Czym jest nowotwór?

Nowotwór jest nieprawidłową tkanką, która powstaje na skutek niekontrolowanego namnażania się komórek nowotworowych. Dzieje się tak w przeciwieństwie do komórek zdrowych, które dzielą się w sposób kontrolowany. Z kolei „rakiem” określa się w medycynie jedynie złośliwe nowotwory nabłonkowe. Postępujący nowotwór złośliwy prowadzi do wyniszczenia organizmu pacjenta, dodatkowo pogłębia je zmniejszony apetyt pacjenta i stosowanie chemioterapii [1].

Dlaczego pacjenci nowotworowi mają obniżony apetyt?

W trakcie leczenia nowotworu, pacjenci często skarżą się na obniżony apetyt z kilku powodów:

• nowotwór zaburza wydzielanie peptydów, które w normalnych warunkach zwiększają apetyt;
• dodatkowo tkanki nowotworowe wytwarzają ketony i mleczany, a organizm wytwarza duże ilości cytokin prozapalnych, które również obniżają apetyt;
• chorzy najczęściej mają zaburzone zmysły węchu i smaku, co niejednokrotnie prowadzi do jadłowstrętu;
• cytostatyki często prowadzą do wielu problemów związanych z układem pokarmowym, co znacznie hamuje łaknienie [1,2].

Jak długo regeneruje się organizm po chemioterapii?

Cytostatyki niestety mają bardzo szerokie spektrum działania. Niszczą nie tylko zmienione chorobowo komórki nowotworowe, ale również zdrowe komórki organizmu. Najczęściej najgorszy wpływ mają na szpik kostny pacjenta, dlatego bardzo ważne jest, aby podjąć wszelkie działania, które mogą pomóc wzmocnić organizm pacjenta i przyspieszyć jego regenerację. Nie da się jednoznacznie odpowiedzieć na pytanie, ile czasu potrzebuje organizm na regenerację po chemioterapii. Zmęczenie po przyjęciu chemioterapii trwa najczęściej maksymalnie kilka dni, włosy, w zależności od długości, odrosną w przeciągu kilku miesięcy, ale sprawność organizmu może powracać znacznie dłużej [1,3].

Preparaty wzmacniające po chemioterapii. Co kupisz w aptece?

Bardzo ważne jest zachowanie odpowiedniej diety, bogatej w składniki odżywcze i witaminy, które pomogą zregenerować wyniszczony przez chemioterapię organizm. W przypadku problemów z ułożeniem takiej diety, po pomoc można udać się do dietetyka. Są jednak przypadki, gdy pacjent nie jest w stanie sam przyjmować posiłków lub spożywa ich na tyle mało, że potrzebna jest suplementacja. W takich przypadkach najlepiej sprawdzi się specjalna żywność dostępna w aptekach.

Jej przykładowe preparaty to:

Nutridrink Protein płyn 4 x 125 ml

• jest dostępny w 8 smakach: neutralnym, owoców tropikalnych i imbiru, czerwonych owoców, owoców leśnych, waniliowym, truskawkowym, mokki oraz brzoskwinia-mango;
• zaleca się stosowanie 2 butelek produktu dziennie przez co najmniej 14 dni;
• butelkę powinno się pić stopniowo przez ok. 30 minut, można ją również dodawać bezpośrednio do potraw;
• 1 butelka Nutridrink Protein to ok. 300 kcal, dostarcza dużej ilości energii i składników odżywczych [4].

Resource Protein płyn 4 x 200 ml

• w ofercie jest 5 smaków: czekoladowy, morelowy, truskawkowy, owoce leśne i wanilia;
• jako uzupełnienie diety stosuje się od 1 do 3 butelek dziennie;
• może być stosowany od 3 roku życia;
• butelka dostarcza ok. 250 kcal, w tym 18,8 g białka [5].

Supportan Drink płyn 4 x 200 ml

• można nabyć następujące smaki: owoce tropikalne, cappuccino, czekolada, ananas-kokos;
• w celu żywienia uzupełniającego stosuje się 2 butelki dziennie, a  w żywieniu całkowitym: < 5 butelek na dobę;
• 1 butelka zawiera ok 300 kcal i jest stosowana jako kompletna, wysokoenergetyczna dieta specjalistyczna, bogata w białko i tłuszcze [6].

Kiedy powinno się wprowadzić tego typu produkty żywieniowe?

Standardy żywienia pozajelitowego i dojelitowego z 2018 roku wskazują warunki, kiedy należy rozważyć wprowadzenie dodatkowego żywienia pacjenta;

• wskaźnik masy ciała (BMI) jest nie większy niż 18,5 kg/m2 (18-65 lat) lub 20 kg/m2 65+ lat);
• jeżeli pacjent niezamierzenie utracił więcej niż 6 kg (co stanowi ponad 10% masy ciała) w ciągu ostatnich 6 miesięcy lub więcej niż 3 kg (stanowiące ponad 5% masy ciała) w ciągu ostatnich 3 miesięcy;
• jeśli nie przyjmuje on pożywienia przez 3 dni lub je zdecydowanie mniej przez ostatnie 10 dni;
• w skali SGA pacjent ma stopień B lub wyższy niż 3 punkty (wynik w skali NRS 2002) [3].

Jakie witaminy po chemioterapii?

Trzeba pamiętać, że nadmiar witamin i mikroelementów może być szkodliwy dla organizmu. Nawet przedawkowanie powszechnie uważanej za niegroźną witaminy C (niektórzy uważają, że jej duże dawki mogą leczyć raka, a w rzeczywistości może zaszkodzić) może doprowadzić do kamicy układu moczowego. Z kolei przedawkowanie witaminy A może uszkodzić wątrobę. Dlatego w przypadku osłabionych pacjentów onkologicznych nie warto samemu eksperymentować z suplementacją witamin, bez konsultacji z lekarzem.

Onkolog będzie najlepiej wiedział, których witamin potrzebuje pacjent w danym momencie. Oczywiście w większości przypadków, po chemioterapii występują niedobory witamin i warto wspomóc organizm. Najczęściej brakuje witamin A, B, C, D oraz E. Często zaburzone są również poziomy żelaza, magnezu czy potasu. Nie powinno się jednak samemu wybierać preparatów, bo może to przynieść więcej szkody, niż pożytku, dlatego najlepiej zacząć od spożywania ich w diecie. Szczególnie bogatymi w witaminy i minerały produktami są m.in. buraki, marchew, pietruszka, pomidory, dynia, jarmuż, szpinak czy natka pietruszki [2].

Podsumowanie

Chemioterapia, wraz z chorobami nowotworowymi, często doprowadza do osłabienia lub wręcz wyniszczenia organizmu chorego. Z tego względu wielu pacjentów oraz ich rodziny chciałoby zrobić wszystko, aby wzmocnić takiego pacjenta. Niestety nie powstał cudowny środek, który będzie w stanie natychmiast podreperować zdrowie pacjenta.

Łykanie witamin i minerałów bez sprawdzenia, które są potrzebne, może mieć wręcz odwrotny skutek i zaszkodzić choremu. Z tego względu warto skonsultować się z lekarzem, który może wykonać badania i określić, których składników brakuje.

Warto jednak zadbać o te niedobory wprowadzając jednocześnie odpowiednią dietę. Sytuacja ma się nieco inaczej w przypadku preparatów odżywczych. Pacjenci onkologiczni często mają zmniejszone łaknienie i nie dostarczają organizmowi potrzebnych składników wraz z dietą. Warto sięgnąć wtedy po preparaty typu Nutridrink. Oczywiście również i tutaj warto porozmawiać z lekarzem, aby pacjent miał jak najlepiej zbilansowaną dietę, bogatą we wszystkie niezbędne witaminy i składniki mineralne.