działają przeciwutleniająco, czyli nie pozwalają wolnym rodnikom na uszkodzenie oka oraz innych narządów;
• astaksantyna jest najsilniejszym antyoksydantem wykazującym aktywność biologiczną. Działa przeciwzapalnie, przeciwzakrzepowo i immunostymulująco. Przenika też przez barierę krew siatkówka, działając na nią ochronnie;
• luteina i zeaksantyna budują struktury oka;
• odpowiadają też za sprawne funkcjonowanie narządu wzroku, co sprawia, że nie pojawiają się lub pojawiają się z opóźnieniem choroby takie jak zaćma czy zwyrodnienie barwnikowe siatkówki oraz plamki żółtej;
• wpływają również na prawidłowe funkcjonowanie komórek nerwowych znajdujących się w siatkówce oka;
• przechodzą przez łożysko oraz znajdują się w mleku matki, dlatego wpływają pozytywnie na prawidłowe funkcjonowanie wzroku dziecka [1].

Występowanie luteiny

Największe ilości luteiny występują w: żółtku jajek, zielonych liściach warzyw (np. szpinak, jarmuż, kolendra), pomarańczowych i czerwonych owocach i warzywach (np. dynia, mango, papaja, papryka).

Bogatym źródłem zeaksantyny jest również: żółtko jaj, czerwona i pomarańczowa papryka oraz kukurydza.

Natomiast astaksantynę można znaleźć głównie w rybach (tj. łosoś, pstrąg łososiowy) i w owocach morza (np. krewetki, langusty, kraby).

Na co więc zwrócić uwagę wybierając suplement poprawiający wzrok?

1. Na pewno na dawkę. Luteina nie ma określonej dawki maksymalnej, ale badania wykazują skuteczność działania dawki 20 mg. Zeaksantyna wykazuje działanie w dawce 0,75 mg/kg masy ciała, a astaksantyna 0,034 mg/kg mc. [1].
2. Systematyczne spożycie dzienne produktów zawierających luteinę powinno ograniczyć suplementację do produktów zawierających mniejsze jej ilości. Warto wtedy wybrać produkt o większej zawartości innych składników.
3. Zalecaną przez producenta porę dawkowania, czyli przed, w trakcie lub po posiłku. Jest to ważne ze względu na to, iż karotenoidy wchłaniają się wyłącznie w obecności kwasów tłuszczowych i soli żółciowych.
4. Interakcje z np. błonnikiem, który zwiększy ich wydalanie, a zmniejszy wchłanianie do organizmu. Nie należy ich więc przyjmować jednocześnie z błonnikiem pokarmowym [1].
5. Warto też zwrócić uwagę, czy wyciąg roślinny jest standaryzowany. Oznacza to, że w każdej tabletce czy kapsułce będzie ta sama ilość substancji czynnych (np.: Luteina Apteo 20% luteiny i 2% zeaksantyny).
   
6. Właściwy stosunek ilościowy luteiny do zeaksantyny, który powinien wynosić 5:1 (zobacz preparaty z luteiną).

Składnikiem pochodzenia roślinnego o dużej zawartości luteiny jest ekstrakt z kwiatów aksamitki wzniesionej. Aksamitka może zawierać 12 mg luteiny i 2,4 mg zeaksantyny w 60 mg jak w preparacie Lutezan Omega 3. W preparacie Zuma w 100 mg wyciągu znajduje się 20 mg luteiny i 4 mg zeaksantyny.

https://leki.pl/lek/lutezan-omega-3/

https://leki.pl/lek/zuma/

Nie wszystkie suplementy mają w swoim składzie luteinę i zeaksantynę. Te, które mają tylko luteinę, z reguły mają też kilka innych składników.

Preparatami złożonymi wpływającym na poprawę wzroku są: Ocuvite Lutein, Nutrof Total, Lutezan, Maxivision Total, Vitalux Plus, Nobilin Visionvital, Luteina bio-complex.

https://leki.pl/lek/ocuvite-lutein/

https://leki.pl/lek/nutrof-total/

https://leki.pl/lek/lutezan-omega-3/

Jaki skład mają suplementy złożone?

• ekstrakt z borówki czarnej zawiera antocyjany, silne przeciwutleniacze. Chronią one narząd wzroku przed uszkodzeniami (Bioretinof z luteiną i zeaksantyną).
  
• kwasy omega 3 — szczególnie kwas eikozapentaenowy EPA i kwas dokozaheksaenowy DHA. W suplemencie Lutezan Omega 3 znajdziemy 18% EPA i 12% DHA. Kwasy te poprawiają ostrość widzenia. Przyczyniają się również do właściwego wchłaniania karotenoidów.
• witamina A, C i E obecne w suplementach są przeciwutleniaczami, redukującymi znacznie uszkodzenia narządu wzroku.
• cynk, miedź i selen, to pierwiastki dodawane do suplementów chroniących wzrok w celu ochrony komórek, przed szkodliwym działaniem stresu oksydacyjnego [3].

Dbanie o wzrok to nie tylko suplementacja. Aby długo cieszyć się dobrym wzrokiem, należy zwrócić uwagę na to, jaką stosujemy dietę, ile czasu spędzamy przed ekranem telefonu, komputera czy telewizora. Prawidłowe, jasne oświetlenie podczas czytania i wykonywania różnych prac, ma również wpływ na prawidłowe funkcjonowanie wzroku. Ćwiczenia polegające na odrywaniu wzroku i patrzeniu w dal, szczególnie podczas długiego patrzenia w jedno miejsce, pozwalają oku odpocząć. Niezwykle ważnym czynnikiem jest też prawidłowa ilość snu.